Reklama

Epitafia - zapomniane rzemiosło czy zbyt droga pamiątka?

Nieodłącznym elementem wystroju wiekowych świątyń są epitafia i nagrobki. Niejednokrotnie są to przykłady wspaniałej rzeźby. Na początku były to okazałe pomniki panujących i możnowładców. Z czasem uległy zmniejszeniu, wykształciły się określone typy ikonograficzne epitafiów i nagrobków, umieszczane na ścianach wewnątrz kościołów. Na zewnętrzne mury świątyń epitafia wkroczyły dopiero w XIX wieku. Jednak były to już właściwie tablice inskrypcyjne, bez rzeźbiarskiej dekoracji.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Najstarszym zabytkiem nagrobnym w naszej diecezji jest pomnik Kasi Pileckiej w kościele św. Jana Chrzciciela w Pilicy z ok. 1555 r. Dzieło przypisywane jest jednemu z czołowych rzeźbiarzy renesansowych - Janowi Marii Padovano. Widoczne są na nim typowe cechy renesansu małopolskiego. Centralną partię wypełnia płaskorzeźba nagiego, śpiącego dziecka, z oddaną po mistrzowsku sylwetką, a szczególnie twarzą, rzeczywiście dziecięcą, pogrążoną w spokojnym śnie. Cały nagrobek wspiera się na wolutowych konsolach, wieńczy go tablica inskrypcyjna. "Na terenie diecezji sosnowieckiej w kościele Wszystkich Świętych w Siemoni jest jeszcze jeden wart uwagi nagrobek dziecięcy - Marcina Frankenberga, zmarłego w 1625 r. Jest to prostokątna płyta z plastyczną postacią w długiej sukience, umieszczona na tle inskrypcji. W tym przypadku mamy do czynienia z artystą o mniejszych umiejętnościach, gdyż twarz dziecka jest schematyczna, bez wyrazu"- wyjaśnia Ewa Chmielewska, historyk sztuki. W tym samym kościele znajduje się także nagrobek Kaspra Błędowskiego, zmarłego w 1577 r., wyrzeźbionego w pełnej, stojącej postaci, w zbroi. Rycerza w zbroi uwieczniono także na nagrobku starosty sławkowskiego Sebastiana Nyskowskiego, zmarłego w 1603 r., w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie. W tym przypadku widzimy leżącą postać śpiącego rycerza, z ręką pod głową i herbem zmarłego. Postaci śpiących małżonków - Anny i Mikołaja Padniewskich, zmarłych w 1601 r., upamiętnione są w kościele św. Jana Chrzciciela w Pilicy. Mężczyzna odziany jest w zbroję, a kobieta we wzorzystą suknię.
"Licznie reprezentowane są epitafia mieszczańskie z płaskorzeźbą ukrzyżowania na tle Jerozolimy, z klęczącą po bokach rodziną, z tablicą inskrypcyjną ujętą w ozdobione obramowanie. Do tego typu epitafiów należy płyta Frederyka Paczka, umieszczona na zewnętrznej ścianie kościoła św. Stanisława BM w Czeladzi, Adama i Ewy Berneków, zmarłych w 1606 r. czy Anny i Hieronima Spineków, zmarłych w 1602 r. - oba w kościele św. Andrzeja w Olkuszu"- wylicza Chmielewska.
Innym typem epitafijnym były tablice inskrypcyjne wzbogacone pewnymi elementami dekoracyjnymi np. Macieja Słowaka, z płaskorzeźbą dziecka u nasady i malowanym wizerunkiem Boga Ojca w zwieńczeniu z olkuskiej fary. Kolejny typ pomnika to drewniane epitafium z malowanym obrazem np. Anny Zalasowiczowej w kościele św. Bartłomieja w Jerzmanowicach czy ks. Zawalskiego z ukrzyżowaniem i portretem zmarłego, w kościele Matki Bożej Częstochowskiej w Rodakach. Duża grupa zachowanych nagrobków to pomniki z czarnego dębnickiego marmuru, z malowanym na blasze portretem zmarłego.
Od XIX w. epitafia ograniczyły się do tablic inskrypcyjnych. Takich tablic zachowało się dość dużo. Warte wspomnienia ze względu na wartość artystyczna są dwa z kościoła Trójcy Świętej w Będzinie - Marianny z Lisickich Wilczyńskiej, zmarłej w 1843 r., z klepsydrą i skrzydłem nietoperza oraz Marianny z Giedzińskich Gogolewskiej, zmarłej w 1817 r., z herbem Prawdzic.
Obecnie w nowych świątyniach epitafia czy tablice nagrobne pojawiają się bardzo rzadko. I nie wiadomo, czy wynika to z braku wiedzy, iż taką formę pamięci można wybrać, czy z braku potrzeby.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy pozwalam Dziecięciu usuwać niepokoje i rozdarcia w moim sercu?

2024-12-10 08:22

[ TEMATY ]

homilia

rozważania

Monika Książek

Witraż z Kościoła z Porto San Paolo-Sardynia-Włochy

Witraż z Kościoła z Porto San Paolo-Sardynia-Włochy

Rozważania do Ewangelii Łk 2, 16-21.

Środa, 1 stycznia. Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
CZYTAJ DALEJ

Australia i Japonia powitały już Nowy Rok

2024-12-31 17:45

[ TEMATY ]

nowy rok

Japonia

Australia

PAP/EPA

Australia wita Nowy Rok 2025

Australia wita Nowy Rok 2025

Australia wita 2025 rok spektakularnym pokazem fajerwerków w Sydney, który przyciągnął na żywo ponad milion widzów. Australijskie media podają, że przygotowania do tegorocznej sylwestrowej uroczystości trwały 4,5 tysiąca godzin, a nad miastem rozbłysło aż 9 ton fajerwerków.

Pierwszy pokaz fajerwerków, zaplanowany z myślą o rodzinach z dziećmi, odbył się o godzinie 21 (godz. 23 czasu polskiego) – poinformował serwis ABC News. Główne widowisko rozpoczęło się gdy na zegarach w Australii wybiła północ i będzie trwać przez około godzinę.
CZYTAJ DALEJ

Zmarł kard. Angelo Amato, były prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych

2025-01-01 03:10

Wikipedia.org

31 grudnia zmarł w wieku 86 lat kardynał Angelo Amato, salezjanin, emerytowany prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

Kard. A. Amato urodził się 8 czerwca 1938 w mieście Molfetta w Apulii na południu Włoch jako najstarszy z czwórki dzieci w rodzinie budowniczego okrętów. Do szkoły podstawowej i średniej (dla przyszłych kapitanów żeglugi wielkiej) chodził w Bari. W październiku 1953 wstąpił do Towarzystwa Salezjańskiego, w którym 16 sierpnia 1956 złożył pierwsze śluby. Kształcił się m.in. w Katanii na Sycylii, uzyskując tam w 1959 maturę. Następnie do 1962 uzupełniał studia na ówczesnym Papieskim Ateneum (obecnie Uniwersytecie) Salezjańskim w Rzymie. 22 grudnia 1967 przyjął święcenia kapłańskie, a swoją Mszę prymicyjną odprawił w bazylice św. Piotra.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję