W I poł. XVII w. na ziemiach polskich pojawili się synowie św. Franciszka zwani reformatami. Szczególną cechą duchowości polskich reformatów był kult i propagowanie nabożeństwa do Męki Pańskiej.

Podczas kapituły odbytej w 1688 r. padły głębokie słowa: " Jesteśmy naśladowcami św. Patriarchy, który był doskonałym naśladowcą życia Jezusa Chrystusa i zupełnie pochłonięty rozmyślaniem Jego Męki. Nagrodą tego były stygmaty udzielone mu przez Zbawcę jeszcze za życia. Nie ma nic milszego Bogu niż to nabożeństwo, a dla nas pożyteczniejszego. Inne zakony szczycą się różańcem, szkaplerzem itp., nasz zaś zakon szczyci się szczególnym nabożeństwem do Męki Pańskiej, Drogą Krzyżową i miejscami świętymi w Jerozolimie".

Ten "pasyjny" charyzmat reformatów wyraża się już w samej architekturze i wystroju świątyń, w których w wielkim ołtarzu pole centralne zajmuje krucyfiks z grupą rzeźb przedstawiających Mękę Chrystusa; Jego biczowanie, cierniem koronowane, postaci Matki Bolesnej, św. Jana oraz aniołów z narzędziami męki. Już pierwsze spotkanie z reformacką świątynią miało wskazywać, że jest to sanktuarium Krzyża i Męki Pańskiej.

Reformaci we wszystkich swych kościołach erygowali stacje Drogi Krzyżowej, której nabożeństwo gorliwie rozpowszechniali wśród wiernych, sami odprawiając je codziennie (jeżeli nie były tylko przeciwne temu okresy liturgiczne) oraz medytując Mękę Pańską.

Innym przejawem rozpowszechniania nabożeństwa do Męki Pańskiej był kult relikwii Krzyża św., które w określonych dniach wystawiano do publicznej adoracji z odpowiednim zewnętrznym splendorem. Relikwie Krzyża św. zawsze wystawiano w czasie odprawiania Drogi Krzyżowej i innych nabożeństw pasyjnych. Szybko rozpowszechniły się odpusty w piątki Wielkiego Postu zwane "piątkami marcowymi" - do dziś gromadzące tłumy wiernych. Duży napływ ludności na te nabożeństwa skłonił zakonników do urządzania ich na zewnątrz kościoła, skąd również wzięła się tendencja do zakładania stacji Drogi Krzyżowej na cmentarzach przykościelnych (co jest też charakterystyczną cechą architektury reformackich klasztorów). Nabożeństwa pasyjne zostały jeszcze bardziej spotęgowane w kościołach franciszkańskich po wydaniu przez papieża Benedykta XIII w 1728 r. konstytucji apostolskiej, mocą której nadano odprawiającym Drogę Krzyżową w kościołach franciszkańskich te same odpusty, jakie zyskiwali pielgrzymi odprawiający ją w Jerozolimie. Reformaci na równi z innymi zakonami franciszkańskimi posiadali władzę erygowania stacji Drogi Krzyżowej zarówno we własnych kościołach, jak i w obcych.

W każdym klasztorze na krużgankach ustawiono krzyże dużych rozmiarów, przy których ludzie często modlili się wypraszając u Chrystusa miłosiernego wiele łask a nawet cudów. Takie cudowne krzyże znajdują się w Wieliczce oraz w Pilicy. Także wielkie krzyże ołtarzowe były otaczane wielkim kultem, do których podążały liczne pielgrzymki m.in. do Dederkał na Kresach i do Jarosławia.

W niektórych kościołach doznają czci znajdujące się tam obrazy Chrystusa Miłosiernego - dźwigającego krzyż, w koronie cierniowej i z powrozem na szyi. Dwa z nich umieszczone w bocznych kaplicach w Pilicy i Przemyślu gromadzą licznych wiernych na cichą modlitwę.

Osobliwym jest obraz Miłosiernego Pana Jezusa oparty na gotyckim motywie "Misericordia Domini" przedstawiający obnażonego Chrystusa w cierniowej koronie stojącego w studni, do której z ran, boku i rąk spływają strumienie krwi. Obraz ten słynący cudami został umieszczony w specjalnie wybudowanej przy ul. Reformackiej w Krakowie kaplicy. Dowodem szeroko rozpowszechnionego nabożeństwa do Męki Pańskiej były liczne, wydawane przez reformatów modlitewniki, podręczniki do odprawiania Drogi Krzyżowej, Gorzkich Żali i innych modlitw.

Ewenementem na polskiej ziemi są kalwarie - szczególne miejsca kultu i Męki Pana Jezusa, a później również Matki Bożej.

Najstarsza w Polsce kalwaria, popularnie zwana "Polską Jerozolimą" założona w 1600 r. przez Mikołaja Zebrzydowskiego to Kalwaria Zebrzydowska. Reformaci w Polsce posiadali kalwarie w Wejherowie ( kaszubska), na Górze św. Anny (śląska) oraz w Pakości (kujawska) znajdujące się obecnie pod opieką bratnich Prowincji Zakonu Braci Mniejszych.

Kalwarie zawsze były prężnymi ośrodkami życia religijnego - to zawsze żywe obchody dróżkowe, procesje odpustowe i misteria pasyjne, miejsca pełne pielgrzymów i to nie tylko podczas odpustów. Takie jest dziedzictwo św. Franciszka - miłośnika Chrystusowego krzyża i jego naśladowców. Starajmy się dobrze je wykorzystywać dla naszego uświęcenia i zbawienia. Niech te pasyjne nabożeństwa nie będą dla nas tylko chwilą duchowego uniesienia, lecz zachętą do przemiany życia i nieustannego nawracania się.