Nowela dotyczy dwóch ustaw: Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Projekt noweli przygotował minister nauki.

Za przyjęciem ustawy głosowało 241 posłów, przeciw - 185 , nikt nie wstrzymał się od głosu.

Sejm odrzucił trzy poprawki zgłoszone przez PiS.

Studia doktoranckie były formą kształcenia doktorantów realizowaną do czasu reformy systemu szkolnictwa wyższego i nauki wprowadzonej ustawą z dnia 20 lipca 2018 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Ustawa ta wprowadziła nową formę kształcenia: szkoły doktorskie. Rozpoczęły one działalność 1 października 2019 roku. Natomiast studia doktoranckie mogły być już tylko kontynuowane.

Pierwotnie termin zakończenia prowadzenia studiów doktoranckich został określony na 31 grudnia 2023 r. Następnie, w lipcu 2023 r. termin ten został wydłużony do końca 2024 r. Chodziło o umożliwienie ukończenia przygotowywania rozpraw doktorskich, a następnie uzyskania stopnia doktora, na przykład tym doktorantom, którzy w wyniku pandemii napotkali trudności w prowadzeniu badań naukowych.

Nowela ma rozszerzyć zakres zmian o te przepisy, których dalsze obowiązywanie było niezbędne dla niezakłóconego, dalszego prowadzenia studiów doktoranckich w wyznaczonym, nowym terminie. Chodzi o to, aby do uczestników studiów doktoranckich w 2024 r. zastosować – oprócz aktualnych – także wybrane, wcześniej obowiązujące w zakresie tych studiów przepisy, bo niektóre z nich wygasły 31 grudnia 2023 r.

Przyjęta we wtorek ustawa nakłada też obowiązek wprowadzenia przez rektorów uczelni, dyrektorów instytutów PAN, dyrektorów instytutów badawczych oraz dyrektorów międzynarodowych instytutów naukowych danych uczestników studiów doktoranckich do Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on.

Do studiów doktoranckich prowadzonych w 2024 r. będą miały też zastosowanie przepisy dotyczące m.in. objęcia doktorantów powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, realizowanym i finansowanym na zasadach dotychczasowych; objęcia doktorantów ubezpieczeniem z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach; możliwości tworzenia samorządu doktorantów także przez uczestników studiów doktoranckich; rozumienia pod pojęciem „szkół doktorskich” również „studiów doktoranckich” we wskazanych ustawach, w których jest mowa o szkołach doktorskich.

Poza tym, dzięki zmianom cudzoziemcy będą mogli otrzymywać zaświadczenia o uczestnictwie w studiach doktoranckich, niezbędne do przedłużenia wizy.

Wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Maciej Gdula podczas sejmowej debaty powiedział, że według ministerstwa liczba osób, o których mowa jest w nowelizacji, wynosi obecnie ok. 3,5 tys.

Nowela wprowadza też zapis w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce, który określa, że w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa przez pierwszego rektora nowo utworzonej uczelni publicznej minister może odwołać tego rektora. A na czas do końca okresu, na który został powołany dotychczasowy rektor, minister powołuje nowego rektora.

Ten przepis wzbudził zaniepokojenie posłów PiS. Wiceminister Maciej Gdula wyjaśniał, że ów zapis wypełnia lukę prawną. Przypomniał, że obowiązująca ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce reguluje kwestie odpowiedzialności rektorów, kiedy istnieją ciała kolegialne, które ich powołują.

„Minister zwraca się do ciała kolegialnego o odwołanie rektora, który łamie przepisy, bo istnieje ciało, które powołało takiego rektora. Nie ma takiego ciała kolegialnego w przypadku pierwszego rektora, bo powołuje go minister. Więc to minister musi mieć w tym przypadku prawo do kontroli takiego rektora. Inaczej powstaje luka prawna, pozwalająca na bezkarność” – wskazał wiceminister.

Nowe przepisy mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, z mocą od 1 stycznia 2024 r.

Ustawa trafi teraz do Senatu.

30-proc. podwyżki dla nauczyli, a także do 3 mld zł z przeznaczeniem m.in. na psychiatrię oraz onkologię dziecięcą - przewiduje uchwalona we wtorek przez Sejm ustawa okołobudżetowa na 2024 r. Zakłada też zamrożenie tzw. kominówek.

Za uchwaleniem ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024, czyli tzw. ustawy okołobudżetowej, głosowało 408 posłów, przeciw było 15 posłów, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

Posłowie wcześniej poparli cztery poprawki złożone w trakcie drugiego czytania projektu ustawy.

Jedna z nich zakłada przesunięcie wypłaty pierwszej raty z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg w 2024 r. Pierwsza rata miałaby zostać wypłacona razem z drugą do 25 kwietnia 2024 r. Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska tłumaczyła, że związane jest to z zaległościami NFOŚiGW w wypłacie dotacji dla beneficjentów programu "Czyste Powietrze". Resort informował, że zaległości Narodowego Funduszu wynoszą 300 mln zł.

Kolejne poprawki dotyczyły zamrożenia tzw. kominówek. Wynagrodzenia osób zajmujących stanowiska kierownicze reguluje tzw. ustawa kominowa. Zmiany w tej sprawie mają wejść w życie w następnym miesiącu od wejścia w życie ustawy okołobudżetowej.

Ostatnia z poprawek dotyczy nowego terminu przekazania informacji samorządom m.in. w sprawie wysokości subwencji rozwojowej. Zgodnie z nią będzie to albo siedem dni od wejścia w życie ustawy okołobudżetowej lub siedem dni od wejścia w życie ustawy budżetowej.

Uchwalona w czwartek ustawa okołobudżetowa na 2024 r. przewiduje podwyżki dla nauczycieli o 30 proc. oraz dla nauczycieli początkujących o ok. 33 proc. To rozwiązanie ma zapewnić, że nauczyciele dostaną po 1,5 tys. zł podwyżki. W ustanie znalazły się też regulacje związane z przekazaniem środków na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli przedszkolnych. W efekcie dotacja dla samorządów, związana z nauczaniem przedszkolnym, wyniesie blisko 4,2 mld zł.

Ustawa zakłada też przekazanie obligacji skarbowych na rzecz uczelni wyższych w kwocie blisko 2,2 mld zł, Funduszowi Reprywatyzacji do kwoty 10 mld zł. Przepisy przewidują również, że PKP Polskie Linie Kolejowe będą mogły liczyć na przekazanie obligacji do kwoty 1,3 mld zł, minister ds. informatyzacji może otrzymać zaś obligacje warte do 3,5 mld zł na wsparcie inwestycji półprzewodnikowych, a spółki górnicze mogą otrzymać obligacje o wartości do 7 mld zł. Ponadto, w ustawie znalazł się przepis, zgodnie z którym na polecenie premiera możliwe będzie przekazanie obligacji o wartości do 12 mld zł na rzecz państwowych osób prawnych.

Ustawa okołobudżetowa przewiduje także przekazanie papierów wartościowych o wartości do 3 mld zł z przeznaczeniem na psychiatrię dziecięcą oraz onkologię dziecięcą, a także na diagnostykę onkologiczną lub leczenie onkologiczne pozostałych pacjentów.

Ustawa okołobudżetowa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 1 stycznia 2024 r. (PAP)