Zliczenia wiernych, przeprowadzonego we wszystkich polskich parafiach jesienią 2007 r., wynika, że w niedzielnej Mszy św. brało udział 44,2 proc. katolików zobowiązanych do tego. Najbardziej interesujące jest porównanie najnowszych danych do lat poprzednich. W stosunku do roku 2006 nastąpił spadek o 1,6 proc., ale w porównaniu do rekordowo niskiego roku 2004 badanie z ubiegłego roku oznacza 1-procentowy wzrost.
Cztery lata temu doliczono się w polskich świątyniach 43,2 proc. wiernych. Pewien niepokój budzić może fakt, że wynik ubiegłorocznego liczenia przerwał dwuletnią tendencję wzrostową, która dawała nadzieję „odrabiania strat” do rekordowej końcówki lat 90. W roku 2005 zanotowano prawie 2-procentową progresję (45 proc.), rok później w kościołach drugi raz z rzędu doliczono się więcej wiernych (45,8 proc.). W ubiegłym roku nastąpił jednak spadek. Wpływ na to mógł mieć fakt zarobkowej emigracji Polaków.
Najchudsze lata w liczeniu wiernych to rok 1993 - 43,1 proc. i wspomniany już rok 2005. Najlepszy wynik przyniosło z kolei liczenie wiernych w latach 1998 i 2000. W obydwu przypadkach odnotowano 47,5-procentową frekwencję na niedzielnej Eucharystii. Zresztą w końcówce lat 90. i na początku nowego wieku frekwencja na niedzielnych nabożeństwach wahała się między 46,6 a 47,5 proc. i była najwyższa w ostatnich 15 latach.
Coraz więcej Komunii św.
W trakcie jesiennej akcji statystycznej w polskich parafiach liczy się także osoby przystępujące do Komunii św. W badaniach Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego to zestawienie nazywa się wskaźnikiem „communicantes”. Ubiegłoroczne liczenie przyniosło najlepszy wynik, nie wliczając rekordowego pod tym względem Jubileuszowego Roku 2000. W 2007 r. doliczono się 17,6 proc. przystępujących do Komunii św. Statystyka z 2000 r. przyniosła dane o 19,4 proc. „communicantes”. Najmniej przystępujących do Komunii św. było w roku 1993 - 13 proc. Zresztą w ostatnim piętnastoleciu wskaźnik „communicantes” prezentuje raczej tendencję wzrostową z małymi tylko wahnięciami.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Najbardziej religijni
Najbardziej religijnymi diecezjami pod względem „dominicantes” pozostają niezmiennie diecezje tarnowska (72 proc.) i rzeszowska (68,5 proc.) oraz archidiecezja przemyska (64,2). W stosunku do liczenia z 2006 r. kolejność się nie zmieniła. Na przeciwległym biegunie znalazły się archidiecezje: łódzka (28,6) i szczecińsko-kamieńska - 29,3 proc. oraz diecezja koszalińsko-kołobrzeska - 30,5 proc. W roku 2006 archidiecezja łódzka wykazywała 30,9 proc. „dominicantes”, szczecińsko-kamieńska - 31,1 proc., a diecezja koszalińsko-kołobrzeska - 32,2 proc.
Najwięcej przyjmujących Komunię św. było w 2007 r. w diecezji tarnowskiej - 25,6 proc. W dalszej kolejności w diecezji łomżyńskiej - 23,1 proc. i opolskiej - 22,8 proc. Z kolei archidiecezja szczecińsko-kamieńska i diecezje: koszalińsko-kołobrzeska oraz elbląska mają najniższy wskaźnik „communicantes”, odpowiednio: 12, 12,3 i 12,7 proc.
Spadki i wzrosty
Przyjrzeliśmy się diecezjom z największych polskich miast. Według socjologów, procesy laicyzacyjne właśnie w takich ośrodkach zachodzą najszybciej. Także tu trudno wysunąć wniosek, że liczby biją na alarm. W archidiecezji warszawskiej wskaźnik „dominicantes” za 2007 r. wyniósł 33,6 proc., tj. o ponad 6 proc. mniej niż w 2006 r. To dużo. Tyle że w latach 90. archidiecezja miała już i niższe wskaźniki. W archidiecezji wrocławskiej w 2006 r. było 41,5 proc. „dominicantes”, w ubiegłym roku - 39,8. W archidiecezji krakowskiej odpowiednio 53,6 i 53,4. Najbardziej znaczącą poprawę „dominicantes” zanotowano w diecezji drohiczyńskiej - w 2006 r. było 49,6 proc., a w 2007 r. - 54,9 i pelplińskiej - 50,8 i 52,8.
Dominicantes i communicantes według diecezji - w 2007 r.
Diecezja |
Dominicantes |
Communicantes |
Polska |
44,2% |
17,6% |
białostocka |
47,9% |
19,3% |
bielsko-żywiecka |
50,6% |
18,6% |
bydgoska |
43,4% |
17,8% |
częstochowska |
41,8% |
15,8% |
drohiczyńska |
54,9% |
21,8% |
elbląska |
32,2% |
12,7% |
ełcka |
38,1% |
20,0% |
gdańska |
44,2% |
19,1% |
gliwicka |
43,6% |
18,5% |
gnieźnieńska |
44,7% |
18,0% |
greckokatolicka wrocławsko-gdańska |
50,0% |
19,7% |
kaliska |
49,0% |
20,3% |
katowicka |
46,0% |
18,9% |
kielecka |
47,1% |
20,3% |
koszalińsko-kołob. |
30,5% |
12,3% |
krakowska |
53,4% |
18,0% |
legnicka |
35,9% |
14,7% |
lubelska |
43,4% |
20,9% |
łomżyńska |
49,4% |
23,1% |
łowicka |
36,5% |
15,3% |
łódzka |
28,6% |
12,2% |
opolska |
50,7% |
22,8% |
ordynariat polowy |
44,2% |
16,1% |
pelplińska |
52,8% |
21,1% |
płocka |
36,0% |
12,2% |
poznańska |
46,2% |
20,6% |
przemyska |
64,2% |
18,2% |
przemysko-warszawska obrządku greckokatolickiego |
49,5% |
19,1% |
radomska |
45,2% |
17,1% |
rzeszowska |
68,5% |
19,1% |
sandomierska |
47,4% |
19,1% |
siedlecka |
51,3% |
20,0% |
sosnowiecka |
33,3% |
12,6% |
szczecińsko-kam. |
29,3% |
12,0% |
świdnicka |
34,6% |
13,7% |
tarnowska |
72,0% |
25,6% |
toruńska |
42,3% |
17,9% |
warmińska |
35,3% |
14,3% |
warszawska |
33,6% |
14,9% |
warszawsko-praska |
37,8% |
15,6% |
włocławska |
38,8% |
13,3% |
wrocławska |
39,8% |
16,4% |
zamojsko-lubacz. |
49,9% |
22,1% |
zielonogórsko-gorzowska |
34,3% |
14,1% |
„Niedziela” pierwsza publikuje wyniki badań
Badania „dominicantes” i „communicantes” Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC prowadzi od 1979 r. W 2007 r. badania zrealizowano przy finansowym wsparciu „Niedzieli”. I właśnie redakcja „Niedzieli” jako pierwsza publikuje wyniki tych badań. Ukazują one pewien - nawet dość znaczny (1,6%) - spadek „dominicantes”. Nie upoważnia to jednak do stwierdzenia kryzysu religijności. Średnia „dominicantes” dla Polski w 2004 r. wynosiła jeszcze mniej (43,2%), a w następnych latach znowu nastąpił wzrost. Świadczy to jednak o pewnych przemianach religijności i powinno być jakimś „znakiem” dla pastoralistów. Natomiast optymistyczna jest średnia „communicantes” (17,6%) i ukazuje tendencję wzrostową dla tego wskaźnika.
Ks. prof. dr hab. Witold Zdaniewicz SAC, Dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego