Reklama

Paradyski kościół po renowacji

Kaplice przy nawie północnej

Ostatni odcinek wakacyjnego cyklu o paradyskim kościele po renowacji poświęcamy dwóm kaplicom przylegającym do lewej nawy kościoła, czyli kaplicy Krzyża i kaplicy św. Wojciecha. Nie wszystko jednak jest tu „po renowacji”, bowiem w kaplicy Krzyża wciąż trwają prace konserwatorskie. Jest to ostatnie miejsce w seminaryjnym kościele, które czeka na odsłonięcie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kaplica Krzyża - cylindryczna kaplica północno-wschodnia została wzniesiona prawdopodobnie w pierwszej połowie XVII wieku na pozostałościach czworokątnego założenia, być może nieukończonego nigdy transeptu. Wykonane podczas renowacji odkrywki wykazały, że mur gotycki, ukryty w nowożytnym wątku, sięga do okien kaplicy.
Najwcześniejsze przedstawienie kaplicy Krzyża znajdujemy na XVII-wiecznym obrazie alegorycznym (Opieka Boska nad Paradyżem), wiszącym nad kaplicą Matki Bożej Paradyskiej znajdującą się po przeciwległej stronie ambitu. Budowla miała inną od współczesnej artykulację otworów okiennych - po dwa, jeden nad drugim, oraz inny hełm. Na XVIII-wiecznych rysunkach F. B. Wernhera są widoczne po południowej i wschodniej stronie dwa okna, a hełm dachu ma latarnię. Gdy w XVIII wieku wzniesiono cylindryczną kaplicę północno-zachodnią (obecnie św. Wojciecha) otwartą na przęsło przy chórze, upodobniono do niej kaplicę św. Krzyża, nakładając nowy hełm zwieńczony wazonem i dekorując elewację lizenami. Zapewne wtedy zastąpiono dwa okna na każdej osi oknami pojedynczymi. Zastanawiająco archaicznie wygląda sklepienie żebrowe tej rotundy.
XVII-wieczny wystrój kaplicy jest nieznany. Z tego czasu pochodzi bardzo gładki, doskonale wyprawiony, jasnokremowy tynk wapienny. Nie udało się znaleźć śladów dekoracji z tego okresu. Natomiast niezwykle interesująca dekoracja malarska pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku. Dekoracja barokowa jest związana z wezwaniem kaplicy i przedstawia archanioły i anioły z Arma Christi oraz Ostatnią Wieczerzę i Modlitwę w Ogrójcu. Najwyższej klasy barokowe freski wykonano na szarym narzucie z dużą ilością węgla drzewnego.
W XIX wieku pełnoplastyczny lub malowany „a quadratura” ołtarz barokowy, z którego zapewne pochodzi drewniany krucyfiks, zastąpiono klasycystycznym ołtarzem stiukowym, a barokowe malowidła zatynkowano. Odkryto je i odrestaurowano na miarę ówczesnych możliwości w latach 1965-70. Obecnie zdecydowano się na całkowite usunięcie XX-wiecznych retuszy i szeroko założonych kitów oraz na wykonanie bardzo pracochłonnych prac związanych z wydobyciem najmniejszych drobin XVIII-wiecznej dekoracji i wykonanie na nowo punktowań i rekonstrukcji.
Pod kaplicą Krzyża znajduje się krypta grobowa, zaś powyżej łuku wejściowego do kaplicy duży obraz nieznanego autora z widokiem klasztoru w Citeaux (Burgundia), czyli opactwa macierzystego cystersów. Klasztor ten był centrum administracyjnym cystersów i stąd rozpoczęła się ich ekspansja na teren całej Europy.
Po przeciwległej stronie nawy północnej znajduje się kaplica zwana kaplicą św. Wojciecha. Ufundował ją Józef Górczyński, który w latach 1722-42 był opatem paradyskim. Kaplicę projektował Karol Marcin Frantz Młodszy. Została ona wybudowana jako ostania z trzech cylindrycznych kaplic flankujących narożniki kościoła. Nie jest znane jej pierwotne wezwanie ani funkcja. W trakcie badań odkryto XVIII-wieczną kolorystykę i dekorację sklepienia kaplicy: różowa kopuła została podzielona prostymi białymi pasami sztukateriami na osiem pól i lunetę. Poniżej gzymsu natrafiono na resztki różowej dekoracji ścian.
Na znak protestu przeciwko kasacie zakonu w 1834 r. cystersi przemianowali kaplicę na kaplicę Grobu Pańskiego, zaciemnili okna, a ściany pokryli ciemną marmoryzacją imitującą jerozolimską grotę Grobu Pańskiego. Resztki tej dekoracji odkryto w trakcie prac badawczych zarówno na sklepieniu, jak i na ścianach.
W trakcie renowacji kościoła w latach 1965-70 kaplica otrzymała nowego patrona - św. Wojciecha - i nową dekorację. Okna zostały odkute, a strop ozdobiono neobarokową polichromią z postaciami polskich świętych: Jacka, Stanisława Kostki, Wincentego Kadłubka, Stanisława Biskupa, Jana Kantego, Kazimierza Królewicza, Andrzeja Boboli i Jadwigi Śląskiej. Te malowidła już nie istnieją.
Obecnie odkrycie fragmentów pierwotnej dekoracji malarskiej kaplicy rzuciło nowe światło na historię tej części kościoła i pozwoliło na zmianę założeń konserwatorskich, otwierając możliwość wykonania w przyszłości konserwacji i restauracji polichromii i sztukaterii sklepienia oraz wiarygodnej rekonstrukcji dekoracji ścian kaplicy.
W posadzce kaplicy znajduje się płyta epitafijna ks. Michała Witowskiego, zamordowanego w Paradyżu 1 lutego 1945 r. Wejście do kaplicy zamyka kuta ręcznie klasycystyczna krata z końca XVIII wieku, oryginalnie pomalowana na czarno z bardzo precyzyjnymi złoconymi aplikacjami. Stanowi uzupełnienie do czarnych okien i zacheuszków w nawach bocznych kościoła.
Pod kaplicą św. Wojciecha znajduje się krypta grobowa (podobnie jak pod kaplicą Krzyża). Drzwi do krypty są usytuowane tuż przed kaplicą, a na nich jest umieszczona miedziana płyta z herbem fundatora - Józefa Górczyńskiego.
W tej chwili w kaplicy św. Wojciecha stoi też drewniana, renesansowa chrzcielnica w kształcie ośmiobocznego kielicha, przebudowana w XVIII wieku w duchu baroku. Charakterystyczna dla niej jest biało-niebieska marmoryzacja oraz srebrzenia laserowane intensywną zielenią i czerwienią. Pochodzi ona zapewne z kościoła filialnego w Wysokiej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Mocz w wodzie święconej: Ksiądz rozważa zamknięcie kościoła

2025-04-02 10:08

[ TEMATY ]

Niemcy

profanacja

edomor/fotolia.com

Nieznani ludzie oddają mocz za ołtarzem, załatwiają swoje „potrzeby” w kościele lub na jego terenie np. w chrzcielnicach. W Moguncji (Niemcy) wiele kościołów zmaga się z problemem wandalizmu.

Kapłan Thomas Winter, jest przerażony: „Naprawdę denerwuje mnie sposób, w jaki traktowane są kościoły w Moguncji!” 51-latek opiekuje się pięcioma parafiami w Moguncji: św. Ignacego, św. Piotra, św. Stefana, św. Kwintyna i parafią katedralną św. Marcina. Twierdzi, że wolałby całkowicie zamknąć kościoły na dwa tygodnie i otworzyć je wyłącznie na czas nabożeństw.
CZYTAJ DALEJ

Archidiecezja Krakowska od kwietnia płaci miastu Kraków za użytkowanie kościoła

2025-04-05 10:52

[ TEMATY ]

Kraków

pl.wikipedia.org

Miasto Kraków przekazało Archidiecezji Krakowskiej kościół św. Łazarza przy ul. Kopernika w odpłatne użytkowanie. Od kwietnia strona kościelna będzie płacić czynsz w wysokości blisko 15 tysięcy złotych, a także pokrywać koszty mediów.

Zabytkowy, XVII-wieczny kościół św. Łazarza (pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny) mieszczący się przy ul. Kopernika 19 przez ostatnie lata pełnił funkcję posługi duchowej dla pacjentów okolicznych klinik szpitalnych i ich bliskich, nie był kościołem parafialnym. W 2019 roku stał się własnością Agencji Rozwoju Miasta Krakowa.
CZYTAJ DALEJ

Kard. C. Aós Braco kończy 80 lat – 136 purpuratów-elektorów

2025-04-05 21:01

[ TEMATY ]

kardynał

Episkopat Flickr

W niedzielę 6 kwietnia kończy 80 lat arcybiskup metropolita-senior Santiago de Chile kard. Celestino Aós Braco OFM Cap., tracąc tym samym prawo udziału w przyszłym konklawe. Obecnie liczba uprawnionych do wyboru kolejnego papieża wynosi 136, a pozbawionych tego prawa - 116. Purpurat chilijski (choć urodzony w Hiszpanii) jest jednym z pięciu kapucynów w Kolegium Kardynalskim.

Przyszły kardynał urodził się 6 kwietnia 1945 w mieście Artaiz w północno-zachodniej hiszpańskiej prowincji Nawarra (archidiecezja Pampeluna). Tam też ukończył szkołę podstawową i średnią, po czym w latach 1960-63 studiował filozofię w Saragossie, a w latach 194-68 - teologię w Pampelunie. 14 sierpnia 1963 rozpoczął nowicjat w Zakonie Braci Mniejszych Kapucynów w mieście Sangüesa w Nawarze. Równo w rok później złożył w nim śluby czasowe, a 16 września 1967 - śluby wieczyste. W latach 1972-80 uzupełniał studia na uniwersytetach w Saragossie i Barcelonie, uwieńczone licencjatem z psychologii. Dzięki tej specjalizacji kształcił się w latach 1980-81 na Papieskim Uniwersytecie Katolickim Chile.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję