Powstanie Styczniowe na ziemiach węgrowskich było jednym z największych w Polsce. Bitwa pod Węgrowem, która miała miejsce 2 lutego 1863 r. jest określana jako Polskie Termopile, co znalazło wyraz w twórczości polskich poetów takich jak Maria Konopnicka czy Cyprian Kamil Norwid.

Powołanie komitetu

Z tego względu w ubiegłym roku został powołany Komitet ds. obchodów 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, którego przewodniczącym został Roman Postek, wybitny historyk i znawca tego zagadnienia. W skład komitetu weszli przedstawiciele szkół, samorządów, organizacji pozarządowych, ośrodków kultury. Każda z nich na przestrzeni minionych 12 miesięcy zorganizowała cykl wydarzeń, które miały na celu przypominanie tego wielkiego niepodległościowego zrywu, a także edukowanie, zwłaszcza młodego pokolenia. Odbyły się wystawy, pokazy, prelekcje, rekonstrukcje historyczne, wydawnictwa, odsłonięcia pomników, manewry klas mundurowych oraz inne wydarzenia we wszystkich gminach na terenie powiatu węgrowskiego. Jednym z istotniejszych wydarzeń, było odsłonięcie na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie tablicy upamiętniającej Bitwę pod Węgrowem.

Stowarzyszenie Klasztor Węgrów – Centrum Dialogu Kultur w ramach obchodów w ubiegłym roku przygotowało wystawę „Polskie Termopile”, która była prezentowana w węgrowskim klasztorze, a także w Senacie RP oraz w szkołach na terenie powiatu węgrowskiego.

Podsumowująca konferencja

Podsumowaniem obchodów 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego była konferencja, podczas której zostały zaprezentowane wszystkie wydarzenia. Na spotkaniu obecny był Tadeusz Syka, reżyser filmu Powstaniec 1863, który w lutym wszedł do kin. Film opowiada m.in. o ks. Stanisławie Brzósce, który został zamordowany na rynku w Sokołowie Podlaskim. Reżyser w swoim niezwykle barwnym wystąpieniu przybliżył fakty dotyczące powstania produkcji filmowej opowiadającej o losach księdza Brzóski. Przewodniczący Komitetu ds. obchodów Powstania Styczniowego Roman Postek w prelekcji ukazał przyczyny i przebieg Powstania Styczniowego. Mówił, że „w działania wojenne zaangażowanych było po kilka tysięcy ludzi z obu stron. Odwaga powstańców, ich heroiczne poświęcenie za sprawę wolności sprawiły, że na zachodzie Europy ten spontaniczny zryw całego narodu zaczęto postrzegać jako uniwersalny symbol walki z despotyzmem. Okazane przez powstańców męstwo, brawura, poświęcenie posunięte do ofiary złożonej z własnego życia znalazło żywy oddźwięk w literaturze i sztuce. Sformułowane przez francuskiego poetę Augusta Henri Barbiera porównanie uczestników bitwy węgrowskiej do Spartan walczących do ostatka pod Termopilami za wolność Grecji stało się najwyższym uhonorowaniem męstwa Polaków. Bitwa była wielokrotnie przedstawiana w grafikach powielanych w gazetach niemieckich, austriackich, francuskich, angielskich, a nawet szwedzkich. Męstwo i determinacja, które doceniali także historycy rosyjscy, były cechami typowymi dla powstańców. Oddziały partyzanckie – słabo uzbrojone, wymęczone ciągłymi marszami, atakowane nieustannie przez wroga, rozpraszane – odtwarzały się znowu i wytrwale kontynuowały swą walkę w oczekiwaniu na obiecywaną interwencję mocarstw zachodnich. Podobny upór wykazali w latach 1917-18 mieszkańcy Węgrowa i okolic podczas budowy pomnika poległych w bitwie 3 II 1863 r. Ręczny transport olbrzymiego głazu – głównego elementu mauzoleum – trwał ponad 8 miesięcy, a uczestnictwo w tej mozolnej harówce było zaszczytem, na który trzeba było czekać w długiej kolejce. Czy trzeba więcej dowodów żywej, pełnej czci pamięci dla bohaterów?” Podczas wydarzenia prezentowana była wystawa „Polskie Termopile”, która jest efektem kilkuletnich badań nt. wydarzeń związanych z walkami i nad innymi aspektami powstania 1863 r. na terenie powiatu węgrowskiego oraz powiatów ościennych. Centrum Dialogu Kultur w Węgrowie zaprasza do swojej siedziby w klasztorze poreformackim, gdzie osoby zainteresowanie historią powstania mogą bezpłatnie otrzymać katalog wystawy „Węgrów 1863 – Polskie Termopile”.

Szczególne podziękowania

W uznaniu wkładu wniesionego w upamiętnienie bohaterstwa walczących w tym największym w XIX wieku polskim zrywie niepodległościowym, przewodniczący Rady Powiatu Leszek Redosz i wicestarosta węgrowski Marek Renik wręczyli podziękowania osobom, szczególnie zaangażowanym w upamiętnienie 160. rocznicy Powstania Styczniowego w powiecie węgrowskim. Byli to: Maria Koc – poseł na Sejm RP, Maciej Górski – senator RP, ks. Romuald Kosk – proboszcz parafii poklasztornej, ks. Leszek Gardziński – dziekan dekanatu węgrowskiego, ks. Waldemar Górski – proboszcz parafii rzymskokatolickiej św. Michała Archanioła w Starejwsi, Roman Postek – prezes LOT „Wielki Gościniec Litewski”, Bogusław Szymański – wójt gminy Liw, Bogdan Doliński – wójt gminy Grębków, Tadeusz Okulus – wójt gminy Miedzna, Robert Gołaszewski – burmistrz Łochowa, Paweł Marchela – burmistrz Węgrowa, Zbigniew Kłusek – wójt gminy Stoczek, Waldemar Cyran – wójt gminy Sadowne, Emil Wąsowski – wójt gminy Wierzbno, Marek Sobisz – dyrektor CDK w Węgrowie, Łukasz Komorowski – radny Rady Powiatu Węgrowskiego, Artur Lis – dyrektor MiGOK Łochów, członek Zarządu Powiatu, Roman Kuzeylak, Eliza Czapska – dyrektor Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie, Ewa Dmowska – dyrektor I LO im. A. Mickiewicza w Węgrowie, Sławomir Ryszawa – dyrektor ZSP w Sadownem, Joanna Gołębiewska-Kokoszka – dyrektor ZSP im. J. Kochanowskiego w Węgrowie, Agnieszka Ludwin – dyrektor ZSP w Łochowie, Maria Pełka – dyrektor ZSP w Ostrówku, Hanna Kasperowicz – dyrektor SOSzW w Węgrowie, Gabriela Strąk – prezes Stowarzyszenia SPONIA Węgrów, Mariusz Dobijański – dyrektor MOW w Jaworku, Tadeusz Danaj – dyrektor NLO w Stoczku, Agnieszka Krawczykowska – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Węgrowie, Teresa Święcicka – dyrektor SP nr 1 im. Jana Dobrogosta Krasińskiego w Węgrowie, Małgorzata Rospara – dyrektor MBP im. A. Cieszkowskiego w Węgrowie, Bożena Kosiorek – kierownik GBP w Węgrowie, Adrian Majewski – prezes Fundacji Wengroove, dh Ariel Świątek – komendant Hufca ZHP Doliny Liwca im. Edmunda Zarzyckiego w Węgrowie, Beata Koc – kierownik GBP w Miedznie, Dorota Kuczyńska – dyrektor Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Miedznie, Jolanta Lipka – dyrektor Zespołu Oświatowego w Grygrowie, Wanda Miszczak – dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Grębkowie, Alicja Roguska – kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Wierzbnie, Elżbieta Skarżyńska – dyrektor Szkoły Podstawowej w Wierzbnie, Ewa Piesak – dyrektor Samorządowej Szkoły Podstawowej im. Powstańców Styczniowych w Ruchnie wraz z całą społecznością szkolną, Monika Jaczewska – dyrektor Gminnej Biblioteki w Liwie, Ryszard Sakowski, Sławomir Akonom, Ewa Piórkowska – dyrektor GOK w Sadownem, Katarzyna Zabadała – dyrektor WOK w Węgrowie, Agnieszka Zarzycka – prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Węgrowskiej, Wiesław Gromek, Mateusz Majewski – GWiO, Stanisław Jastrzębski – Tygodnik Siedlecki, Janina Czerwińska – Kurier W, Sławomir Chyliński – Info Sadowne.

Niezwykle ważne jest pokazywanie polskiej historii i angażowanie różnych środowisk we wspólnym kultywowaniu dziedzictwa. Takie interdyscyplinarne inicjatywy wnoszą ważną cegiełkę w budowaniu tożsamości patriotycznej młodego pokolenia.