Mówiąc o pokorze, sądzimy często, że jest to postawa człowieka, którą możemy określić jako postawę „pasywną”. Sądzimy, że chodzi o pewnego rodzaju bierność w obliczu kogoś, kto jawi się jako stojący wyżej. W rzeczywistości jest dokładnie na odwrót. Pokora w rozumieniu biblijnym oznacza aktywne działanie, któremu towarzyszy świadomość tego, kim jest człowiek wobec Boga. Pokora oznacza zatem postawę człowieka, która ma swoje zakorzenienie w prawdzie o człowieku i prawdzie o Bogu. Człowiek uznaje w obliczu Boga, że jest tylko stworzeniem. Odpowiedzią Boga na naszą pokorę jest dar łaski (por. 1 P 5, 5; Jk 4, 6; Hi 22, 29; Iz 57, 15), który sprawia, że człowiekowi dobrze się powodzi (por. Prz 2, 7; 1 Krl 9, 4; 1 Krn 29, 17). Postawą przeciwną do pokory jest pycha, która sprawia, że człowiek wobec Boga stawia się wyżej, niż to wynika z tego, kim jest człowiek i kim jest Bóg.
Reklama
Jeśli idzie o biblijny obraz pokory, możemy wymienić różne jej aspekty. Po pierwsze, mówimy o pokorze człowieka wobec Boga (por. Mi 6, 8). Człowiek reprezentujący tę postawę ma świadomość, że jest stworzeniem Bożym i że jest w nim, niestety, skłonność do zła (por. Rz 7, 18). Człowiek pojmuje wtedy wszelkie dobro, jakiego doświadcza, w kategoriach łaski Bożej, to znaczy daru, który otrzymał, mimo że na niego nie zasłużył (por. 1 Kor 4, 6n; 15, 10). Po drugie, mówimy o pokorze jako postawie człowieka wobec drugiego człowieka, w ramach wspólnoty. W takiej sytuacji dobro bliźniego stawiane jest wyżej niż dobro własne. Ten rodzaj pokory realizuje się w postawie służby, będącej naśladowaniem samego Chrystusa, który uniżył (dosł. upokorzył) samego siebie, przyjmując postać sługi (por. Flp 2, 8). Na kartach Starego Testamentu postawę pokory oddaje hebrajskie wyrażenie ‘onî, które oznacza także człowieka ubogiego (por. Ps 34, 7). Chodzi tu nie tyle o kogoś, kto nic nie ma w sensie materialnym, ile o kogoś, kto ma świadomość, że wszystko, co otrzymał, jest niezasłużonym darem. Właśnie to patrzenie na siebie w kategoriach obdarowania jawi się jako fundament pokory.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Postawa pokory jest jedną z najważniejszych, jakie Biblia zaleca człowiekowi. Widać to szczególnie w tej części Starego Testamentu, który określamy mianem ksiąg mądrościowych (por. Ps 138, 6; Prz 3, 34; 11, 2; Hi 5, 11; Syr 3, 20; 10, 15). Przyjęcie tej postawy jest gwarancją znalezienia uznania w oczach Bożych.
Zalecenie pokornej postawy, które spotykamy w chrześcijaństwie, jawi się jako coś rewolucyjnego, ponieważ w grecko-rzymskim kontekście kulturowym pokora uchodziła za przejaw słabości, a nawet za charakterologiczną wadę człowieka. Tym bardziej uderzające jest uznawanie jej przez chrześcijaństwo za jedną z podstawowych cnót.