Terytorium diecezji częstochowskiej w okresie II wojny światowej ostatecznie znalazło się w trzech odrębnych okręgach administracyjnych: Generalnym Gubernatorstwie, Okręgu Górnego Śląska oraz Kraju Warty.
Reklama
W Generalnym Gubernatorstwie było 66 parafii, w okresie okupacji
powstało 9 placówek duszpasterskich. Tą częścią diecezji bezpośrednio
zarządzał bp Teodor Kubina. Pomimo trudności, odwiedzał seminarium,
które znalazło się w Generalnym Gubernatorstwie. Na początku okupacji
przybywały tu duże transporty wysiedlonej ludności polskiej. Wśród
nich wielu profesorów z Warszawy i Poznania. Zorganizowali oni tajne
nauczanie uniwersyteckie w różnych punktach miasta, m.in. w sierocińcu
Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny przy ul. Piotrkowskiej.
Na terenie miasta działały tajne szkoły średnie. Powstał Komitet
Pomocy dla Polaków, w którym pracowali kapłani: ks. W. Mondry i ks.
K. Gawlikowski. U Sióstr Zmartwychwstanek działała kuchnia dla bezdomnych.
Wiele zgromadzeń zakonnych i księży pomagało ludności żydowskiej.
Z polecenia bp. Kubiny ofiary składane na tacę w jedną niedzielę
miesiąca przeznaczane były na pomoc potrzebującym. W tej części diecezji
znalazło schronienie 51 kapłanów z innych diecezji. W latach II wojny
światowej w GG zamordowano 9 kapłanów a 14 prześladowano.
W Okręgu Górnego Śląska (Gau Oberschlesien) znalazło
się 75 parafii, w okresie wojennym powstało 5 placówek duszpasterskich.
Praca duszpasterska była mocno ograniczana, zakazane były nabożeństwa
z większym udziałem Polaków (procesje a nawet pogrzeby polskie).
Kapłani wykorzystywali tajne przejścia graniczne do niesienia posług
religijnych
ludziom w Kraju Warty. Od połowy września 1941r. bp Kubina
nie mógł kontaktować się z tą częścią diecezji. Znalazło tu schronienie
9 kapłanów. W latach 1939-1945 w Gau Oberschlesien zamordowano 10
księży, 11 było więzionych, 6 musiało się ukrywać.
W Kraju Warty (Warthegau) znalazły się 62 parafie. Praca
duszpasterska była tutaj najtrudniejsza, a działalność kapłanów ustawicznie
inwigilowana. 6 października 1941 r. zostali aresztowani wszyscy
kapłani przebywający w tej części diecezji, 55 wywieziono do Dachau,
37 zostało zamordowanych w obozie. Przeżyło 18 kapłanów. Niemcy pozostawili
dla Polaków 1 parafię i kościół w Rudzie i 2 księży dla ok. 240 tys.
katolików. Pozostałe kościoły (80) zostały zamienione na magazyny,
więzienia, obozy, domy noclegowe, koszary. Zniszczono wszystkie krzyże
i kapliczki. 3 kapłanów zamordowano podczas pracy duszpasterskiej,
7 więziono w Radogoszczy. Straty materialne były ogromne, ale straty
personalne nieporównywalnie wyższe. Terror i okrucieństwo okupanta
niemieckiego nie osłabiły wiary chrześcijańskiej męczeńskiej ludności
ziemi wieluńskiej.
W całej diecezji częstochowskiej zamordowano na placówkach
duszpasterskich 12 księży, 1 zaginął podczas kampanii wrześniowej
jako kapelan wojskowy, do Dachau wywieziono 68 księży (spośród nich
zamordowano 39, przeżyło 29), w Oświęcimiu zamordowano 7 kapłanów,
w Nordhausen 2, w Gross-Rosen 1.
* * *
Wielkie sanktuarium narodu polskiego - Jasna Góra nie cieszyło
się sympatią władzy komunistycznej. Sprowadzano do Częstochowy ludzi,
których zadaniem było przeciwdziałanie w posłudze Kościoła na tym
terenie. Władze komunistyczne próbowały interweniować w to, co działo
się w świątyniach, zakazywały odbywania misji parafialnych oraz zabraniały
nauczania w szkole księżom oraz katechetom świeckim. Rozwiązane zostały
Trzecie Zakony, bractwa, Sodalicja Mariańska, Żywy Różaniec i oddziały
Caritas. Komuniści zabraniali budowania kościołów, a tam, gdzie powstawały
placówki duszpasterskie, stosowano różne sposoby zniechęcenia wiernych
do kapłanów i Kościoła (zastraszanie, przekupstwa). Z tych powodów
księża byli inwigilowani i szpiegowani, wzywani na kolegia, były
przypadki dotkliwych pobić, wielu księży zostało aresztowanych, poddawanych
torturom, niektórzy otrzymali wyroki śmierci. Nakładano na księży
grzywny administracyjne i wysokie podatki osobiste za prowadzenie
działalności duszpasterskiej.
Niełatwo było biskupom i księżom trwać na posterunku
wierności Kościołowi i Ojczyźnie.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Także w stosunku do innych męczenników Dachau zostały rozpoczęte procesy beatyfikacyjne. Są to: Sługa Boży ks. Stanisław Ogłaza, zamordowany 24 maja 1942; Sługa Boży ks. Stefan Jarzębski, zamordowany 6 maja 1942; Sługa Boży ks. Franciszek Strugała, zamordowany 2 kwietnia 1942.
Błogosławieni Kościoła częstochowskiego
Błogosławiony ks. Maksymilian Binkiewicz (1908-1942), męczennik
Urodzony we wsi Żarnowiec k. Olkusza. Należał do harcerstwa, któremu wiele zawdzięczał w kształtowaniu charakteru. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1931 r. Magister teologii. Prefekt częstochowskiego seminarium w Krakowie. Prefekt w gimnazjach w Sosnowcu. Prefekt w Gimnazjum Biskupim w Wieluniu. Proboszcz w Konopnicy. 6 października 1941 r. aresztowany przez hitlerowców i przewieziony do Dachau. Zamordowany 24 czerwca 1942 r.
Błogosławiony ks. Ludwik Gietyngier (1904-1941), męczennik
Urodził się w Żarkach, święcenia kapłańskie przyjął 25 czerwca 1927 r. Magister teologii. Prefekt szkół w Będzinie i Częstochowie. Podjął badania naukowe, chcąc napisać rozprawę doktorską. Dyrektor Gimanzjum Biskupiego w Wieluniu. Proboszcz w Raczynie. 6 października 1941 r. aresztowany przez hitlerowców i przewieziony do Dachau. Zamordowany 30 listopada 1941 r.
Błogosławiona Siostra Maria Kanuta - Józefa Chrobot (1896-1943), męczenniczka
Reklama
Ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Urodzona w Raczynie k. Wielunia. Śluby wieczyste s. Kanuta złożyła 22 lipca 1931 r. w Grodnie, przyjmując tajemnicę od Pana Jezusa w Ogrójcu. 1 sierpnia 1943 r. W niedzielę o świcie, wraz z siostrami wywieziona i rozstrzelana w lesie koło Nowogródka. Bóg przyjął złożoną przez nią ofiarę, za aresztowanych ojców rodzin. Poniosła śmierć męczeńską z rąk hitlerowskich oprawców.
Kandydaci na ołtarze
Sługa Boża Matka Aniela Róża Godecka (1861-1937)
Założyła zgromadzenie bezhabitowe pod nazwą Małe Siostry Niepokalanego Serca Maryi. Siostry zajęły się apostolstwem wśród ludzi pracy, obejmując opieką robotnice fabryczne i ich rodziny. Ideą przewodnią w życiu i posłudze Matki Anieli Róży było umiłowanie woli Bożej i jej wierne wypełnienie. W 1910 r. sprowadziła siostry do Częstochowy, by niosły Chrystusa ludziom pracy. Jej relikwie spoczywają w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Częstochowie.
Sługa Boża Wanda Malczewska (1822-1896), wizjonerka i stygmatyczka
Przejawiała wielkie zamiłowanie do modlitwy kontemplacyjnej. Przez dar stygmatów uczestniczyła w cierpieniach Chrystusa. Ubogich i chorych darzyła wielką miłością, posługując im i opiekując się nimi. Przez 25 lat doznawała wielu łask w Żytniowie k. Gidel (1870-1881), potem w klasztorze w Świętej Annie k. Przyrowa (1881-1892) oraz w Parznie k. Bełchatowa, gdzie zmarła. Jej szczątki przeniesiono do krypty pod wielkim ołtarzem. (Na podstawie wiadomości z kościoła w Żytniowie)