Z myślą o tych, którzy potrzebują wsparcia drugiego człowieka, motywacji, a niekiedy wskazania kierunku drogi w życiu - 30 lat temu - powstała idea Stowarzyszenia „Misericordia”. Nazwa ta została zaczerpnięta z II Encykliki Św. Jana Pawła II Dives In Misericordia. Założycielem stowarzyszenia w 1991 r. był ks. prał. dr Tadeusz Pajurek – kapłan wielkiego serca, życzliwości i miłosierdzia.

Ksiądz Tadeusz Pajurek jako kapelan Szpitala Neuropsychiatrycznego (1200 osób chorych z zaburzeniami psychicznymi) pragnął przywrócić godność pacjentom (niektórzy z nich przebywali w szpitalu ponad 40 lat). Początek działań to spotkania opłatkowe (24 grudnia), wielkanocne (w niedzielę Zmartwychwstania), wyjazdy turystyczne i pielgrzymkowe oraz obozy rehabilitacyjne. Marzeniem księdza było wybudowanie ośrodka rehabilitacji dla osób z zaburzeniami psychicznymi wraz z kaplicą na terenie szpitala (szpital został powołany po II wojnie światowej bez kaplicy szpitalnej). Realizacja tego marzenia była możliwa w 1995 r. Poprzez uzyskane środki finansowe z niemieckiej fundacji kościelnej Renovabis oraz Fundacji Współpracy Polsko – Niemieckiej wybudowano ośrodek wraz z kaplicą szpitalną, który do dnia dzisiejszego służy pacjentom szpitala i osobom chorym psychicznie, którzy korzystają z klubu. Codziennie do kaplicy (Kościoła Rektoralnego pw. Św. Judy Tadeusza) przychodzą okoliczni mieszkańcy, co powoduje wspólną integrację i szybszy powrót do zdrowia. Taki ośrodek był pierwszym w Województwie Lubelskim, a być może jednym z nielicznych wówczas w Polsce.

Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym „Misericordia” w ramach swojej działalności oferuje kompleksowe wsparcie dla osób borykających się z problemami zdrowia psychicznego. W jego strukturze można wyodrębnić kilka instytucji udzielających pomocy na każdym etapie powrotu do zdrowia, osobom po przebytym kryzysie psychicznym. W ramach stowarzyszenia działają takie ośrodki jak: Środowiskowy Dom Samopomocy, Klub Samopomocy, Warsztat Terapii Zajęciowej, Zakład Aktywności Zawodowej oraz mieszkania chronione i wspomagane. Każdy z nich ma inne cele i zakres usług, choć wszystkie łączy jedna idea – pomoc osobom zmagającym się z trudnościami społecznymi, bytowymi, czy też stygmatyzacją w wyniku pojawienia się choroby psychicznej.

Dom pomocy i warsztaty

Osoby po diagnozie psychiatrycznej, pobycie w szpitalu w ramach dalszej rehabilitacji mogą skorzystać z działań oferowanych przez Środowiskowy Dom Samopomocy (75 osób niepełnosprawnych) i Warsztat Terapii Zajęciowej (35 osób niepełnosprawnych). Dzięki terapii zajęciowej, która odbywa się zarówno w ŚDS, jak i w WTZ, osoby potrzebujące wsparcia w różnych obszarach swojego funkcjonowania, mogą rozwijać zainteresowania, przełamywać kolejne bariery, czuć się potrzebne i dzięki temu wracać do coraz pełniejszego funkcjonowania w społeczeństwie – do zdrowia. Terapia poprzez pracę służy poznawaniu siebie, swoich wartości, mocnych i słabych stron, akceptacji siebie i swojego doświadczenia oraz daje odwagę do odkrywania nowych dróg w życiu. Daje warunki do pełnego wyrażenia siebie i rozwoju swoich możliwości. Warsztat Terapii Zajęciowej stał się kolejnym krokiem po ŚDS w drodze do zdrowienia i samodzielnego funkcjonowania i jako jedyny WTZ w Lublinie specjalizuje się w pracy z osobami z problemami zdrowia psychicznego. Jego uczestnikami mogą być osoby, których stan zdrowia pozwala na opuszczenie ŚDS lub osoby, których umiejętności i stan psychofizyczny umożliwiają adaptację do zasad i głównego celu WTZ, jakim jest przygotowanie do podjęcia aktywności zawodowej. Dodatkowo każdy z ośrodków jest otwarty na pomoc rodzinom i bliskim osób z zaburzeniami psychicznymi. Mogą oni uzyskać tu niezbędne informacje, skorzystać z oferty psychoedukacji i otrzymać wsparcie psychologiczne.

Zakład aktywności zawodowej

Obecny rynek pracy jest wymagający i niełatwo na nim pozyskać zatrudnienie. Wymaga on zarówno kwalifikacji zawodowych, umiejętności społecznych i interpersonalnych, jak również elastyczności w dostosowywaniu się do zmian, co jest trudnością dla osób leczących się psychiatrycznie. W celu zapewnienia miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnością jak i dla tych, które odbyły rehabilitację w ŚDS i WTZ, został powołany Zakład Aktywności Zawodowej. Daje on możliwość wdrożenia się w rytm pracy i spełniania wymogów przełożonych, tym samym ułatwia przygotowanie osób niepełnosprawnych do zatrudnienia w przyszłości na otwartym rynku pracy. Zakład Aktywności Zawodowej Charytatywnego Stowarzyszenia Niesienia Pomocy Chorym „Misericordia” specjalizuje się w gastronomii i cateringu. W ramach jego działalności prowadzona jest również kawiarnia Santiago Cafe, w której zatrudnione są również osoby po przebytym kryzysie psychicznym.

Zakład Aktywności Zawodowej istnieje od 2009 r. Jest pierwszym tego typu zakładem w Lublinie. Zatrudnia 42 osoby niepełnosprawne. Stanowi jedną z form rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, w większości z powodu zaburzeń psychicznych. Osoby te zatrudniane są na umowę o pracę, w wymiarze 0,55 – 0,8 etatu. Osoby zostały zatrudnione na następujących stanowiskach: pomoc kuchenna, pracownik prac porządkowych, pracownik kawiarni i prac manualnych, pracownik do pracy przy komputerze. Oprócz tej grupy, zatrudniono tylko 10 osób bez orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Łącznie w ZAZ Misericordia zatrudnionych jest 47 pracowników. Wśród pracowników są osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, za pomocą kul łokciowych, lasek (2 osoby). Dużą grupę stanowią osoby chorujące na choroby psychiczne, choroby nowotworowe, z dużą wadą wzroku, choroby sprzężone i z niepełnosprawnością intelektualną. Dla wielu pracowników niepełnosprawnych jest to pierwsza praca w ich życiu.

ZAZ Misericordia ma siedzibę w budynku przy ul. Głuskiej 145. Kuchnia przemysłowa znajduje się w budynku przy ul. Głuskiej 138 w Lublinie i prowadzi działalność gastronomiczną. Kawiarnia Santiago Cafe (zabytkowa plebania z XVIII w.) przy ul. Głuskiej 145 w Lublinie to stylowo urządzony, zabytkowy dworek, doskonałe miejsce do zorganizowania prawie każdego przyjęcia. Specjalność kawiarni to organizowanie przyjęć okolicznościowych oraz obsługa szkoleń i konferencji. Po generalnym remoncie budynku starej plebanii, Stowarzyszenie Misericordia otworzyło kawiarnię na 50 osób. W trzech zabytkowych salach konsumpcyjnych oferowane są zarówno smaki kuchni polskiej, jak i europejskiej. Kuchnia przemysłowa przy ul. Głuskiej 138 w Lublinie produkuje posiłki z dowozem do klienta. Obecnie ZAZ Misericordia obsługuje 15 klientów instytucjonalnych. Pracownicy dowożą całodzienne posiłki (śniadania, obiady, kolacje) w trybie całotygodniowym; około 170 śniadań i 350 obiadów dziennie. Atutem kuchni są tradycyjne polskie dania. Personel specjalizuje się także w obróbce świeżych ryb. Ze względu na ograniczenia epidemiologiczne, posiłki do klientów pracownicy dostarczają w hermetycznie zamkniętych pojemnikach jednorazowych. Pracownicy ZAZ są otwarci na współpracę z firmami czy instytucjami, urzędami, fundacjami, stowarzyszeniami. Głównymi odbiorcami usług są uczestnicy terapii w Środowiskowych Domach Samopomocy oraz dzieci z lubelskich żłobków i przedszkoli.

W roku 2018 ZAZ Misericordia rozszerzył zakres swojej działalności poprzez otwarcie na przełomie lipca i sierpnia Lubelskiej Kawiarenki Sezonowej na Placu Litewskim w Lublinie. Po remoncie placu, miejsce to stało się punktem reprezentacyjnym w Lublinie. Gmina Lublin w ramach ogłoszonego konkursu ofert wytypowała ZAZ „Misericordia” do realizacji tego zadania. W ramach Lubelskiej Kawiarenki Sezonowej stworzono nowe miejsce pracy dla osób niepełnosprawnych oraz osób bezrobotnych z dzielnicy Śródmieście w Lublinie. W ofercie kawiarenki znajdują są m.in. ciastka, lody i napoje. Do dyspozycji ZAZ „Misericordia” jest także 700 m2 przestrzeni otwartej Placu Litewskiego.

Mieszkania wspomagane

Stowarzyszenie Misericordia we współpracy z Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej oraz Regionalnymi Ośrodkami Polityki Społecznej z terenu województw: Lubelskiego, Świętokrzyskiego i Podkarpackiego uczestniczy jako partner do roku 2022 w pilotażowym projekcie pn. „Standardy w zakresie mieszkalnictwa wspomaganego dla osób chorujących psychicznie po wielokrotnych pobytach w szpitalu psychiatrycznym” - projekt konkursowy w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem projektu jest wypracowanie, wdrożenie i upowszechnienie standardu w zakresie mieszkalnictwa wspomaganego dla osób chorujących psychicznie po wielokrotnych pobytach w szpitalu psychiatrycznym. W ramach projektu stowarzyszenie wyremontowało budynki na terenie 3 gmin w Województwie Lubelskim tj. gminy Lublin, Głusk oraz Żmudź, gdzie obecnie zamieszkuje 20 osób z niepełnosprawnością pod opieką wykwalifikowanej kadry terapeutycznej.

30. rocznica funkcjonowania stowarzyszenia Misericordia pozwala na spojrzenie w przeszłość i w przyszłość z wielką radością i satysfakcją. Pracownikom Stowarzyszenia udało się nie tylko pomóc grupie chorych, którym wydawało się, że już zawsze będą skazani na życie z dala od społeczeństwa, ale udowodnili także, że możliwe jest przełamanie bariery strachu i nietolerancji, jakie charakteryzuje społeczeństwo w odniesieniu do osób chorych psychicznie. Powołanym w ramach stowarzyszenia ośrodkom przyświeca idea współdziałania w zakresie reagowania na potrzeby swoich uczestników. Współpracują one w obrębie określania aktualnych potrzeb osób związanych ze stanem zdrowia, dostosowywaniem form pomocy, a także w zakresie doboru odpowiedniego ośrodka. Stowarzyszenie otwierając się na potrzeby ludzi nie poprzestaje na obecnych działaniach, ale szuka nowych rozwiązań.

O obchodach 30-lecia Misericordii czytaj na łamach „Niedzieli Lubelskiej”

O stowarzyszeniu także na www.misericordia.org.pl