Publikujemy pełny tekst wystąpienia Prymasa Polski

W jubileuszowym roku 1050. rocznicy Chrztu Polski, Gniezno, pierwsza historyczna stolica Polski, miasto świętego Wojciecha, jest dziś świadkiem rozpoczynającego się X Zjazdu Gnieźnieńskiego. Wierni tradycji Zjazdów Gnieźnieńskich, pragniemy i tym razem - pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w obecności zwierzchników Kościołów i wspólnot chrześcijańskich, w braterskim spotkaniu chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej, przedstawicieli innych wyznań i wspólnot religijnych, przybyłych z bliska i daleka szacownych i drogich nam gości, mieszkańców Wielkopolski, jak również wiernych Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz mieszkańców miasta Gniezna - podjąć refleksję nad wyzwalającą mocą chrześcijaństwa.

Zakorzenienie w chrzcie świętym jest fundamentem wolności. Dotykając bowiem w każdym z ochrzczonych najgłębszego nerwu człowieczeństwa – jak pisał z Soboru Watykańskiego II do Tygodnika Powszechnego arcybiskup Karol Wojtyła – chrzest otwiera w nas przestrzeń wolności ludzkiej najpełniej zaangażowanej. Dając człowiekowi łaskę, czyli siłę wewnętrzną przynależności do Boga, nie pozbawia go odpowiedzialności, nie zwalnia i nie wyręcza w podejmowaniu własnych decyzji, ale inspiruje i uzdalnia do dokonywania wyborów i do zaangażowania, w wewnętrznej syntonii z otrzymanym od Stwórcy darem. Parafrazując hasło tegorocznych jubileuszowych obchodów: gdzie chrzest, tam nadzieja, możemy dziś powiedzieć: gdzie chrzest, tam wolność. Wolność, ku której wyswobodził nas Chrystus (por. Ga 5,1). Wolność dana i jednocześnie zadana. Wolność, która jest najgłębszym przymiotem ludzkiego ducha a jednocześnie najtrwalszym spoiwem łączącym ludzką wspólnotę.

Zakorzenienie w chrzcie świętym stanowi także zasadniczy, choć może często już zapomniany, element fundamentu europejskiej tożsamości. Św. Jan Paweł II, właśnie tutaj, w Gnieźnie, diagnozując sytuację braku duchowej jedności Europy, wskazywał, że wynika ona głównie z kryzysu tej chrześcijańskiej samoświadomości. A jeśli tak właśnie jest, trzeba nam, chrześcijanom, cierpliwie powracać do tego źródła i przywracać, w słusznym dialogu z innymi tradycjami i kulturami, tę fundamentalną więź Europy i chrześcijaństwa. Do tego duchowego procesu odwołuje się postulat odnowy ujęty w haśle tegorocznego Zjazdu: Europa nowych początków. I chodzi tutaj przede wszystkim o początek w sensie jak najbardziej ewangelicznym. Nie mówimy o konstrukcji nowych projektów politycznych, ekonomicznych czy społecznych. Zjazd Gnieźnieński jest po to, by przede wszystkim umocnił w każdej i każdym z nas „nowego człowieka”, odrodzonego z wody i Ducha Świętego.

Podejmując refleksję na temat wolności w obliczu współczesnych wyzwań Europy, Polski i Kościoła, jako chrześcijanie musimy odważnie powracać do źródła, które daje świeżość i do korzeni, bez których nie ma owoców. Na tym polega odnowa, która musi się nieustannie dokonywać w każdym człowieku i w każdym pokoleniu. Stąd chcemy, by na X Zjeździe Gnieźnieńskim nie zabrakło szczerego rachunku sumienia. Przeżywając 1050. rocznicę Chrztu Polski, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie o naszą wierność chrzcielnym zobowiązaniom. To pytanie ma także swój wymiar ekumeniczny. Dotyczy i dotyka wszystkich wspólnot chrześcijańskich. Z takiego spojrzenia płynie inspiracja dla odnowy ducha, która przekłada się na nasze podejście do problemów ekonomicznych i kulturowych, do małżeństwa i rodziny, do wychowania młodego pokolenia, do ewangelicznego otwarcia wobec tych, którzy oczekują naszego przyjęcia. Zasadnicza nowość jest bowiem skutkiem wewnętrznej przemiany, a nie jakiejś zewnętrznej rewolucji. Jest owocem osobistego i wspólnotowego doświadczenia mocy płynącej od Boga i z Jego łaski. To jest nasz projekt na przyszłość.

Jako pasterz świętowojciechowej archidiecezji, a zarazem przewodniczący Zjazdu, ze słowami serdecznego powitania zwracam się do wszystkich zgromadzonych na uroczystej inauguracji X Zjazdu Gnieźnieńskiego. Serdecznie witam i pozdrawiam Pana Andrzeja Dudę, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo dziękuję nie tylko za obecność, ale również za przesłanie, z którym za chwilę Pan Prezydent zwróci się do nas. Słowa powitania kieruję do wszystkich duchownych i świeckich przybyłych na Zjazd. W osobach naszych drogich gości z zagranicy - kardynała Luisa Antonio Tagle, Metropolity Manili i Przewodniczącego Caritas Internationalis oraz arcybiskupa Światosława Szewczuka, arcybiskupa większego kijowsko-halickiego i zwierzchnika Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, serdecznie witam gości z Czech, Niemiec, Ukrainy, Białorusi, Rosji, Francji, Szwajcarii oraz Włoch.

W tych dniach cieszyć się będziemy jeszcze obecnością m.in. arcybiskupa Matteo Zuppi, Metropolity Bolonii, wieloletniego głównego asystenta kościelnego Wspólnoty Sant’Egidio. Są z nami arcybiskupi i biskupi Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Polsce. Serdecznie witam arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, metropolitę poznańskiego, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, a także biskupa Artura Mizińskiego, sekretarza generalnego Konferencji i na ich ręce składam słowa serdecznego powitania dla wszystkich księży kardynałów, arcybiskupów i biskupów, którzy już nas zaszczycili i jeszcze zaszczycą swoją obecnością w Gnieźnie. Są z nami arcybiskupi gnieźnieńscy seniorzy, arcybiskup Henryk Józef Muszyński, twórca odnowionych Zjazdów w Gnieźnie oraz arcybiskup Józef Kowalczyk, który był gospodarzem IX Zjazdu Gnieźnieńskiego, poświęconego roli i miejscu chrześcijan w Europie.

Witam i jak najserdeczniej pozdrawiam wszystkich zwierzchników i przedstawicieli Kościołów i wspólnot chrześcijańskich. Słowa te kieruję na ręce arcybiskupa Jeremiasza, prawosławnego arcybiskupa wrocławskiego i szczecińskiego, przewodniczącego Polskiej Rady Ekumenicznej oraz arcybiskupa Sawy, prawosławnego metropolity warszawskiego i całej Polski, a także biskupa Marcina Hintza, zwierzchnika diecezji pomorsko-wielkopolskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, biskupa Marka Izdebskiego, superintendenta generalnego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP oraz biskupa Karola Babi, biskupa Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Nie wymieniając każdego z imienia i nazwiska, obejmuję serdecznym pozdrowieniem wszystkich duchownych i świeckich Kościołów i wspólnot chrześcijańskich. Proszę przyjąć moje zapewnienie o głębokiej wdzięczności za wciąż podtrzymywany ekumeniczny charakter Zjazdu. Widocznym tego znakiem stały się już prace przygotowawcze, prowadzone z osobistym zaangażowaniem poszczególnych przedstawicieli w łonie Komisji Ekumenicznej Zjazdu.

Dzieło Zjazdów Gnieźnieńskich to współpraca wielu osób oraz instytucji. Pragnę więc serdecznie pozdrowić i powitać przedstawicieli parlamentu, posłów i senatorów, władz państwowych i samorządowych, wojewódzkich, powiatowych i miejskich, a także uczelni wyższych i gnieźnieńskich szkół, fundacji i stowarzyszeń wspierających i współtworzących tegoroczny X Zjazd Gnieźnieński. W osobie pana senatora Roberta Gawła witam obecnych z nami przedstawicieli polskiego parlamentu. Słowa powitania dla wszystkich przedstawicieli władz składam na ręce pana Zbigniewa Hoffmana, wojewody wielkopolskiego i pana Wojciecha Jankowiaka, wicemarszałka województwa, a także pana Tomasza Budasza, Prezydenta Miasta Gniezna i pani Beaty Tarczyńskiej, Starosty Powiatu Gnieźnieńskiego, dziękując równocześnie za okazane nam wsparcie. Ze słowami serdecznych pozdrowień zwracam się do Pana Marka Mutora, Dyrektora Narodowego Centrum Kultury, dziękując za podjęcie się, w ramach obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski, współrealizacji Zjazdu Gnieźnieńskiego oraz za wsparcie naszej Fundacji Świętego Wojciecha – Adalberta w jej organizacyjnych działaniach. Kierując słowa powitania do przedstawicieli władz uczelni wyższych, składam je na ręce pana prof. Bronisława Marciniaka, Rektora UAM w Poznaniu oraz pana prof. Leszka Mrozewicza, dyrektora Instytutu Kultury Europejskiej, serdecznie dziękując nie tylko za gościnę, ale także za konkretne wsparcie. Znakiem współpracy będzie za chwilę wykład pana prof. Janusza Karwata, kierownika zakładu Studiów Gnieźnieńskich, który po smutnej wiadomości związanej z chorobą, a tym samym nieobecnością prof. Jerzego Kłoczowskiego, podjął się wprowadzenia nas w pierwszą część Zjazdu.

Słowa powitania i podziękowania dla wszystkich współorganizatorów Zjazdu kieruję na ręce księdza prałata Mariana Subocza, dyrektora Caritas Polska. O przyjęcie wyrazów podziękowania proszę pana Jorga Bastena z Fundacji Renovabis i panią Agnieszkę Prokocką z Fundacji Konrada Adenauera, partnerów Zjazdu. Ze słowami serdecznej wdzięczności zwracam się również do gospodarza tego miejsca i na ręce pani mgr Bogusławy Młodzikowskiej, Dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie składam słowa serdecznego powitania dla wszystkich dyrektorów szkół średnich. Dziękuję za to, że młodzież szkół średnich włączyła się w prace warsztatowe, a wespół z alumnami naszego seminarium duchownego i innymi wolontariuszami wspomaga organizację i przebieg Zjazdu.

Serdecznie witam wszystkie służby mundurowe, zwłaszcza straży pożarnej i policji. Witam i pozdrawiam członków Rady i Zarządu Fundacji Świętego Wojciecha – Adalberta z panem prof. Stefanem Jurgą na czele. Witam i pozdrawiam wszystkich naszych patronów medialnych. To dzięki państwa obecności, a także szerokiej pracy promocyjnej, sama idea Zjazdów Gnieźnieńskich, jak również tematyka tegorocznego spotkania stały się bliskie wszystkim przybywającym na Zjazd. Na zakończenie ze słowami serdecznej wdzięczności zwracam się do wszystkich członków Komitetu Organizacyjnego Zjazdu, przewodniczących i członków Komisji Zjazdowych, których intensywna praca umożliwiła nam to dzisiejsze spotkanie. Autor Tryptyku rzymskiego zachęca nas, aby powracać do źródła. Tegoroczna refleksja i spotkanie u źródeł chrzcielnych Polski, dają nam ku temu szczególną okazję. Otwierając obrady X Zjazdu Gnieźnieńskiego życzmy sobie, aby refleksja wokół Europy nowych początków i wyzwalającej mocy chrześcijaństwa, pozwoliła i nam odczuć świeżość, ożywczą świeżość. Dziękuję bardzo.