Reklama

Litania Loretańska w ikonografii krośnieńskiej bazyliki kolegiackiej

Przeżywamy miesiąc maj. W naszej rodzimej, chrześcijańskiej pobożności, jest on szczególnie poświęcony Matce Bożej. Przejawem tego jest nabożeństwo majowe, którego duchową podstawę stanowi modlitwa zwana Litanią Loretańską. Litania (łac. litanea - prośba, błaganie) to modlitwa błagalna, złożona z szeregu inwokacji (w tym przypadku pochwalnych do Maryi) i powtarzającej się prośby o wstawiennictwo. Określenie - loretańska - stosuje się od czasu skomponowania do niej melodii, przez dyrygenta chóru w słynnym włoskim sanktuarium maryjnym w Loreto (w 1575 r.). Jej treść, odmawiana lub śpiewana w odpowiednich miejscach, nabiera szczególnej wymowy, prowadząc do teologicznych i biblijnych skojarzeń. Bez wątpienia takim miejscem jest prastara krośnieńska świątynia: wiekowa fara, a od niedawna bazylika mniejsza i najmłodsza kolegiata archidiecezji przemyskiej.

Niedziela przemyska 20/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kiedy w murach tego kościoła podejmuje się wstępne inwokacje którejkolwiek litanii, do Boga w Trójcy Świętej Jedynego, to wtedy do wiernych szczególnie przemawia obraz głównego ołtarza z artystyczną wizją Trzech Osób Boskich (tytuł świątyni). Podczas litanijnych wezwań - „Święta Maryjo” - oczy i myśli biegną do skromnego, bocznego ołtarza Matki Bożej Loretańskiej, który zawiera w sobie odpowiednią Jej statuę - Matki i Jej Bożego Syna. Mamy tu szczególny duchowy związek ołtarza z Litanią Loretańską. Wezwania zaczynające się od słowa „Matko”, łączą wiernych z wymową bocznego, lewego ołtarza, którego centrum stanowi obraz Matki Bożej Mansjonarskiej (krośnieńscy mansjonarze opiekowali się tym ołtarzem od 1598 r.). Duży obraz przedstawia frontalnie Maryję, trzymającą na lewym ramieniu Dzieciątko Jezus. Jest to kompozycja, wykonana przed 1646 r., wzorowana na cudownej ikonie Matki Bożej Śnieżnej z rzymskiej bazyliki Matki Bożej Większej. Macierzyńską treść szacownego obrazu dopełnia w tym ołtarzu niewielkich rozmiarów, współczesny obraz Nieustającej Pomocy.
Do rozważania macierzyństwa Maryi usposabia kaplica Matki Bożej Szkaplerznej. Ołtarzowy obraz Hodegetrii (typ ikonograficzny - Matka Boża z Dzieciątkiem na lewym ramieniu) z około 1500 r., przemalowany w 1609 r., obok renesansowych motywów posiada wałek koronacyjny. Znany historyk, ks. Władysław Sarna, przeszło sto lat temu pisał, że obraz ten doznawał szczególnej czci ze strony wiernych za wymadlane tutaj łaski. Bolał przy tym, że nie spisywano tych łask i okoliczności z nimi związanych. Na bocznej ścianie tej kaplicy wisi drugi obraz Hodogetrii, z pierwszej połowy XVII w., pochodzący z nieistniejącego kościółka Świętego Ducha.
Wezwanie „Matko Boża Bolesna”, nie występujące w litanii, też ma tutaj swoje odniesienie. Stanowi je figura Maryi w tzw. gotyckiej grupie Pasji na tęczy kościelnej oraz w małym obrazie ołtarza Matki Bożej Szkaplerznej (predella).
Wezwanie „Panno” kieruje oczy wiernych na widniejące sceny Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (obraz predelli ołtarza Matki Bożej Szkaplerznej oraz ścienny obraz tej kaplicy) i na postać Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (figura wieńcząca ołtarz Matki Bożej Szkaplerznej i rzeźbione antepedium ołtarza Matki Bożej Mansjonarskiej).
Szczególne bogactwo ikonograficzne odnoszące się do Matki Bożej, ujawnia się w krośnieńskiej świątyni przy wezwaniach „Królowo”. W głównym ołtarzu widnieje duży obraz z XVII w., przypisywany weneckiemu malarzowi Tomaszowi Dolabelli. Przedstawia on artystyczną wizję nieba - Kościół tryumfujący. Między Trójcą Świętą a Wszystkimi Świętymi jest Maryja królująca w niebie. Na lewej ścianie prezbiterium wisi olbrzymi obraz z XVII w. - Królowej Wniebowziętej. Motyw ten powtarza się w obrazie ramowym, w głównej nawie, przy ołtarzu Serca Pana Jezusa. Pod prawym łukiem tęczy umieszczony jest prawdziwy skarb świątyni - późnogotycki obraz koronacji Maryi przez Trójcę Świętą. Dzieło datowane na około 1480 r., przypisywane jest przez znawców krakowskiemu mistrzowi Janowi Wielkiemu. Przedstawia trójpostaciową grupę Koronacji Matki Bożej przez Trójcę Świętą.
Przy wezwaniu „Królowo Polski”, bliski staje się obraz Pani Częstochowskiej w ołtarzu św. Józefa; zaś przy „Królowo świata” - Maryja z berłem na ramowym obrazie w kaplicy św. Wojciecha.
Litanijne dopełnienie - „Baranku Boży” - w świątynnej ikonografii pogłębia przepiękne antepedium głównego ołtarza, przedstawiające Ostatnią Wieczerzę; a także rzadko spotykane tabernakulum, zamieszkiwane przez żywego i prawdziwego Bożego Baranka - Jezusa Chrystusa, obecnego w Najświętszym Sakramencie Ołtarza.
Godna podziwu i wdzięczności jest ta artystyczna i sakralna spuścizna naszych przodków. Dzięki niej Pełnia Piękna - Bóg Najwyższy i do nas się przybliża w swoich Boskich Tajemnicach.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

#PodcastUmajony (odcinek 5.): Ile słodzisz?

2024-05-04 22:24

[ TEMATY ]

Ks. Tomasz Podlewski

#PodcastUmajony

Mat. prasowy

W czym właściwie Maryja pomogła Jezusowi, skoro i tak nie mogła zmienić Jego losu? Dlaczego warto się Jej trzymać, mimo że trudności wcale nie ustępują? Zapraszamy na piąty odcinek „Podcastu umajonego”, w którym ks. Tomasz Podlewski opowiada o tym, że czasem Maryja przynosi po prostu coś innego niż zmianę losu.

CZYTAJ DALEJ

Magdalena Guziak-Nowak: wszystkie ręce na pokład dla ochrony życia dziecka nienarodzonego

2024-05-04 09:55

[ TEMATY ]

pro life

Adobe.Stock

- Jestem przeciw aborcji, ponieważ po pierwsze nie wolno zabijać niewinnych dzieci, a po drugie kobiety zasługują na dobrą, konkretną, realną pomoc w rozwiązaniu ich prawdziwych problemów, z którymi czasami w ciąży muszą się borykać, a nie na taką tanią alternatywę, która do końca życia pozostanie wyrwą w sercu - mówi Magdalena Guziak-Nowak, sekretarz zarządu Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia Człowieka, dyrektor ds. edukacji.

Pani Magdalena wraz z mężem Marcinem wygłosiła 2 maja konferencję nt. „Każde życie jest święte i nienaruszalne” w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu w ramach comiesięcznych modlitw w intencji rodzin i ochrony życia poczętego.

CZYTAJ DALEJ

Pielgrzymi ze Słowacji

2024-05-04 22:26

Małgorzata Pabis

    Już po raz 17. do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach przybyła doroczna pielgrzymka katolików ze Słowacji organizowana przez „Radio Lumen”.

    Uroczystej Eucharystii, sprawowanej na ołtarzu polowym w sobotę 4 maja, przewodniczył bp František Trstenský, biskup spiski. W pielgrzymce wzięło udział ponad 10 tysięcy Słowaków.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję