Dekret metropolity warszawskiego został wydany w związku z kryzysem w Ruchu Rodzin Nazaretańskich i zakończeniem prac specjalnej komisji teologicznej, która zbadała sytuację. Abp Nycz nakazał uporządkowanie statusu formalno-prawnego Ruchu oraz praktyki jego działania. Wszystkich kapłanów należących do Ruchu zobowiązał do odbycia, przez kolejne trzy lata, wspólnych rekolekcji zamkniętych.
- Oznacza to, że Ruch Rodzin Nazaretańskich może działać, ale wyłącznie na nowych zasadach, po podjęciu całkowitej reformy wewnętrznej - tłumaczą członkowie komisji.

Błędnie pojęty charyzmat maryjny

Kryzys w Ruchu ujawnił się w czerwcu 2007 r. Jedną z jego przyczyn był tzw. „charyzmat maryjny” Sławomira Bieli, wykreowany przez ks. Tadeusza Dajczera, założyciela Ruchu Rodzin Nazaretańskich. Jak ujawniają członkowie komisji teologicznej powołanej przez metropolitę warszawskiego, ks. Dajczer przekonywał, że „pan Biela ma nadzwyczajny charyzmat maryjny”, że „jest w nim obecna Matka Boża, tak jakby chodziło o wcielenie”. Naukę o charyzmacie maryjnym głosił też sam Biela: „Niepokalana jest obecna przeze mnie, posługuje się mną. To Ona do nas mówi, nie ja” - przekonywał członków Ruchu. Osoby „wtajemniczone” tę „doktrynę” przyjmowały do wiadomości podczas spowiedzi, dowiadując się, że „pan Biela użyczył swej twarzy Maryi”. Członkowie Ruchu dowiadywali się, że „kiedy on mówi, to mówi Matka Boża”. Wiadomość ta była zastrzeżona przez spowiednika przed ujawnieniem komukolwiek pod sankcją grzechu ciężkiego.

Materiały formacyjne do zmiany

Doszło w końcu do takiej sytuacji, że na zewnątrz Ruch zachowywał się poprawnie i formalnie pozostawał w związku z hierarchią kościelną, w praktyce zaś tworzył własne struktury wewnętrznej zależności i strzegł swoich tajemnic przed światem i resztą Kościoła.
Odrębnym zjawiskiem w Ruchu było szafowanie „wolą Bożą” przez „kierowników duchowych”, którzy ingerowali w najdrobniejsze sprawy życia codziennego członków Ruchu. Ludzie godzinami czekali w kolejce na spowiedź połączoną z kierownictwem duchowym. Natomiast jeżeli ktoś nie spełniał warunków Ruchu, miał się znajdować, jak go przekonywano, „poza strumieniem łaski specjalnej”.
Ocenie komisji teologicznej zostały również poddane materiały formacyjne Ruchu. Pojawiły się poważne zastrzeżenia co do formy i treści tych publikacji. Po pierwsze, pisane są emocjonalnym, nieprecyzyjnym językiem. Cytaty zaczerpnięte z mistrzów duchowości chrześcijańskiej są wykorzystywane bez odniesień do kontekstu, dla poparcia wstępnej tezy. W materiałach tych jest zawarta bardzo negatywna wizja natury ludzkiej i całości stworzenia. Upowszechniana jest przesadnie negatywna ocena ludzkich czynów oraz zafałszowany obraz Boga, którego przedstawia się jako groźnego, karzącego, niedostępnego. Błędna jest też koncepcja kierownictwa duchowego, które przesadnie miało się opierać na posłuszeństwie pod każdym względem i ocierało się o koncepcję ślepego posłuszeństwa wobec kierownika duchowego. Materiały promowały też tzw. pesymistyczną pedagogię prewencyjną, co znaczy, że większość wskazań dotyczących życia duchowego dotyczyło tego, co negatywne.
Ponadto, wiele treści zawartych w zeszytach formacyjnych było nagrywanymi wypowiedziami S. Bieli, rzekomo uobecniającego Maryję.

W kierunku nadziei

Jak czytamy w dokumencie opracowanym przez komisję teologów, „wymienione zastrzeżenia mogą tworzyć sytuację na poły sekciarską”. Istnieje też niebezpieczeństwo niezdrowego uzależnienia ludzi od Ruchu.
Po ujawnieniu kryzysu w Ruchu nadchodziły od ludzi skargi i pretensje w stosunku do jego kierownictwa, także skargi na spowiednictwo i kierownictwo duchowe, które w wielu wypadkach prowadziło do zniewolenia. Skutkiem tego były podziały w Ruchu i wykluczenie z członkostwa.
Niszcząca dla ludzi była też tzw. asceza negatywna, dołująca człowieka, pozbawiająca go nadziei i samodzielności. Za największe zagrożenie jednak została uznana mistyfikacja, która dotyczyła „charyzmatu maryjnego” Bieli.
Komisja teologów wskazała zatem na pilną potrzebę całościowej reformy Ruchu, obejmującej aspekt formalno-prawny, praktykę działania i formację. Księży: T. Dajczera, Jarosława Piłata i Bolesława Szewca oraz Stanisława Bielę zobowiązała do zaprzestania jakichkolwiek działań o charakterze duszpasterskim i formacyjnym wobec członków Ruchu.
Ma być wstrzymana dalsza dystrybucja dotychczasowych materiałów formacyjnych, gdyż będą opracowane nowe.
Trzeba też jednak dostrzec, że wielu ludzi w tej formacji służyło z oddaniem Bogu i Kościołowi. Wielu odkryło też dzięki Ruchowi swoje miejsce w Kościele, ożywiło wiarę i życie rodzinne, przeżyło autentyczne nawrócenie.
Ruch nie został rozwiązany. Po bolesnych doświadczeniach i zmianach strukturalnych z nadzieją idzie w przyszłość. - Życzymy, by ojcowska troska i macierzyńska miłość Kościoła pomogły jak najszybciej zaleczyć wszelkie zranienia - mówi ks. Henryk Małecki, moderator kurii archidiecezji warszawskiej.