Organizatorem wystawy jest dyrektor łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Mateusz Kotecki. Na otwarciu wystawy, 19 października, w Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych obecni byli m.in. bp Andrzej Przybylski, biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej, kapłani z parafii, z których pochodzili duchowni męczennicy, młodzież szkolna, klerycy, a także historycy: ks. dr Jacek Kapuściński i ks. dr Paweł Kostrzewski. WMSD reprezentowali: ks. Andrzej Nackowski, wicerektor, ks. Kamil Zadrożny, dyrektor Instytutu Wyższych Studiów Teologicznych w Częstochowie.

Ks. Mariusz Frukacz/Niedziela

Katarzyna Helik z łódzkiego oddziału IPN w rozmowie z „Niedzielą” wyjaśniła, że wystawa opowiada o duchownych ówczesnej diecezji łódzkiej, włocławskiej i częstochowskiej oraz archidiecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej więzionych w Konstantynowie Łódzkim i w KL Dachau. Na 15 panelach wystawienniczych zamieszczone są fotografie, które wcześniej nie były publikowane.

– Do KL Dachau podczas ostatniej fali aresztowań przewieziono 300 kapłanów diecezjalnych i zakonnych. W samym KL Dachau więziono ponad 2. 700 duchownych, w tym z Polski ponad 1770. Wszyscy duchowni w warunkach obozowych dochowali wierności najwyższym wartościom, a to stanowi dla nas dzisiaj źródło patriotyzmu. Nawet w warunkach odczłowieczenia można zachować godność i dawać świadectwo – podkreśliła Katarzyna Helik i dodała: „Z naszymi działaniami edukacyjnymi chcemy dotrzeć do młodzieży”.

Ks. Mariusz Frukacz/Niedziela

Biskup Andrzej Przybylski podkreślił, że wystawa jest wypełnieniem testamentu św. Jana Pawła II, który w czasie swojego pontyfikatu wskazał na znaczenie męczeństwa i męczenników dla współczesnego Kościoła i świata. – Takie zadanie pozostawił nam na progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa. Św. Jan Paweł II miał taką teologiczną intuicję, że każda epoka Kościoła jest budowana na krwi męczenników – powiedział bp Przybylski.

– Nie tylko chodzi o pamięć, ale o to, że jak dzisiaj ludzie mówią, że trudne są czasy, że trudno być świętym, to męczennicy i święci nam mówią, że się da. Przypomnienie tych męczenników, to jest powrót do korzeni i uświadomienie sobie, że Kościół nie od nas się zaczyna. Skoro oni mieli taką wiarę, to czemu my nie potrafilibyśmy tego zrobić? – kontynuował biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej.

Linda Nocoń/Radio Fiat

Bp Przybylski podkreślił, że ta wystawa wpisuje się w przygotowanie do jubileuszu 100-lecia archidiecezji częstochowskiej.

Uczestnicy wydarzenia wysłuchali m.in. wykładu Katarzyny Helik nt. „Duchowni katoliccy z Kraju Warty w niemieckich obozach w Konstantynowie Łódzkim i KL Dachau”.

Wystawę tworzy 15 plansz z fotografiami Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi, Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, Archiwum Domu Zakonnego Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola i z archiwów prywatnych. Przybliża ona losy duchownych archidiecezji poznańskiej i diecezji łódzkiej, włocławskiej i częstochowskiej aresztowanych w październiku 1941 r. podczas największej i ostatniej zarazem fali zatrzymań kapłanów w Kraju Warty, następnie więzionych w niemieckich obozach w Konstantynowie Łódzkim i KL Dachau. Z obozu w Konstantynowie Łódzkim przewieziono do Dachau ok. 300 księży diecezjalnych i zakonników. Zmarło lub zginęło ok. 70 proc. z nich.

Linda Nocoń/Radio Fiat

Najtrudniejsza sytuacja dla polskiej ludności katolickiej, w okresie II wojny światowej, istniała w tzw. Kraju Warty (Reichsagau Posen, Wartheland, Warthegau), do którego została włączona część diecezji częstochowskiej, w powiększonym powiecie wieluńskim. Od samego początku kapłani z terenu ziemi wieluńskiej zostali poddani represjom. Już 9 listopada 1939 r. Niemcy aresztowali 7 kapłanów katolickich i pastora ewangelickiego z Wielunia. 6 października 1941 r. wszyscy kapłani zostali aresztowani i wywiezieni do obozu przejściowego w Konstantynowie k. Łodzi, a stamtąd do obozu koncentracyjnego Dachau. W sumie do obozu w Dachau zostało wywiezionych 55 kapłanów z ziemi wieluńskiej (w tym 2 zakonników).

W latach 1939-1945 zostało zamordowanych 61 duchownych diecezji częstochowskiej, w tym dwóch kapłanów wieluńskich: ks. Maksymilian Binkiewicz i ks. Ludwik Gietyngier, którzy zostali beatyfikowani przez Jana Pawła II w dniu 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.

Wystawę w gmachu Wyższego Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego w Częstochowie przy ul. św. Barbary 41 będzie można oglądać do 8 listopada br.