Z ks. Pawłem Brykiem, diecezjalnym duszpasterzem powołań, rozmawia Monika Owczarek

Monika Owczarek: - Na czym polega działalność duszpasterstwa powołań i co oferuje ono młodzieży męskiej zainteresowanej życiem w kapłaństwie?

Ks. Paweł Bryk: - To bardzo specyficzna forma duszpasterstwa, wiąże się ona z odkrywaniem powołania przez drugiego człowieka. Nie może to być takie działanie, jakie prowadzą różne uczelnie czy instytucje ogłaszające nabór do pracy. Tam wszystko dokonuje się przez pewien rodzaj zachęcania, reklamy. Odkrywanie powołania ma zupełnie inny wymiar i metoda agitacji nie zda tu egzaminu. Jest to wybór dokonujący się w oparciu o całkiem inne wartości. Zadaniem duszpasterza powołań nie jest to, aby "zachęcić" jak największą liczbę osób do kapłaństwa, jego zadaniem jest pomóc tym ludziom w odkryciu prawdziwej motywacji. Młodzi ludzie uczą się odpowiadać na pytanie: Dlaczego myślę o kapłaństwie? Duszpasterstwo stwarza warunki zewnętrzne - miejsce, czas, możliwość spotkania na wspólnej modlitwie, prowadzone refleksje i rozważania, rozmowy w cztery oczy - które mogłyby poprowadzić młodego człowieka do dokonania wyboru w oparciu o czyste motywy. Młody człowiek pragnący zostać kapłanem musi zdawać sobie sprawę ze swego wyboru, nie może tego robić na przykład pod presją środowiska czy ze strachu przed odpowiedzialnością małżeńską. Bywa też odwrotnie, ktoś neguje swoje pójście do seminarium, wzbrania się, próbuje odrzucić tę myśl. Czasami okazuje się, że jest to człowiek wybrany przez Pana Boga i trzeba mu pomóc odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego ja nie chcę być kapłanem? Czego się boję? Bardzo ważne jest też stworzenie okazji do wyciszenia i modlitwy - Pan Jezus sam sobie poradzi z wieloma pytaniami, tylko trzeba Mu "pozwolić" mówić...

- Duszpasterstwo powołań - jak wiadomo - dysponuje swoim własnym ośrodkiem. Jakie formy oferuje ośrodek powołaniowy w Paradyżu?

- Duszpasterstwo powołań to także prezentacja życia w seminarium. Z tego względu zdecydowano, że Dom Rekolekcyjno-Powołaniowy znajduje się przy Wyższym Seminarium Duchownym w Paradyżu. Jest to bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ młodzi chłopcy mają możliwość wejścia - w pewnym stopniu oczywiście - w życie seminaryjne. W czasie rekolekcji uczestniczą z klerykami we wspólnej modlitwie i posiłkach, oswajając się z tym środowiskiem. Zapraszamy do udziału chłopców ze szkół średnich i starszych klas gimnazjum. Organizując rekolekcje, staramy się wprowadzać młodych ludzi w przeżywanie Eucharystii i modlitwy biblijnej. Dzięki temu budują swoją duchowość i świadomiej przeżywają więź z Bogiem. Jest to fundament, bez którego powołanie nie ma gdzie kiełkować. "Podpatrując" życie księdza, młody człowiek może skonfrontować swoje przekonania i wyobrażenia z rzeczywistością. Obecnie około 70 chłopców pozostaje z nami w regularnym kontakcie. Nie wiem, ilu z nich myśli o kapłaństwie w przyszłości, wielu jest na to z pewnością zbyt młodych, ale na pewno pobyt w seminarium nie jest czasem straconym. W tym roku rozpoczęliśmy cykl spotkań zatytułowanych "Dekalog". Szeroko rozważamy kolejne przykazania, ucząc się odpowiedzialności za własne życie. Typowe rekolekcje powołaniowe, mówiące o wyborze kapłaństwa, organizujemy dopiero dla młodzieży maturalnej, poważnie zainteresowanej wyborem takiej drogi życia. Moją koncepcję pracy w duszpasterstwie powołań można sprowadzić do słów św. Wincentego á Paulo (zacytuję z pamięci, więc może niedokładnie): "Sam tylko Bóg może wybierać tych, których zechce powołać i jesteśmy pewni, że jeden kapłan ofiarowany Jego ojcowską ręką zrobi więcej dobra, niż dziesięciu zdobytych dzięki naszym ludzkim wysiłkom. Nam zaś wypada jedynie modlić się i żyć tak przykładnie, żeby swoim postępowaniem bardziej zachęcać do współpracy z nami, niż od tego odstręczać". Myślę, że te słowa oddają wszystko, co najistotniejsze w naszej pracy.

- Czy jest możliwe zdefiniowanie powołania?

- Jest wiele odpowiedzi na to pytanie, ja zawsze odpowiadam tak: zapytaj swojego ojca, dlaczego wybrał twoją matkę za żonę? Jeśli odpowie - bo była najładniejsza, to nie powie prawdy, bo gdyby poznał wszystkie kobiety na świecie znalazłby ładniejszą. Jeśli powie - bo była najmądrzejsza, to też nie powie prawdy, bo gdyby poznał wszystkie kobiety na świecie poznałby mądrzejszą itd. Dlaczego wybrał? Bo ją pokochał, a miłości nie da się zdefiniować. Nie kocha się za coś, lecz dla czegoś. Pan Bóg, kiedy powołuje człowieka, zaprasza go do takiej osobistej miłości. Chodzi tu o intymną, głęboką więź z Chrystusem. Trudno jest zdefiniować powołanie, kto jest powołany z pewnością o tym wie i czuje to. Istnieje pokusa pytania: Dlaczego ja? To wie tylko On. Na pewno dla czegoś, co jest wielką szansą na jakieś dobro w przyszłości.

- Czy trudno jest wybrać i przejść drogę powołania do kapłaństwa?

- Wielu z tych, którzy przyjeżdżają do nas, to jeszcze zbyt młodzi ludzie, aby myśleć o tym poważnie. Gdy przychodzi czas przedmaturalny, trzeba podjąć decyzję. Wszystko wówczas zależy od indywidualnych uwarunkowań. Ilu jest ludzi, tyle jest historii. Nie da się przytoczyć ogólnych reguł na temat problemów młodych ludzi, ponieważ wymykają się one szablonom. Jedną z częstych trudności jest nieumiejętność podejmowania odpowiedzialnych decyzji, takich na całe życie, z których nie będzie można się wycofać. Dotyczy to bardzo licznej grupy młodzieży, zarówno w stosunku do kapłaństwa, jak i do małżeństwa. Tym się tłumaczy choćby istnienie tak wielu związków chłopaka z dziewczyną, którzy mieszkają ze sobą, często mają dziecko, ale boją się zdecydować na sakrament małżeństwa. Kapłaństwo i celibat, jako coś nieodwołalnie podjętego, budzi ten sam lęk. Druga trudność to obawa przed samotnością i życiem bez własnej rodziny (to ciekawe i optymistyczne, że dominuje tu myślenie o uczuciach i więzi międzyosobowej, a nie lęk przed rezygnacją z relacji seksualnych). Problemem jest też strach przed odpowiedzialną funkcją społeczną i ciągłym byciem "na świeczniku", jakiś krytyczny sposób patrzenia na duchowieństwo i Kościół itp. Upraszczając, czasem ktoś boi się być księdzem, bo widzi, jak traktuje katechetę jego własna klasa. Nie są to jednak motywy wpływające na dojrzale rozumianą decyzję.

- Z duszpasterstwem powołań związana jest istniejąca w naszej diecezji Grupa Przyjaciół Paradyża. Na czym polega działalność tej wspólnoty?

- Społeczność Przyjaciół Paradyża została powołana przez abp. Józefa Michalika, gdy był jeszcze ordynariuszem gorzowskim. Miała ona swoją ofiarą i modlitwą wspierać dzieło powołań. Oprócz modlitwy o nowe powołania i za powołanych: kleryków i kapłanów naszej diecezji, Przyjaciele Paradyża mają obowiązek troszczyć się o własny rozwój chrześcijański. Najlepszym wsparciem dla kapłana jest wierny świecki, który docenia i rozumie jego posługę. Dzięki takim ludziom duszpasterz ma motywację do lepszej i ofiarnej pracy. Przyjaciele Paradyża mają też kształtować w społeczeństwie poprawną świadomość chrześcijańską. Wiele razy jesteśmy świadkami negatywnych, krzywdzących wypowiedzi na temat Kościoła i kapłanów. Przyjaciel Paradyża ma być apostołem w swoim środowisku, bronić, prostować, wyjaśniać i dawać przykład swoim życiem. Niektórzy z Przyjaciół pomagają też finansowo, składając odpowiednie do swoich możliwości ofiary na seminarium. Jednak przede wszystkim - i to jest najważniejsze - ludzie ci ofiarują swoją modlitwę i dary duchowe.

- Dziś jest Ksiądz moderatorem Przyjaciół Paradyża. Czy ma Ksiądz jakieś osobiste doświadczenie skorzystania z ich pomocy na drodze powołania?

- Wspominam z okresu swojego diakonatu panią, która podpisywała się zawsze na przysyłanych kartkach: Anna z Zielonej Góry z parafii Matki Bożej. Zawsze zapewniała mnie o swojej modlitwie i przesyłała życzenia. Zdarzało się, że kartki przychodziły w momencie jakiegoś kryzysu, niepokoju, kiedy zadawałem sobie pytanie, czy ja podołam? Czytałem wówczas napis na kartce: "Czekamy na księdza i zapewniamy o modlitwie". Gdy trafiłem na praktykę do parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze, miałem nadzieję, że odnajdę panią Annę i jej podziękuję. Miałem przy sobie przysłaną przez nią kartkę na Boże Narodzenie. Nie udało mi się jej spotkać i niestety okazało się, że niedługo potem zmarła. Jednak tę świąteczną pocztówkę do dziś noszę w brewiarzu i pamiętam w modlitwie o Annie z Zielonej Góry. Tak stwarza się więź między człowiekiem wchodzącym w kapłaństwo a ludźmi na niego czekającymi - nie jest to już jakiś anonimowy "lud wierny", ale żywy Kościół, dla którego jesteśmy ustanowieni.