"W swoich dziełach Zanussi porusza odwieczne problemy: miłości, śmierci, szczęścia i sumienia, przyglądając się, jak objawiają się one w dzisiejszym świecie" - charakteryzuje jego twórczość portal culture.pl

Urodził się 17 czerwca 1939 r. w Warszawie. Studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawskim i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia reżyserskie ukończył w Łodzi. Jego debiut filmowy, „Struktura kryształu” (1969), oraz kolejne dzieła, takie jak "Iluminacja" (1973) i „Barwy ochronne” (1977), zyskały uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.

Dwukrotnie został laureatem Grand Prix Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za filmy: „Barwy ochronne” (1977) oraz „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową” (2000). W Gdyni otrzymał Platynowe Lwy za całokształt twórczości (2019), a w Warszawie - Orły za osiągnięcia życia (2019).

Jego filmy, które weszły do kanonu dziesiątej muzy, to między innymi: „Struktura kryształu”, „Iluminacja”, „Spirala”, „Constans”, „Imperatyw”, „Rok spokojnego słońca”, „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest”, „Dotknięcie ręki”, „Persona non grata”, „Eter”. Napisał kilkanaście książek, wśród których najbardziej znane to: „Pora umierać” i „Strategie życia, czyli jak zjeść ciastko i je mieć”.

Ważną częścią jego działalności jest praca dla rozmaitych instytucji. Był m.in. wieloletnim kierownikiem artystycznym i dyrektorem Studia Filmowego „Tor”, wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich (w latach 1971-83), członkiem Europejskiej Akademii Filmowej, Papieskiej Akademii Sztuk Pięknych i Literatury. W latach 1975-1977 przewodniczył Radzie Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Przez wiele lat był konsultantem Papieskiej Rady ds. Kultury.

Jest członkiem wielu krajowych i zagranicznych gremiów artystycznych, m.in. Europejskiej Akademii Filmowej, Papieskiej Akademii Sztuk Pięknych i Literatury, Polskiego PEN-Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy. Jest profesorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (tytuł profesorski od 1992). Wykładał m. in. w PWSTiF w Łodzi, National Film School w Wielkiej Brytanii, na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jest twórcą szkoły reżyserów na Uniwersytecie Śląskim, z którym związany jest od 1980 roku.