Przez 11 dni blisko 90-osobowa grupa pielgrzymów wędrowała śladami św. Pawła po Turcji. Przebyliśmy blisko 9 tysięcy kilometrów, z czego prawie 5 tysięcy po tych terenach, na których działał św. Paweł.

Biskup legnicki Stefan Cichy:

Większość pielgrzymów jest w Turcji po raz pierwszy, ja również. Po Konstantynopolu odwiedziliśmy Troję, następnie Pergamon, Efez, Hierapolis. Przybyliśmy też do Kapadocji. To miejsce związane jest z działalnością tzw. Ojców Kapadockich, św. Bazylego Wielkiego, św. Grzegorza z Nazjanzu, św. Grzegorza z Nyssy. Wzruszające są te pozostałości po pierwszych wyznawcach Chrystusa. Spotykamy tutaj świadectwa wiary tych ludzi. A trzeba zaznaczyć, że obecnie Turcja to w 99% muzułmanie, niewielu prawosławnych i bardzo mało katolików. Jednak możemy się tutaj, w tych miejscach modlić, możemy czuć się Kościołem, spadkobiercami wiary pierwszych chrześcijan. Tutaj możemy umacniać naszą wiarę, aby podobnie jak św. Paweł i inni wyznawcy Chrystusa, być świadkami wiary w XXI wieku.

Ewa Radzięta - Legnica:

Ta podróż, którą odbywamy w Roku św. Pawła, to miejsce, w którym się znajdujemy (Kapadocja) skłania do pewnych refleksji. Po pierwsze, św. Paweł pyta nas dzisiaj o kondycję naszej wiary, wiary współczesnego chrześcijanina. Przestrzega nas przed brakiem zaangażowania. To jest bardzo istotne w naszych czasach. Każdy z nas powinien zapytać się o stopień swojego zaangażowania w wiarę. Paweł stawia też ważne pytanie o to, czym jest wolność. Wolność to nie synonim nieuporządkowania, dlatego że ona musi być wypełniona treścią. Bycie wolnym, to ukierunkowanie się na Boga i na innych, w każdym wymiarze życia. Po drugie św. Paweł pokazuje nam, że każdy z nas może być konwertytą. Każdy może przejść z ciemności do światła dzięki ofierze Chrystusa. Trzeba tylko wyrazić wolę tego przejścia i odpowiedzieć „tak” na Chrystusowe „pójdź za mną”. Pobyt w Efezie uświadomił mi, że św. Paweł jest obecny wśród nas także dzisiaj. On nas tak samo kocha, jak kochał pierwszych wyznawców Chrystusa, tak samo od nas wymaga, jak wymagał od nich, i tak samo cierpi, razem z nami.

Małgorzata i Marian Kubinowscy - Goleniów:

Przyjechaliśmy tutaj z dwójką dzieci, z Gabrysią i Karolem. Powodem naszej decyzji o wybraniu się w drogę jest oczywiście Rok św. Pawła. Dla mnie ważne jest to, że mam okazję dotykać śladów życia pierwszych chrześcijan. W mojej edukacji religijnej brakowało takiej pełnej wiedzy od czasów, kiedy Apostołowie wędrowali razem z Jezusem, do pierwszych wieków chrześcijaństwa, tworzenia się Kościoła. To jest życie kilku pokoleń. Dzisiaj my jesteśmy kolejnym pokoleniem, które ma dawać świadectwo wiary w danym okresie historii, pamiętając o tym, że jesteśmy spadkobiercami tego, co pozostawiły po sobie poprzednie pokolenia. Wielkie wrażenie wywarło na mnie spotkanie w Efezie. To miejsce związane nie tylko z Apostołem Pawłem, ale i z innymi Apostołami, no i miejsce, w którym żyła jakiś czas Matka Boża. Dalej, Kapadocja, miejsce, które uświadamia nam, jak wiele trudności musieli pokonać chrześcijanie, chcący wyznawać swoją wiarę.
Jak kobieta patrzy na Turcję? Nawet, kiedy czyta się różne przewodniki, informacje w Internecie, to wszystko nie oddaje pełnej prawdy. Myślę, że wiele z nas dostrzega to, że kobiety są tutaj zupełnie inaczej traktowane. Kobieta musi zajmować się dziećmi, dbać o dom, martwić się o utrzymanie, a panowie… cóż, siedzą sobie w barach i piją herbatkę. My jesteśmy inaczej wychowane, inaczej traktowane. Ale myślę, że ci ludzie też są szczęśliwi, kochają się. Na mnie największe wrażenie wywarła wizyta w najstarszych kościołach w Kapadocji, pozostałości fresków, które tam się znajdują. W jednym z kościołów urzekła mnie niezwykła akustyka. Jako śpiewacy, razem z mężem mogliśmy to wypróbować.

Ks. Marian Zieja - Legnica:

Przebywając na terenach, gdzie działał św. Paweł, odczuwa się niezwykłą obecność Kościoła, który tutaj kiedyś kwitł. Dziś pozostały jedynie ślady, bowiem w Turcji dominują wyznawcy islamu. Warto zobaczyć te miejsca, gdzie żyły i tak mocno rozwijały się kiedyś wspólnoty chrześcijańskie. Tutaj przecież była głoszona i przeżywana Ewangelia, tworzyły się nowe prądy teologiczne. Z pewnością teraz inaczej będzie się odczytywać i rozumieć te fragmenty Nowego Testamentu, które opisują te miejsca, w których jesteśmy. Szkoda, że tych śladów dawnej świetności jest tak niewiele, że wiele miejsc jest opustoszałych, a chrześcijan mało. Wiele tych wspaniałości, które wyrażały wiarę ludzi żyjących tu przed wiekami po prostu uległo zniszczeniu. Ale przecież kamienie też wiele mogą powiedzieć.

Wiesława Surzyn - Bolesławiec:

Decyzję o pielgrzymowaniu podjęłam w ostatniej chwili. Jest Rok św. Pawła, dlatego decyzja nie była trudna. Ten święty jest postacią znaczącą dla naszej wiary. Jego nawrócenie dokonało się w sposób radykalny, całkowicie zmienił swoje życie, podjął decyzję o pójściu za Chrystusem. Ponieważ rozpoczęły się prześladowania chrześcijan w Ziemi Świętej, Paweł udał się na tereny dzisiejszej Turcji. Przez długi czas działał w Efezie, tutaj też działał św. Jan, tutaj też zaznaczyła swoją obecność Maryja. Efez wywarł na mnie największe wrażenie. W pamięci pozostanie też inne miejsce - Pumakkale ze swoimi wapiennymi tarasami.

Ks. Stanisław Kusik - Bolesławiec:

Przyzwyczailiśmy się jeździć do Rzymu, bo tam widzimy centrum chrześcijaństwa. A te tereny wschodnie były jakoś pomijane. Dzięki obchodom Roku św. Pawła to się nieco zmieniło. Dlatego jesteśmy na ziemi tureckiej. To są te miejsca, po których wędrował św. Paweł, ale nie tylko on. To są ziemie uświęcone męczeństwem św. Polikarpa, św. Filipa Apostoła. W Efezie przecież, jak podaje Tradycja, mieszkała Matka Boża. Odwiedziliśmy Konstantynopol, dzisiejszy Stambuł, miasto nieodłącznie związane z historią Kościoła Wschodniego. Miejsce, o którym mówił Jan Paweł II, że są to „drugie płuca Kościoła”. Tutaj, na Wschodzie odbyło się 9 soborów powszechnych, na których dokonywano podsumowań osiągnięć w dziedzinie dogmatycznej, ale też ogłaszano twierdzenia dogmatyczne, które przyczyniły się do rozwoju teologii i dogmatyki. Dziś odwiedzamy ruiny, miejsca, w których pozostały jedynie ślady dawnej świetności. Mimo to warto przejść tym szlakiem, aby wzmocnić swoje siły duchowe. Poprzez to spojrzenie historyczne możemy też zobaczyć, że jesteśmy częścią tego dziedzictwa, które tworzyło się z wielkim trudem na ziemiach dla nas, Europejczyków, trudnych. Jednak ludzie, którzy tu żyli i działali pokonywali te trudności, i szli z Ewangelią do różnych zakątków ówczesnego świata rzymskiego.

Jadwiga Petkiewicz - diecezja łomżyńska:

Pierwszy raz jestem w Turcji. Myślałam, że zobaczę więcej śladów związanych z działalnością św. Pawła. Śladów przeszłości jest bardzo mało i to mnie trochę rozczarowało. Jest to zapewne związane z tym, że dziś w Turcji religią dominującą jest islam. Jednak będąc w tych miejscach staram się sobie wyobrazić, że moje kroki krzyżują się z krokami św. Pawła i chciałabym, choć raz postawić nogę w miejscy, gdzie przechodził św. Paweł. Tutaj musi działać nasza wyobraźnia. Będąc w Kapadocji, w świątyniach wykuwanych w skałach, podziwiałam niezwykłą moc wiary ludzi, którzy tu żyli przed wiekami. Ta pielgrzymka z pewnością pozwoli inaczej spojrzeć na Nowy Testament, zwłaszcza na Listy Pawłowe i Dzieje Apostolskie. Teraz, czytając te teksty, lepiej będzie się je rozumieć.

Malwina Petkiewicz - diecezja łomżyńska:

Pierwsze zetknięcie z Turcją dla mnie było trochę przygnębiające, bo wkoło widać tylko meczety. Myślałam, gdzie ja znajdę jakieś ślady św. Pawła? Ale kiedy zobaczyłam Efez, z wrażenia zaniemówiłam. Już widziałam to starożytne miasto oczami wyobraźni, św. Pawła, który tu przybył. W wyobraźni zobaczyłam to miasto, które jeszcze żyje. Kolejne wrażenie niezapomniane, to widok domku Maryi. Wspaniałe uczucie, kiedy mogłam dotknąć tego miejsca, gdzie żyła Maryja ze św. Janem. Poza tym Turcja dla mnie jest krajem egzotycznym, widziałam kobiety, które ciężko pracowały. Przyglądałam się i podziwiałam tych ludzi.