Przedstawiona na fotografii statua Najświętszej Maryi Panny
znajduje się w kaplicy Sióstr Niepokalanek w Szymanowie. Pochodzi
ona z Jazłowca na Podolu.
Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej
Maryi Panny zostało założone w roku 1854 w Rzymie przez Józefę Karską
i bł. Marcelinę Darowską przy współudziale o. Hieronima Kajsiewicza,
zmartwychwstańca. Zadaniem Zgromadzenia było (i jest nadal) przede
wszystkim wychowanie i wykształcenie młodych Polek - przyszłych żon,
matek i obywatelek.
W roku 1863 siostry przeniosły się z Rzymu do Jazłowca,
położonego na terenie ówczesnej Galicji. Odbudowały tam zrujnowany
zamek, który stał się domem macierzystym Zgromadzenia. Dwadzieścia
lat później Tomasz Oskar Sosnowski, zamieszkały w Rzymie jeden z
najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX stulecia, wyrzeźbił w białym
marmurze kararyjskim figurę Najświętszej Maryi Panny do kaplicy w
Jazłowcu. Artysta wykonał kilka takich posągów (jeden z nich znajduje
się w Burakowie koło Łomianek, pisała o nim kiedyś Niedziela Warszawska),
lecz żaden z nich nie zasłynął takimi łaskami jak statua Matki Bożej
Jazłowieckiej. Figurę poświęcił sługa Boży abp Zygmunt Feliński,
wygnany przez władze carskie z archidiecezji warszawskiej.
Dla historii kultu Matki Bożej Jazłowieckiej duże znaczenie
ma trzydniowa bitwa pod Jazłowcem (11-13 lipca 1919 r.), zakończona
zwycięstwem 14 Pułku Ułanów utworzonego przez mjr. Konstantego Plisowskiego
z Polaków służących wcześniej w różnych pułkach kawalerii armii rosyjskiej.
Po wspomnianej bitwie oddział przyjął nazwę 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich,
a Maryję Niepokalaną obrał na swoją Patronkę, przypisując odniesione
zwycięstwo Jej opiece. Za postawę podczas wojny polsko-bolszewickiej
pułk został odznaczony jako jeden z pięciu pułków jazdy polskiej
Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
W okresie międzywojennym 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich
stacjonował we Lwowie. Każdego roku 8 października, czyli w uroczystość
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, udawała się ze Lwowa
do Jazłowca delegacja ułanów z oficerem na czele i meldowała się
tam przełożonej klasztoru. Odbywało się to na pamiątkę konnej pielgrzymki
por. Władysława Nowackiego (był on autorem pieśni do Matki Bożej
Jazłowieckiej, poległ jako major we wrześniu 1939 r.), który 8 grudnia
1927 r., w mundurze z pamiętnej bitwy, przyjechał ze Lwowa do Jazłowca.
Istniał również inny zwyczaj: medaliki z wizerunkiem Najświętszej
Maryi Panny Jazłowieckiej, wręczane przez siostrę przełożoną ułanom.
Wielką cześć dla Matki Bożej Jazłowieckiej żywił także
9 Pułk Ułanów Małopolskich, który stacjonował w Czortkowie, a potem
w Trembowli, czyli dość blisko Jazłowca. Ostatnimi przedwrześniowymi
dowódcami tego pułku byli: płk Tadeusz Komorowski (późniejszy generał "
Bór", komendant główny Armii Krajowej i Naczelny wódz) oraz ppłk
dypl. Klemens Rudnicki (późniejszy dowódca 1 Dywizji Pancernej).
W maju 1939 r. Ojciec Święty Pius XII wyraził zgodę na
koronację figury Matki Bożej Jazłowieckiej. Była to odpowiedź na
prośbę przestawioną Stolicy Apostolskiej, podpisaną przez ponad 30
tys. osób, m.in. nuncjusza apostolskiego w Polsce, kardynałów i biskupów
polskich i zagranicznych, marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, przedstawicieli
duchowieństwa, władz państwowych i wojska, Siostry Niepokalanki oraz
oficerów i żołnierzy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Koronacji dokonał
9 lipca 1939 r., na niespełna dwa miesiące przed wybuchem II wojny
światowej, Prymas Polski August kard. Hlond. Korona Matki Bożej Jazłowieckiej
jest dość nietypowa, ma bowiem kształt diademu z podwójnej złotej
obręczy rozwijającej się w gwiazdę.
14 Pułk Ułanów Jazłowieckich i 9 Pułk Ułanów Małopolskich,
należące do Podolskiej Brygady Kawalerii, walczyły we wrześniu 1939
r. w składzie Armii "Poznań", odznaczając się m.in. w słynnej bitwie
nad Bzurą. Bohaterską szarżą pod Wólką Węglową przebiły się one z
niemieckiego okrążenia do Warszawy. Ówczesny dowódca 14 Pułku Ułanów
Jazłowieckich płk Edward Godlewski był potem aktywnym działaczem
konspiracji - m.in. pełnił funkcję komendanta Okręgu Krakowskiego
AK. Aresztowany przez Niemców, zginął w obozie Mauthausen. Pułk został
odtworzony na Zachodzie jako pułk kawalerii pancernej, istniał również
w kraju w szeregach Armii Krajowej (Okręg Lwowski). Po wojnie powstało
Koło Pułkowe w Londynie, podobne koło utworzono również we Wrocławiu.
Po II wojnie światowej, gdy Kresy Wschodnie zostały przemocą
oddzielone od Rzeczypospolitej, Siostry Niepokalanki musiały opuścić
Jazłowiec. Zabrały ze sobą figurę Matki Bożej. Została ona w czerwcu
1946 r. umieszczona w kaplicy klasztoru w Szymanowie w pobliżu Warszawy.
W Szymanowie mieści się obecnie dom generalny Zgromadzenia oraz prowadzone
przez siostry żeńskie liceum ogólnokształcące. O swej Patronce pamiętają
ułani, którzy pielgrzymują nadal do Matki Bożej Jazłowieckiej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu