W liczącym ponad 300 lat drewnianym kościółku w Zalesiu na Ziemi Kłodzkiej trwa renowacja unikatowej polichromii wykonanej na drewnianym suficie i balustradzie chóru tej barokowej świątyni, niezwykle malowniczo położonej w Górach Bystrzyckich. Budowę Kościoła ukończono w Roku Pańskim 1717. W następnym, dokonano konsekracji świątyni – w tym roku przypada zatem 300. rocznica poświęcenia kościoła.
Kościół pod wezwaniem Świętej Anny w Zalesiu, to jeden z czterech do dziś zachowanych drewnianych kościołów na Ziemi Kłodzkiej, obok kościołów w Międzygórzu, Kamieńczyku i Nowej Bystrzycy. Najcenniejszym elementem wystroju zaleskiego kościoła jest XVIII-wieczna polichromia przedstawiająca sceny zaczerpnięte Biblii. Wszystkich kasetonów, na których umieszczone zostały malowidła, jest 56, z czego aż 53 ze Starego Testamentu, a jedynie trzy z Nowego Testamentu. Takie proporcje mogłyby wskazywać na protestancką przeszłość świątyni, jednak według wszelkich dostępnych źródeł kościół był zawsze katolicki.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Polichromia zaleskiego kościółka to swego rodzaju Biblia pauperum tj. Biblia ubogich – malowane sceny z krótkim opisem, których celem było przybliżenie Pisma Świętego ludziom nie umiejącym czytać. Stan polichromii w ostatnich latach dramatycznie się pogarszał, nie były one bowiem konserwowane od wielu lat, ostatnia renowacja miała miejsce w roku 1920. Macierzysta parafia – pw. św. Michała Archanioła w Bystrzycy Kłodzkiej – od kilku lat starała się o pozyskanie środków finansowych na renowację polichromii w kościele w Zalesiu. Jednak dopiero w tym roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznaczyło na ten cel 130 tysięcy złotych i tym samym mogły rozpocząć się prace, które podzielone zostały na kilka etapów – pierwszy ma się zakończyć pod koniec tegorocznych wakacji.
Z architektonicznego wystroju wnętrza kościoła w Zalesiu na uwagę zasługuje także ołtarz główny – drewniany, polichromowany znajdujący się w części prezbiterialnej kościoła. Pierwotny ołtarz barokowy powstał ok.1620 r. i prawdopodobnie początkowo znajdował się w kościele protestanckim w Bystrzycy Kłodzkiej a dopiero później został przeniesiony do nowo wybudowanego kościoła w Zalesiu. W centralnej część ołtarza znajduje się obraz przedstawiający patronkę kościoła – św. Annę uczącą czytać swoją córkę Maryję. Kolejnym elementem wyposażenia kościoła jest dzwon. Niestety do naszych czasów nie zachowały się dwa dzwony pierwotnie zamontowane w świątyni. O ich funkcjonowaniu świadczą zachowane do dziś dwa łoża na szczycie wieży, oraz dwa otwory w stropie nawy, przez które przeciągnięte były liny dzwonnicze. Obecny dzwon ma naniesioną datę – 1920 i łaciński tekst: „Requiescant in pace” – Spoczywaj w pokoju, co jest świadectwem, że pierwotnie kościół w Zalesiu spełniał rolę kaplicy przedpogrzebowej.
Choć wieś Zalesie wzmiankowana jest w r. 1411, to uważa się że osada powstała tu już w XIV a nawet XIII wieku . Podczas wojen husyckich wieś została zniszczona, ale odbudowana do 1534 r. W okresie reformacji, przed rokiem 1625, w Zalesiu założono protestancki cmentarz, który już kilka lat później przejęty został przez katolików. Na jego terenie w roku 1717 zbudowana została drewniana kaplica cmentarna – kościół pw. św. Anny. W drugiej połowie XVIII w. Zalesie podzielone było pod względem administracyjnym na dwie części. Jedna z nich, główna, była większa, a na jej terenie znajdowały się kościół, młyn, szkoła, oraz powstała jeszcze w 1830 r. gorzelnia. Drugą część miejscowości stanowiły wolne dobra sędziowskie i trzy gospodarstwa. Podział ten był zachowany jeszcze w pierwszej połowie XIX w., ale już w drugiej połowie tego stulecia wieś była scalona. W XIX wieku do kościoła dobudowano obecną kruchtę. Świątynia odnawiana była w 1893 r. i w latach 1937-1939. Przeprowadzony został wtedy remont dachu i sygnaturki, wraz z kryciem gontem, elewacje kościoła pobielone, a listwy odeskowania pomalowane na czarno. Po 1945 r. przebudowano kruchtę i dostosowano do architektury kościoła, ponadto pobielone zostało wnętrze kościoła. Po zakończeniu II wojny światowej do Zalesia przybyli licznie nowi osadnicy, jednakże trudne warunki terenowe sprawiły, że wioska z czasem zaczęła się wyludniać. Obecnie na terenie Zalesia znajduje się 15 budynków (gospodarstw), które zamieszkuje bez mała 50 osób.
Po zakończeniu trwających obecnie prac renowacyjnych polichromii w kościele pw. św. Anny w Zalesiu, w niedługim czasie planowane jest również podjęcie konserwacji ołtarza głównego.