W swoich recenzjach napisali:
Ks. prof. dr hab. Jerzy Myszor: "Książka Krzysztofa Kowalczyka oparta na bardzo bogatym materiale źródłowym jest bardzo cenną pozycją, wnosi wiele do zrozumienia nie tylko stosunków Kościół-państwo
w okresie powojennym (okres stalinowski), ale także pozwala zrozumieć mentalność społeczeństwa napływowego i proces jego wzrastania w nowe otoczenie. Każdy, który będzie usiłował zrozumieć ludność Pomorza
Zachodniego, z pewnością będzie musiał do niej sięgnąć".
Prof. dr hab. Jerzy Eisler: "W sumie na pewno otrzymaliśmy dzieło dojrzałe, logicznie skonstruowane, sprawnie napisane, solidnie udokumentowane źródłowo. Książka oparta została bowiem na rozległych
lekturach Autora oraz samodzielnie przeprowadzonej kwerendzie archiwalnej. Tak bogata baza źródłowa spowodowała, że sądy i opinie Autora, choć - a może właśnie dlatego - że sformułowane zostały w sposób
wyważony, posiadają swój ciężar gatunkowy".
Rzeczywiście, reżimowi komunistycznemu chodziło o zbudowanie, opierając się na ideologii marksistowskiej, "nowego człowieka" i "nowego społeczeństwa". W tym celu stosowano różne instrumenty podporządkowania
sobie Kościoła: począwszy od 1948 r., eliminowano religię ze szkół, w 1949 r. utworzono ruch "księży patriotów", w 1949 r. zlikwidowano stowarzyszenia katolickie, w 1950 r. upaństwowiono Caritas, 25 stycznia
1951 r. usunięto z Gorzowa Wlkp. administratora ks. prał. E. Nowickiego, przeszkadzano w rozbudowie administracji kościelnej i działalności duszpasterskiej. Jednak działanie komunistycznej polityki wyznaniowej
na Pomorzu Zachodnim zakończyło się niepowodzeniem. Przesądziło o tym silne poparcie udzielone Kościołowi przez większość społeczeństwa. Dla Polaków tutaj osiedlających się religia i Kościół były jedynymi
z czynników budujących świadomość, integrującymi wokół wspólnych wartości. O zwycięstwie Kościoła zdecydowała również niezwykle rozsądna polityka ordynariuszy gorzowskich - szukanie modus vivendi pomiędzy
postawą niezłomną, antykomunistyczną a całkowitą uległością wobec władz państwowych. Ze stalinizmu Kościół wyszedł zwycięsko, przygotowując się do zmagań o "rząd dusz" w epoce gomułkowskiej.
Książka dr. K. Kowalczyka pozwala spojrzeć obiektywnie na tamte trudne i tragiczne czasy dla Kościoła. Religia katolicka nakazuje zaś przebaczyć, ale nie zapomnieć. Stąd też zachęcamy do nabycia tej
bardzo twórczej i dobrze opracowanej książki, wpisującej się mocno w ciągle skąpą historiografię kościelną tych ziem.
K. Kowalczyk, "W walce o rząd dusz. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1956", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003.
Książkę można nabyć w Wydawnictwie Naukowym US, al. Mickiewicza 66.
Pomóż w rozwoju naszego portalu