W wyjątkowo zgodnej ocenie większości komentatorów wizyta Donalda Tuska w Moskwie zakończyła się kompletnym fiaskiem, i faktu tego nie zmienią rządowe frazesy o „ociepleniu klimatu”. Klimat zresztą wcale się nie ocieplił, raczej powiało tylko zimną ironią, z jaką prezydent Putin pożegnał Tuska, proponując mu wznowienie festiwalu piosenki rosyjskiej w Zielonej Górze... Premierowi Tuskowi najwyraźniej zabrakło refleksu („l’esprit d’escalier”?): mógł przecież przyjąć tę propozycję, owszem, ale pod warunkiem - na przykład - festiwalu polskiej piosenki kresowej w Kaliningradzie! Niestety, spóźnionym refleksem wykazał się Tusk w znacznie poważniejszej sprawie - rosyjskiego żądania, by rozlokowana w polskich jednostkach wojskowych „tarcza obronna” podlegała inspekcji rosyjskiej. Każdy przytomny polityk polski zażądałby od razu - na zasadzie równoprawnej wzajemności - prawa polskich inspektorów do kontroli rosyjskich wyrzutni, ale premier Tusk z sobie wiadomych powodów ani się zająknął w tej kwestii.
Rząd Tuska stworzył przedziwny precedens, według którego Polska, członek Unii Europejskiej, rozmawia samotnie z Rosją o sprawach, w których Polska powinna być reprezentowana przez Brukselę: w sprawie bezprawnego obłożenia embargiem naszego eksportu żywności i w sprawie podbałtyckiego gazociągu z Rosji do Niemiec, z ominięciem Polski. Ta pierwsza sprawa to kwestia wiarygodności Brukseli jako obrońcy handlowych interesów kraju członkowskiego UE; ta druga - jest sprawą naszego bezpieczeństwa energetycznego, ale i politycznego wobec dwustronnej osi Berlin - Moskwa.
Najwyraźniej dla pokrycia widocznego fiaska wizyty Tuska w Moskwie propaganda rządowa razem z niezlustrowanym dotąd „dziennikarstwem” częstuje opinię publiczną dość wyświechtanym frazesem, jakoby „lepiej rozmawiać jak dziad z obrazem, niż nie rozmawiać w ogóle”. To po prostu nieprawda. Są sytuacje, w których nie tylko nie trzeba, ale wręcz nie wolno rozmawiać, na przykład gdy na dialogu zyskuje tylko szantażysta...
Rzecz jasna, nie wiemy wszystkiego o tych rozmowach: prasa poinformowała, że rozmowa w cztery oczy Putina z Tuskiem trwała aż godzinę; to stanowczo zbyt długo, by wysłuchać czterech rosyjskich „niet” w zasadniczych sprawach, na to wystarczyłoby dziesięć minut. Możemy jednak domyślać się, co leży szczególnie na sercu prezydentowi Rosji w sytuacji „oziębłych stosunków” i jednostronnego dialogu. Zapewne chodzi o to, żeby podstawy ekonomiczne działania rosyjskiej agentury w Polsce pozostały nienaruszone oraz by prorosyjskie lobby polityczne mogło korzystać nadal na zasadach wyjątkowości i bezkonkurencyjności w handlu z Rosją, jak ograniczony by nie był. Powiedzieć nawet można, że jeszcze przed wizytą w Moskwie polityka wewnętrzna rządu Tuska jak gdyby „niechcący” odgadywała to oczekiwanie: przywracanie do służb specjalnych ludzi o kontrowersyjnych biografiach, nawet kosztem łamania konstytucji, odsuwanie od ważnych śledztw aferalnych mocno zaangażowanych już i dobrze zorientowanych prokuratorów, symptomatyczne i skandaliczne darowanie potężnego długu spółce „ruskich muzykantów”... - wszystko to rodzi obawy, że wraca taka polityka kadrowa w służbach i „wrażliwych, intratnych sektorach”, z której Rosjanie mogą być zadowoleni. I to mimo politycznego zastoju w stosunkach polsko-rosyjskich.
Byłoby nawet dziwne, gdyby prezydent Putin nie dotknął tej sprawy w swej poufnej rozmowie z Tuskiem, bo - gdy chodzi o Polskę - ten temat w końcu interesuje Rosję nie mniej niż amerykańska „tarcza”. Jeśli prezydent Putin podjął ten temat w tajnej i poufnej rozmowie - odpowiedzi Tuska i tak nie poznamy inaczej, jak tylko przez odczytywanie kolejnych posunięć kadrowo-organizacyjnych w naszych służbach specjalnych oraz przez obserwowanie i analizę stosunku rządu Tuska wobec polityki dywersyfikacji dostaw energii. Wbrew pozorom - taki „odczyt” nie będzie trudny.