Na zakończenie tegorocznego jasnogórskiego pielgrzymowania przybył do Częstochowy szczególny gość z Krakowa - prof. Antoni Jackowski, znany geograf, emerytowany profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, który przywiózł kolekcję swoich pocztówek pokazujących fenomen pielgrzymowania. Spośród 3 tys. pocztówek, zgromadzonych w ciągu ponad 20 lat, prof. Jackowski wybrał na częstochowską wystawę ok. 350 i utworzył z nich ekspozycję zatytułowaną: „Pielgrzymki i sanktuaria na dawnej pocztówce”. Wystawa najpierw została pokazana w Muzeum Archidiecezjalnym Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie. W Częstochowie natomiast wernisaż wystawy odbył się 2 września w Pawilonie Wystawowym w Parku im. Stanisława Staszica u stóp Jasnej Góry.
Uroczystości otwarcia wystawy przewodniczył Janusz Jadczyk, dyrektor Muzeum Częstochowskiego, a po wystawie oprowadzał osobiście właściciel pocztówek - prof. Jackowski. Na początku wyjaśnił, że w Zakładzie Geografii Religii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ już od wielu lat stare pocztówki zostały uznane za jedno z najważniejszych źródeł ikonograficznych i stanowią istotną część strony ilustracyjnej publikowanych prac na temat rozwoju pielgrzymek.
Prof. Jackowski wyjaśnił, że zbiera pocztówki dotyczące pielgrzymowania nie tylko w Polsce, ale na całym świecie, niezależnie od religii czy wyznania. Największa część wystawy prezentowanej w Częstochowie jest poświęcona Jasnej Górze. Niektóre pocztówki mają znaczenie dokumentu, jak te, które pokazują pożar wieży jasnogórskiej z 15 sierpnia 1900 r., pomnik cara Aleksandra II, znajdujący się pod szczytem klasztornym w latach 1889-1917, czy żebraków częstochowskich. Są też pocztówki z Kalwarii Zebrzydowskiej, sanktuariów Śląska, Warmii i Mazur, miejsc kresowych, jak Wilno, Sokal, Kochawina. Szczególny rozdział stanowi zbiór związany z Krakowem. Pokazana jest funkcja religijna tego szczególnego miasta, z jego niektórymi świętymi, ale także pątnictwo narodowe, patriotyczne. Na pocztówkach można np. zobaczyć odsłonięcie pomnika Grunwaldzkiego przy pl. Matejki w 1910 r. i przemarsz uczestników tej uroczystości na Wawel.
Na wystawie umieszczono również unikatowe dawne dokumenty związane z pielgrzymowaniem w prawosławiu. Prof. Jackowski zwrócił uwagę głównie na całą serię pocztówek sprzed 1914 r., ukazujących Sołowiecki Monaster (Sołowki), klasztor prawosławny położony na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym, jeden z najważniejszych centrów życia monastycznego Rosji, w którym żyło wielu mnichów uznanych za świętych. Klasztor był miejscem największego męczeństwa w okresie panowania komunizmu. W 1923 r. komuniści utworzyli tam łagier. Większość mnichów zamordowano przez utopienie ich w Morzu Białym, a klasztor spalono. Prawdopodobnie te stare pocztówki przedstawiają ostatnie spojrzenie przed zniszczeniem tego zespołu klasztornego.
Wśród sanktuariów światowych można prześledzić na pocztówkach początki i historię rozwoju Lourdes, a także sanktuaria La Salette, Mariazell, a nawet w Ziemi Świętej. Wystawę zamykają sceny pielgrzymstwa. Widzimy typowych pielgrzymów z końca XIX i początku XX wieku - tych, którzy po drodze brali pieniądze od ludzi i szli dalej do świętego celu z ich intencjami. Symbolem tego zjawiska jest pokazany na pocztówce „Pielgrzym” Artura Grottgera z 1910 r.
Autor ekspozycji wyraził nadzieję, że wystawa uświadomi zwiedzającym znaczenie pielgrzymowania trwającego od wieków przede wszystkim na ziemiach polskich, gdzie fenomenem jest piesze święte pielgrzymowanie do miejsc wybranych przez Boga, miejsc namodlonych, wytartych kolanami pielgrzymów, będących świadkami cudów i łask. Polska to wyjątkowy kraj, w którym wielka aktywność pielgrzymowania utrzymuje się nieprzerwanie, mimo różnych w historii działań politycznych utrudniających zachowanie form masowej pobożności. Okazuje się, że w chwilach trudnych pielgrzymki stanowiły zawsze ważny czynnik ratowania tożsamości narodowej Polaków.
Świadkami tej niezwykłej opowieści o polskim i światowym pielgrzymstwie, ilustrowanej starymi pocztówkami, byli m.in. ojcowie paulini na czele z o. Bogdanem Waliczkiem - przeorem Jasnej Góry oraz prezydent Częstochowy dr Tadeusz Wrona i grono przyjaciół prof. Antoniego Jackowskiego. Wystawa po dwóch tygodniach zostanie przeniesiona z Pawilonu Wystawowego w podjasnogórskim parku do Muzeum Pielgrzymowania w Częstochowie (Aleje Najświętszej Maryi Panny 57). Dyrektor Muzeum zaprasza do odwiedzenia tej wyjątkowej kolekcji, zanim powróci ona do Krakowa.