Pracownik - mężczyzna, który został ojcem, może skorzystać z uprawnień pracowniczych, które przysługują matce dziecka. A zatem może skorzystać z określonej części urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego.
Matce nowo narodzonego dziecka przysługuje urlop macierzyński, który dla dobra dziecka powinna wykorzystać w całości. W życiu bywa jednak różnie, a zwłaszcza na obecnym rynku pracy, i zdarza się, że dla dobra materialnego rodziny, a wręcz jej przetrwania, matka dziecka powinna wrócić jak najszybciej do pracy. Nic nie stoi na przeszkodzie, by wówczas dzieckiem zajął się pracujący ojciec. Pamiętajmy jednak, że pracownica, która urodziła dziecko, musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni przysługującego jej urlopu macierzyńskiego. Pozostałą część można przyznać ojcu dziecka.
Pracownica, która nie zamierza wykorzystywać całego urlopu macierzyńskiego i wcześniej powrócić do pracy, powinna powiadomić o tym swojego pracodawcę najpóźniej na 7 dni przed zamierzonym powrotem. Do wniosku skierowanego do pracodawcy należy dołączyć zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka, w którym będzie potwierdzony termin rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego. A zatem, by ojciec dziecka uzyskał urlop macierzyński, musi również wystąpić do swojego pracodawcy ze stosownym wnioskiem. Wskazany we wniosku termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego musi przypadać bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu przez matkę dziecka.
Pracownikowi mężczyźnie przysługuje także urlop macierzyński w przypadku śmierci matki dziecka - w takiej sytuacji przysługuje mu urlop w wymiarze niewykorzystanym przez matkę. Ojcu dziecka przysługuje też w szczególnych okolicznościach prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Może on z takiego urlopu skorzystać, gdy przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo gdy przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego. Urlop ten przysługuje przez 16 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy. W przypadku przyjęcia dziecka w wieku do 1. roku życia, urlop ten wynosi do 8 tygodni. Za czas urlopu macierzyńskiego pracującemu mężczyźnie, który z urlopu tego korzysta, przysługuje zasiłek macierzyński.
Ojciec dziecka, podobnie jak jego matka, może też skorzystać z urlopu wychowawczego. Pamiętajmy jednak, że urlop ten przysługuje tylko temu mężczyźnie, który przepracował co najmniej 6 miesięcy. A zatem, by uzyskać ten urlop, musi być aktualnie pracownikiem i mieć co najmniej 6-miesięczny staż pracy. Do okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy pracy w ramach stosunku pracy, ale bez względu na sposób ustania zatrudnienia oraz przerwy między kolejnymi stosunkami pracy. Uzyskanie zgody na urlop wychowawczy nie jest uzależnione od woli pracodawcy - jeśli mężczyzna spełnia warunki, udzielenie tego urlopu jest obowiązkiem pracodawcy.
Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Urlop ten można wydłużyć w szczególnej sytuacji - gdy dziecko z powodu złego stanu zdrowia wymaga dalszej opieki. Stan zdrowia dziecka musi być jednak potwierdzony orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Urlop ten można wydłużyć o kolejne 3 lata, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Z urlopu z uwagi na stan zdrowia dziecka można skorzystać bez względu na to, czy wykorzystano wcześniej urlop wychowawczy na dziecko do jego 4. roku życia.
Gdy o urlop wychowawczy ubiega się mężczyzna (również matka dziecka) zatrudniony na czas określony, musi pamiętać, że urlop ten przysługuje mu, ale tylko do czasu, gdy umowa z mocy prawa ulegnie rozwiązaniu.
Urlop wychowawczy nie musi być wykorzystywany w całości tylko przez jednego rodzica dziecka. Oboje rodzice mogą korzystać z uprawnień urlopowych na zmianę. Istnieje też możliwość jednoczesnego przebywania na urlopie wychowawczym obojga rodziców, ale tylko przez okres 3 miesięcy.

(E)