W związku z wydłużaniem się ludzkiego życia i równoczesnym spadkiem liczby urodzeń proporcje między liczebnością pokolenia dziadków i wnuków będą wyraźnie ulegać zmianie na korzyść najstarszego pokolenia. Bardzo prosto i równocześnie wyraziście charakteryzuje te zmiany „wskaźnik potencjalnego wsparcia”, który z grubsza można interpretować jako liczbę dorosłych dzieci i wnuków (osób w wieku od 15 do 64 lat) przypadających na osobę z generacji „dziadków” (osoby w wieku 65 i więcej lat). W Polsce ten wskaźnik w 1950 r. wynosił 12 osób, w 2008 r. - prawie 5 osób, według prognozy - w 2035 r. będzie niższy niż 3 osoby. Oznacza to, że w starzejącej się populacji zmniejszać się będą zasoby nieformalnej opieki nad osobami starszymi, zarówno materialnej, jak i niematerialnej, realizowanej dotychczas głównie w rodzinie. W konsekwencji oznacza to konieczność rozbudowy stosownego instytucjonalnego systemu opieki w przyszłości, co oczywiście ma wymiar ekonomiczny. Ta zmiana relacji liczbowych między generacjami ma również społeczny i psychologiczny wymiar związany z ograniczeniem „gęstości” sieci kontaktów rodzinnych i w efekcie zmianą modelu i funkcji rodziny.
Innym czynnikiem, charakteryzującym obserwowane i przewidywane zmiany struktury wieku ludności, który uwzględnia gwałtowny przyrost liczby osób najstarszych (powyżej 80 lat), może być „wskaźnik opieki nad rodzicami”. Informuje on, ile osób w sędziwym wieku (80+) przypada na 100 osób w najstarszych rocznikach wieku produkcyjnego (50-59/64). Wskaźnik ten w Polsce w 2008 r. wyniósł 12,3, według prognozy - w 2035 r. wyniesie 26 osób, a więc dwukrotnie więcej niż obecnie. Jest to kolejne potwierdzenie radykalnej zmiany liczbowych relacji między pokoleniami. Warto zwrócić uwagę na szczególną sytuację najstarszych pracujących osób, które niekiedy nazywane są „sandwich generation”. Wyraża to ich „ściśnięcie” między obowiązkami zawodowymi i obowiązkami opiekuńczymi wobec rodziców w zaawansowanym wieku oraz w pewnych przypadkach koniecznością wsparcia własnych dzieci. Jak wynika z prognoz, skala zjawiska „sandwich generation” będzie coraz większa.
Prof. Janina Jóźwiak i prof. Irena E. Kotowska, Szkoła Główna Handlowa, „Przewidywane zmiany liczby i struktury wieku ludności w Polsce do 2035 r. i ich skutki ekonomiczne” w: „Problemy demograficzne Polski i ich skutki ekonomiczne. Raport z pierwszego posiedzenia Narodowej Rady Rozwoju”, Warszawa 2010.
Pomóż w rozwoju naszego portalu