Chlubna historia

Historia powstania kościoła w Pacanowie sięga panowania księcia Leszka Białego. Ówczesny biskup krakowski, Maur w 1110 r. erygował parafię pw. św. Marcina. Uczynił to na prośbę fundatora Siemiana z rodu Niegodziców, o czym pisze Długosz. Z dzieła Długosza Liber beneficiorum II dowiadujemy się, że Pacanów w XIII w. należał do Niegodziców-Jelitów czyli Koźlichrogów. Niektórzy badacze dopatrują się związku znanego powiedzenia "W Pacanowie kozy kują" z herbem Koźlichrogów. W 1419 r. Pacanów przeszedł w ręce Floriana z Mokrska. Na jego prośbę król Kazimierz Jagiellończyk potwierdził dla miasta prawa teutońskie. W XVII w. ziemie pacanowskie przeszły w ręce Mikołaja Zebrzydowskiego, znanego wojewody krakowskiego, który był fundatorem kaplicy św. Anny. W XVIII w. Pacanów przechodzi przez ręce kilku rodów, by w końcu w 1897 r. trafić w posiadanie rodziny Radziwiłłów, która zapisała się chlubnie w historii tych terenów, czyniąc liczne nadania na cele charytatywne.
Pacanów niegdyś ludne miasto dziś jest małą miejscowością, której dumą jest sanktuarium Pana Jezusa Konającego. Kaplica, w której znajduje się cudowny wizerunek Chrystusa, została wybudowana przez ks. Sebastyana Żegalicza, proboszcza książnickiego, w 1633 r. Wizerunek, znajdujący się do tej pory w kaplicy przy miejscowym przytułku, który strawił pożar, został przeniesiony do pacanowskiego kościoła prawdopodobnie w 1615 r. Kościół pacanowski wielokrotnie dotykała klęska pożarów. W XX wieku świątynia paliła się dwukrotnie - w 1906 i 1944 r. Za każdym razem kaplica i figura Jezusa ocalały. Jeszcze dziś można zobaczyć w kościele ślady żywiołu, który dotykał już ołtarza.

Mocny Bóg

Najtragiczniejsze chwile przeżywało pacanowskie Sanktuarium podczas II wojny światowej. Przez Pacanów przebiegała bowiem linia frontu. W wyniku ostrzału artyleryjskiego zniszczeniu uległy domy i kościół. W cudowny sposób ocalała kaplica Pana Jezusa Konającego. Pocisk, który trafił w kaplicę, wybuchł ale nie zniszczył budynku. Kolejny pocisk trafił w wieżę kościoła i do dziś można go tam oglądać - został wmurowany na pamiątkę w ścianę wieży.
Kościół jednak spłonął - nie było komu gasić pożaru, ponieważ wszystkich mieszkańców wywieziono z linii frontu. Rosjanie po wejściu do Pacanowa, próbowali zniszczyć figurę Chrystusa. Dwóch żołnierzy starało się zdjąć krzyż, jednak zobaczyli oślepiającą światłość. Przestraszeni, zrezygnowali z próby profanacji. Fakt ten potwierdzają liczni świadkowie, w tym Aniela Wnuk ze Sroczkowa, która zeznała pod przysięgą, iż Rosjanie, stacjonujący w Pacanowie, opowiadali o tym zdarzeniu i mówili, iż jest tam "Mocny Bóg".
Nikt nie pamięta od kiedy wierni - modląc się przed cudownym Wizerunkiem - otrzymywali łaski. W 1872 r. zaprowadzono księgę do spisywania łask uzyskanych w tej świątyni. O licznych uzdrowieniach świadczą dziesiątki wot, które zdobią ściany kaplicy.

Tradycja i współczesność

Kustoszem Sanktuarium jest ks. kan. Lucjan Sito. "W Pacanowie w Środę Popielcową rozpoczynamy rekolekcje wielkopostne po to, aby przez cały okres Wielkiego Postu wierni mogli uczestniczyć w nabożeństwie Drogi Krzyżowej - mówi Ksiądz Proboszcz. Bardzo mocno akcentowany jest u nas Wielki Piątek i Niedziela Palmowa. Dzień Młodzieży, z polecenia Księdza Biskupa, jest uroczyście obchodzony w sobotę w Stopnicy, gdzie z klasztoru księży sercanów, lub z kościoła parafialnego na przemian odbywają się misteria Męki Pańskiej, które kończy Msza św. z udziałem młodzieży z całego dekanatu. W Pacanowie zaś, dzięki katechetce Zofii Lolo, wprowadzono w Niedzielę Palmową uroczyste obchodzenie Dnia Młodzieży. Zofię Lolo, katechetkę, prześladowały za nauczanie religii władze komunistyczne. Była wielokrotnie karana wysokimi grzywnami oraz skazywana na więzienie. Ówczesny biskup kielecki Jan Jaroszewicz ukrywał ją u siebie, co uchroniło ją przed więzieniem. W uznaniu jej zasług dla Kościoła, Ojciec Święty Jan Paweł II uhonorował ją najwyższym papieskim odznaczeniem dla osób świeckich. W pogrzebie katechetki brał udział ks. bp Edward Materski.
Wydarzeniem stała się też Msza św.w Niedzielę Palmową, podczas której wierni przychodzą do pacanowskiego Sanktuarium z palmami. Niektóre palmy dochodzą do 6 m wysokości. W Wielki Piątek zawsze przyjeżdżał Ksiądz Biskup. Najczęściej, jak wspomina Ksiądz Kustosz, gościł w tym dniu bp Gurda i późniejsi duszpasterze diecezji. Ks. bp Kazimierz Ryczan pacanowskie Sanktuarium odwiedzał wielokrotnie.
Otoczenie Sanktuarium zmienia się. W ubiegłym roku dzięki staraniom Księdza. Proboszcza zostały wybudowane stacje Drogi Krzyżowej noszące nazwę "Siedem słów Pana Jezusa", które kończy figura zmartwychwstałego Jezusa z napisem "Alleluja". "Radosną rzeczą jest to - mówi Kustosz - że w okresie letnim nabożeństwu Drogi Krzyżowej często przewodniczą nauczyciele z pacanowskich szkół". Stało się już tradycją, że w okresie Wielkiego Postu, w czasie rekolekcji, odbywa się nabożeństwo Drogi Krzyżowej ulicami Pacanowa, na które przychodzą ludzie z pochodniami.

Czyńcie miłosierdzie

Ksiądz Proboszcz, jako kustosz Sanktuarium ma zawsze otwarte drzwi dla wiernych, którzy przyjeżdżają do Pacanowa prosić i dziękować za otrzymane łaski z całej Polski i z zagranicy. Każde większe święto kościelne zmienia się w uroczystość, w której bierze udział kilka tysięcy osób. W posłudze proboszczowi pomaga ks. wikary Rafał Nowiński.
Sanktuarium nie zamknęło się również na działalność charytatywną. Od pięciu lat w pobliżu kościoła działa stacja Caritas. Ksiądz Proboszcz przypomina, że od niepamiętnych czasów w Pacanowie opiekowano się potrzebującymi. Połowa wikariatu została zajęta przez stację Caritas. Pracują w niej dwie osoby, które niosą pomoc pielęgniarską mieszkańcom okolicy.
W Pacanowie mają też swój dom zakonny Siostry Kanoniczki Ducha Świętego, nazywane Duchaczkami, opiekujące się dziećmi i młodzieżą. Kilka kilometrów dalej, w Słupi pracują Siostry Albertynki, które prowadzą Zakład Specjalny dla Przewlekle Chorych.