Dziecko izraelskie przez pierwszych kilka lat życia musiało pozostawać głównie pod opieką matki lub piastunki, chociaż troszczył się o nie również ojciec. Sytuacja dziewczynek była różna od sytuacji chłopców. Właściwe wychowanie chłopca dokonywało się pod kierunkiem ojca, który spełniał w rodzinie funkcje kapłana i nauczyciela. Ponieważ Izrael był społeczeństwem rolniczym, wiele praktycznych umiejętności w dziedzinie uprawy roli przekazywano z ojca na syna. Do zadań ojca należało również nauczenie synów handlu i rzemiosła. Na matce spoczywała główna odpowiedzialność za wychowanie córek. Powstało nawet i zachowało się przysłowie: „Jaka matka, taka córka” (Ez 16, 44). Dziewczęta pozostawały pod opieką matki do momentu wydania za mąż. Przez cały ten okres miały przygotować się do przyszłej roli żony i matki, dlatego uczyły się pod okiem matki najważniejszych prac domowych: gotowania, przędzenia i tkania (Wj 35, 25-26; 2 Sm 13, 8). Również prace na roli i przy żniwach należały do obowiązków kobiet, a poza tym pilnowanie stad owiec (Sdz 11, 34.37; 21, 20-21). Pierwsze pouczenia otrzymywały dzieci od rodziców, którym należał się posłuch: „Synu mój, słuchaj napomnień ojca i nie odrzucaj nauk swej matki” (Prz 1, 8); „Strzeż, synu, nakazów ojca, nie gardź nauką matki” (Prz 6, 20).
Rodzice troszczyli się, by dzieci nabyły umiejętności potrzebne w życiu codziennym, ale zasadniczym obowiązkiem było wychowanie religijne potomstwa oraz troska o integralność i wierność tradycji religijnej. Byli odpowiedzialni za przekazanie dzieciom zasad niezbędnych do zachowywania wierności Bogu: „Nauczcie ich wasze dzieci, powtarzając je im, gdy przebywacie w domu, gdy idziecie drogą, gdy kładziecie się i wstajecie” (Pwt 11, 19). Najważniejszą formułę religijną stanowiło wyznanie wiary: „Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym. Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił” (Pwt 6, 4--5). Przekazywano dzieciom wiedzę o własnym narodzie, w tym historię postępowania Boga wobec Izraela: „Abyś opowiadał dzieciom twoim i wnukom, co zdziałałem w Egipcie. A znaki moje czyniłem między nimi, aby wiedzieli, że Ja jestem Pan” (Wj 10, 2).
W wychowaniu potomstwa dużą rolę odgrywało karcenie, a nawet kary cielesne, bo „w sercu chłopięcym głupota się mieści, rózga karności wypędzi ją stamtąd” (Prz 22, 15). Oto jeden z wymowniejszych tekstów: „Rozpieszcza syna swego ten, kto opatruje każdą jego ranę i komu na każdy jego głos wzruszają się wnętrzności. Koń nieujeżdżony jest narowisty, a syn zostawiony samemu sobie staje się zuchwały. W młodości nie dawaj mu zbytniej swobody, okładaj razami boki jego, gdy jest jeszcze młody, aby, gdy zmężnieje, nie odmówił ci posłuchu. Wychowuj syna swego i używaj do pracy, abyś nie został zaskoczony jego bezczelnością” (Syr 30, 7-8.11-13). Zdarzało się, że dziecko schodziło na złą drogę. By uchronić je przed skutkami nieposłuszeństwa względem rodziców, publicznie stosowano surowe kary (Pwt 21, 18-21). Pamiętano, że: „kto miłuje swego syna, często używa na niego rózgi, aby na końcu mógł się nim cieszyć” (Syr 30, 1). Dzieci z ubogich rodzin ceniły sobie dobre wychowanie, bo „lepszy młodzieniec ubogi, lecz mądry, od króla starego, ale głupiego, co już nie umie korzystać z rad” (Koh 4, 13).
Surowe wychowanie młodego człowieka w Izraelu w czasach biblijnych nie pozbawiało go swobody i radości. Jak możemy sądzić, dorośli zachęcali dzieci do radowania się życiem: „Ciesz się, młodzieńcze, w młodości swojej, a serce twoje niech się rozwesela za dni młodości twojej. I chodź drogami serca swego i za tym, co oczy twe pociąga; lecz wiedz, że z tego wszystkiego będzie cię sądził Bóg!” (Koh 11, 9).
Prawdopodobnie w czasach Starego Testamentu nie było szkół. Proces nauczania miał charakter nieformalny. Za wykonanie tego zadania w większości lub całości odpowiadali rodzice. W czasach nowotestamentalnych część funkcji wychowawczych przejęła synagoga, ponieważ istniały już prawdopodobnie szkoły przy synagogach i w takim wypadku chłopcy uczyli się w tych szkołach. Tylko chłopcy otrzymywali formalne wykształcenie poza domem. Oprócz tradycyjnych nabożeństw w domu modlitwy odbywały się regularne zajęcia, na których chłopcy czytali Pismo Święte pod okiem nauczycieli. Zajęcia takie stanowiły dopełnienie religijnego wykształcenia, które chłopcy otrzymywali od rodziców. Wymagano, by uczniowie po mistrzowsku opanowali kilka kluczowych wersetów z Pisma Świętego, z których największe znaczenie miało wyznanie wiary (Pwt 6, 4-5). Nauczanie odbywało się przez wielokrotne i głośne powtarzanie poszczególnych słów i zwrotów, póki uczeń nie przyswoił sobie w stopniu doskonałym. Oprócz czytania uczono też chłopców innych umiejętności praktycznych. Żydowscy ojcowie zwracali większą uwagę na charakter nauczyciela niż na jego kompetencje, ponieważ zależało im, by był dobrym przykładem dla dzieci.