Integracja regionu

Inicjatorzy powstania Regionu Kozła postawili sobie za cel bardzo wszechstronną działalność na rzecz regionu w dziedzinie: kultury, turystyki, sportu i oświaty. Nie powinno to być bardzo trudnym zadaniem, gdyż region ten jest malowniczo położony wśród lasów i ok. 30 jezior na pograniczu woj. wielkopolskiego i woj. lubuskiego. Gminy Regionu Kozła trzymają się razem, stanowiąc nierozerwalną małą ojczyznę, którą dodatkowo spaja rzeka Obra i wspaniały instrument ludowy, który jest symbolem regionu, a mianowicie kozioł. Wszystkie gminy Regionu Kozła kultywują rodzimą tradycję wraz ze strojami, muzyką, śpiewem, instrumentami ludowymi. Każda z gmin organizuje też wiele imprez integrujących o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym i sportowym.
„Region Kozła, a więc gminy zrzeszone w Stowarzyszeniu - jak podkreśla jego dyrektor Teresa Chromińska - stanowi dobry przykład integracji lokalnej, począwszy od tych najmłodszych mieszkańców, poprzez młodzież i dorosłych. Dla tak licznej rzeszy naszych mieszkańców zaangażowanych w działalność na rzecz swojej Małej Ojczyzny, warto stwarzać możliwości integracji, wspólnego działania, bo od tej oddolnej zaowocuje ta, do której zmierzamy wszyscy w kraju i na świecie”.

Kozioł wciąż brzmi

W Regionie Kozła głównym wyznacznikiem kultury ludowej jest instrument. „W czasie zawieruch i przemian historycznych właśnie kozioł ochraniał wartości o wymiarze narodowym, pomagając w zachowaniu polskości tych ziem, a z pewnością zawsze pełnił funkcję kulturotwórczą” - twierdzi kustosz Barbara Rybińska z Muzeum Etnograficznego w Zielonej Górze. Rozbrzmiewał on na tym terenie już w XVI w. I nieprzerwanie przez stulecia rozbrzmiewa do dziś.
Kozioł składa się z czterech zasadniczych części: ręcznego mieszka mechanicznego, wora rezerwuarowego, jednej piszczałki melodycznej oraz jednej piszczałki bordunowej. Ręczny mieszek mechaniczny, przytwierdzony paskiem do prawego ramienia dudziarza, rozciągany i ściągany ruchem ramienia jak harmonijka, tłoczy powietrze poprzez odpowiednie wentyle do wora elastycznego. Wór uciskany lewą ręką gracza tłoczy z kolei zebrane w sobie powietrze do rur piszczałkowych osadzonych w worze. Rury te mają u swych wlotów stroik. Dłuższa rura, zwisająca przez lewe ramię, nie ma otworów palcowych; jest to piszczałka bordunowa, wydająca stałych, niezmienny w swej wysokości, bordunujący dźwięk. Krótka piszczałka, mająca siedem otworów palcowych, to piszczałka melodyczna. Obsługują ją obie dłonie grającego.
Kozioł razem ze skrzypcami i klarnetem tworzą kapelę. Wszystkie imprezy o różnym charakterze, organizowane w gminach Regionu Kozła i poza ich granicami, uświetniane są grą na tych instrumentach. Kapela wita rajdowców na Rodzinnych Rajdach Samochodowych, Rodzinnych Rajdach Rowerowych, w czasie licznych festynów, festiwali, przeglądów, zawodów strażackich, zawodów pływackich, turniejów gmin i wielu innych. Uwieńczeniem całorocznych występów kapel, których w regionie jest kilka, jest odbywająca się Biesiada Koźlarska. Ciągłość tradycji gry na koźle zapewnia jedyna w kraju Szkoła Muzyczna z klasą nauki gry na instrumentach ludowych (stanowiących kapelę koźlarską). Unikalną budowę instrumentów ludowych zajmuje się miejscowy budowniczy kozłów, kontynuując tradycje rodzinne.

Biesiada koźlarska

W tym roku przypada jubileuszowa XXX Biesiada Koźlarska, która co roku odbywa się jesienią w Zbąszyniu. Tradycyjnie biesiadę rozpoczyna Msza św. w zbąszyńskim kościele. Po niej barwny korowód złożony z zespołów ludowych i mieszkańców maszeruje ulicami miasta do Zbąszyńskiego Centrum Kultury. Na biesiadę co roku przyjeżdża kilkanaście zespołów folklorystycznych w strojach regionalnych, obecni są oczywiście przedstawiciele Regionu Kozła.
W Zbąszyniu mieści się Muzeum Regionalne Ziemi Zbąszyńskiej PTTK (ul. Garczyńskich 6, 64-360 Zbąszyń). Jego siedzibę stanowi budynek bramny zamku, zbudowanego przez księcia wielkopolskiego Przemysława I w II poł. XIII w. W XV w. zamek przeszedł w posiadanie rodu Zbąskich, a następnie Ciświckich i Garczyńskich. Brama wjazdowa, w której mieści się obecnie muzeum, została dobudowana w 1627 r. Na pocz. XX w. zamek, uchodzący za pomnik polskości, został celowo zniszczony. Do naszych czasów zachowała się jedynie trzykondygnacyjna brama wjazdowa, dziś siedziba muzeum.
Zbiory muzeum liczą ok. 400 muzealiów z dziedziny archeologii, historii i numizmatyki. Pochodzą one głównie z darów społeczeństwa, część to zbiory przedwojennego muzeum. Ekspozycja stała składa się z czterech działów: archeologicznego, etnograficznego (stroje ludowe przyprostyńskie i dąbrowieckie, zbiór przyprostyńskich serwetek i obrusów, ludowe instrumenty muzyczne, typowe dla tego regionu: dudy, sierszenki - pierwowzór kozła), historycznego (dwa jednoręczne miecze z XV w., meble dawnych właścicieli zamku, m.in. sekretarzyk Garczyńskich z XVIII w., pamiątki z czasów powstań wielkopolskich) i numizmatycznego.
Regionalnego kozła w swoich zbiorach ma także Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli. W zbiorach działu sztuki i folkloru znalazły się instrumenty - kozły i szerszenki, wykonane przez Jana Hirta z Chrośnicy, Franciszka Muńko z Belęcina czy Floriana Modrzyka z Nądni. Obok nich w skład kolekcji muzealnej wchodzą także cymbały wykonane przez osadnika z rzeszowskiego oraz instrumenty o pochodzeniu miejscowym.