Spotkanie odbyło się przy drzwiach zamkniętych w salonie reprezentacyjnym Szkoły Podoficerów Lotnictwa Wojskowego w Reggia di Caserta. Ojciec Święty przybył na nie o godz. 16.30, wkrótce po powitaniu przez biskupa miejsca Giovanniego D’Alise oraz władze miasta i prowincji a także po krótkim pozdrowieniu wiernych zgromadzonych na placu przed bazą wojskową.

Na wstępie Franciszek zaznaczył, że przygotował obszerne przemówienie, które przekaże wszystkim zainteresowanym, teraz jednak woli bezpośrednią rozmowę. W pierwszym pytaniu jeden z duchownych mówił o konieczności reformy nie tylko na płaszczyźnie teologicznej czy biblijnej, ale także w wymiarze bardziej osobistym, dotykającym każdego wiernego. Wspomniał też o potrzebie lepszego dialogu z biskupami i reformy administracyjnej – dostosowania starych, historycznych granic diecezji (np. Caserty) do dzisiejszych wymogów.

W odpowiedzi Ojciec Święty przypomniał, że już w starożytności bywały różnice zdań między kapłanami a biskupami i między samymi biskupami. Zawsze jednak udawało się osiągnąć jedność w Kościele, gdyż – jak podkreślił – podział „nie jest dziełem Bożym”. „I my, biskupi, winniśmy dawać przykład jedności, o którą Jezus prosił Ojca dla swego Kościoła” – stwierdził papież. Jednocześnie zwrócił uwagę, że jedność biskupów nie oznacza jednorodności, każdy bowiem ma swój charyzmat, swój sposób myślenia i widzenia różnych spraw, nieraz może nawet błędne. „Wszyscy jesteśmy dobrzy, ponieważ wszyscy mamy wodę chrztu, mamy Ducha Świętego w sobie, który pomaga nam iść naprzód” – dodał na zakończenie tej części Franciszek.

Drugi kapłan mówił o pobożności ludowej, do której rozwijania nieraz zachęca papież, widząc w niej „cenny skarb Kościoła katolickiego”. Istnieje jednak także niebezpieczeństwo szerzenia się w ten sposób chrześcijaństwa indywidualnego i sentymentalnego, przywiązanego bardziej do form tradycyjnych, a pozbawionego podstawowych aspektów wiary i odniesienia do życia społecznego.

Franciszek również przestrzegł przed religijnością, którą nazwał „intymistyczną”, gdyż odwołującą się do życia intymnego, a graniczącą z gnostycyzmem. Ma ona w sobie coś z pogaństwa, a nawet herezji, trzeba to jasno powiedzieć – oświadczył papież. Wyjaśnił, że dla niego prawdziwa religijność jest skarbem pobożności o licznych wartościach, o czym pisał już Paweł VI w swej adhortacji „Evangelii nuntiandi”. Odwołał się do tego nauczania, jako niezwykle aktualnego, także dokument z Aparecidy, ogłoszony na zakończenie V konferencji ogólnej episkopatu Ameryki Łacińskiej w 2007.

Ojciec Święty podkreślił, że „pobożność, która wchodzi w serce wraz ze chrztem, jest ogromną siłą tak, iż lud Boży, który ma ją w sobie, nie może się mylić, jest nieomylny w wierze”. Prawdziwa pobożność ludowa rodzi się z tego „sensus fidei” [poczucie wiary], o którym mówi posoborowy dokument „Lumen gentium” i który przewodzi pobożności świętych z Matką Bożą na czele.

Odwołując się do własnych wspomnień Ojciec Święty powiedział, że jako arcybiskup Buenos Aires co roku odwiedzał 27 lipca sanktuarium św. Pantaleona w tym mieście i m.in. słuchał tam spowiedzi. I zawsze był pod wielkim wrażeniem pobożności miejscowych prostych, grzesznych wiernych, która go wręcz zawstydzała. Podkreślił, że „konfesjonały w sanktuariach są miejscem odnowy dla nas, księży i biskupów, są kursem duchowego «aggiornamento», okazją do kontaktu z pobożnością ludową”.

Inny uczestnik spotkania zapytał o tożsamość kapłana trzeciego tysiąclecia, o równowagę ludzką i duchową, o świadomość misyjną i dialogowe otwarcie na inne religie i światopoglądy, o to, jak w świecie dzisiejszym świadczyć o wartościach Ewangelii Chrystusowej.

Ojciec Święty w odpowiedzi zaapelował o codzienną modlitwę, która jest jedyną drogą prowadzącą do kreatywności w Kościele. Zaznaczył, że biskup czy ksiądz, którzy się nie modlą, zamknęli przed sobą drzwi i drogę do kreatywności. Chodzi przy tym o modlitwę nie tylko brewiarzową, ale także tę w czasie Mszy św., codzienną, odmawianą w różnych okolicznościach.

„Kościół bez modlitwy staje się organizacją pozarządową, a nie dziełem namaszczenia Duchem Świętym” – wskazał papież. Przypomniał słowa bł. Antoniego Rosminiego, który w dziele „Pięć plag Kościoła” pisał o sile i znaczeniu codziennej modlitwy. Podkreślił również, że kapłan ma się nie bać żadnych sytuacji, gdyż człowiek Boży niczego się nie lęka i ma być blisko ludzi. Bliskość oznacza dialog, ale do tego konieczne są dwie sprawy: własna tożsamość jako punkt wyjścia i poczucie empatii z innymi, a więc niepotępianie nikogo z góry.

W sumie było to „bardzo serdeczne i niezapomniane spotkanie” – powiedział po spotkaniu wicedyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej Angelo Scelzo. Dodał, że papież po ostatnim pytaniu przeprosił zebranych, że swoim przybyciem zakłócił mieszkańcom Caserty obchody ich święta patronalnego – św. Anny, ale bp D’Alise podziękował mu gorąco za wizytę.