Położone 70 km na południe od Edmonton i liczące 7,5 tys. mieszkańców Maskwacis znajduje się na terenie indiańskiego rezerwatu, w którym mieszkają cztery Pierwsze Narody Kanady: Ermineskin Cree, Louis Bull, Montana i Samson Cree. Pierwsze Narody mieszkają głównie w południowej części Kanady, Metysi (potomkowie białych i rdzennych mieszkańców) w zachodniej, zaś Inuici – w Arktyce

Najpierw na cmentarzu Ermineskin papież, siedzący na wózku inwalidzkim, modlił się w ciszy przy grobach byłych uczniów tamtejszych szkół rezydencjalnych. Następnie powitało go czterech wodzów indiańskich w tradycyjnych strojach i pióropuszach. Towarzyszyli oni Franciszkowi do Maskwacis Park, gdzie odbywają się Pow Wow – zjazdy plemienne, połączone z tradycyjnymi ceremoniami.

Czekała tam na Franciszka delegacja wodzów indiańskich z całej Kanady. Od ich uroczystego wejścia tanecznym krokiem na arenę Pow Wow, przy dźwiękach bębna (symbolu bicia serca Matki Ziemi i jej mieszkańców), rozpoczęło się spotkanie papieża z rdzenną ludności Kanady.

Po kilku indiańskich pieśniach i „tańcu uzdrowienia”, Franciszka, siedzącego w otoczeniu czterech wodzów, powitał jeden z dawnych uczniów szkół rezydencjalnych, wódz Wilton Littlechild. Podkreślił, że Ojciec Święty przemierzył długą drogę, aby spotkać się z nimi na ich ziemi i wraz z nimi wejść „na drogę pojednania”. Zapewnił, że goszczenie go „jest błogosławieństwem”. Zauważył, że „ten rozległy obszar, zwany Kanadą”, jest ojczyzną Pierwszych Narodów, Metysów i Inuitów. A tutaj, w Maskwacis znajdujemy się na „rodzimym terytorium ludów Cree, Dene, Czarnych Stóp, Saulteaux i Siuksów Nakota, żyjących tam odwiecznie”.

Wyjaśnił, że jego imię w języku narodu Cree [Kri], z którego pochodzi, brzmi Usow-Kihew, to znaczy Złoty Orzeł. Jako uczeń szkoły rezydencjalnej Ermineskin wskazał, że w czasie tej papieskiej wizyty reprezentuje ona wszystkie tego rodzaju szkoły w Kanadzie. Wraz z mieszkańcami Maskwacis zgromadzili się tutaj ci, którzy przeżyli te placówki, przywódcy plemienni i inni, starsi, mędrcy i młodzież Pierwszych Narodów, Metysów i Inuitów z całego kraju „Czujemy się szczególnie zaszczyceni, mogąc powitać wśród nas także gubernator generalną Kanady Mary Simon i premiera Justina Trudeau” – dodał wódz.

Oświadczył następnie, że jako członek kanadyjskiej Komisji Prawdy i Pojednania wysłuchał prawie 7 tys. świadectw byłych uczniów szkół rezydencjalnych. Podczas niedawnego spotkania w Watykanie z ich delegacją papież również mógł się wiele dowiedzieć o ich cierpieniach. „W czasie tego spotkania z Waszą Świątobliwością było dla nas wszystkich jasne, że wysłuchałeś głęboko i z wielkim współczuciem świadectw, mówiących o tym, jak nasz język był uciskany, jak odbierano nam naszą kulturę i znieważano naszą duchowość. Usłyszałeś o zniszczeniu spowodowanym odebraniem nas naszym rodzinom” – mówił Złoty Orzeł. Wskazał, że wypowiedziane wówczas przez papieża słowa płynęły z głębi jego serca „i były dla słuchających ich źródłem głębokiej pociechy i wielkim dodaniem odwagi”.

Przypomniał, że to właśnie wtedy Ojciec Święty wyraził zamiar odwiedzenia ich na ich ziemi, wyrażając w ten sposób swe pragnienie bycia bliżej nich. „I teraz, Wasza Świątobliwość, przybyłeś na naszą ziemię w odpowiedzi na nasze zaproszenie, jak obiecałeś. Powiedziałeś, że przybywasz jako pielgrzym, próbując iść razem z nami drogą prawdy, sprawiedliwości, uzdrowienia, pojednania i nadziei” – powiedział wódz Cree. Zakończył swe przemówienie w swoim języku: „Kitatamihin, Wasza Świątobliwość, witaj na naszej ziemi”.

Swoje przemówienie (wygłoszone po hiszpańsku, tłumaczone na angielski) Franciszek zaczął od wyjaśnienia, że przybył, aby osobiście powiedzieć o swoim bólu, a także „aby błagać Boga o przebaczenie, uzdrowienie i pojednanie, aby okazać wam moją bliskość, aby modlić się z wami i za was”. Wyraził pragnienie, żeby cierpienia z przeszłości ustąpiły miejsca przyszłości, która będzie wypełniona sprawiedliwością, uzdrowieniem i pojednaniem.

Papież podkreślił szereg elementów pozytywnych obecnych w kulturze rdzennych mieszkańców Kanady, szczególnie poszanowanie więzów rodzinnych oraz harmonijną relację ze środowiskiem naturalnym. W tym kontekście wskazał na konieczność upamiętnienia tragedii, jaką było wprowadzenie systemu szkół rezydencjalnych w celu asymilacji rdzennych mieszkańców Kanady. „Upamiętnianie druzgocących doświadczeń, które miały miejsce w szkołach z internatem, porusza, oburza, rodzi ból, ale jest konieczne” – podkreślił Ojciec Święty.

Franciszek podkreślił, że „pierwszym krokiem tej pokutnej pielgrzymki” jest „ponowna prośba o przebaczenie i powiedzenie wam z serca, że głęboko ubolewam”. „Proszę o przebaczenie za to, w jaki sposób wielu katolików wspierało, niestety, kolonizacyjną mentalność mocarstw, uciskających rdzennych mieszkańców. Ubolewam. Proszę o przebaczenie, w szczególności za sposób, w jaki wielu członków Kościoła i wspólnot zakonnych współpracowało, także poprzez obojętność, w tych projektach niszczenia kultury i przymusowej asymilacji, realizowanych przez ówczesne rządy, projekty, których kulminacją był system szkół z internatem” – stwierdził papież.

Ojciec Święty zaznaczył, że choć w placówkach tych było też obecne chrześcijańskie miłosierdzie, to ogólne konsekwencje polityki szkół rezydencjalnych okazały się katastrofalne. „Wiara chrześcijańska mówi nam, że był to niszczący błąd, nie do pogodzenia z Ewangelią Jezusa Chrystusa. Boli nas świadomość, że solidny fundament wartości, języka i kultury, który dał waszym ludom prawdziwe poczucie tożsamości, został zniszczony i że nadal płacicie za to cenę. W obliczu tego oburzającego zła, Kościół klęka przed Bogiem i błaga o przebaczenie za grzechy swoich dzieci. Chciałbym to podkreślić ze wstydem i jasnością: pokornie proszę o przebaczenie za zło popełnione przez tak wielu chrześcijan wobec rdzennych mieszkańców” – powiedział Franciszek.

Papież wskazał, że ważną częścią procesu leczenia ran i pojednania jest przeprowadzenie poważnych poszukiwań prawdy o przeszłości i znalezienie sposobów pomocy osobom, które przeżyły doświadczenie szkół rezydencjalnych. Zaapelował do chrześcijan o docenienie ludów tubylczych. Przeprosił, że nie może odwiedzić wszystkich miejsc tragedii. „Dziś jestem tu, by wspominać przeszłość, by płakać wraz z wami, by w milczeniu patrzeć na ziemię, by modlić się przy grobach” – wyjaśnił Ojciec Święty.

Podkreślił znaczenie milczenia i modlitwy do Boga w obliczu tragedii z przeszłości. „Nasze wysiłki nie wystarczą, aby osiągnąć uzdrowienie i pojednanie. Potrzebujemy Jego łaski: potrzebujemy łagodnej i mężnej mądrości Ducha, czułości Pocieszyciela. Niech On będzie Tym, który wypełni oczekiwania serc. Niech On weźmie nas za rękę. Niech On będzie Tym, który sprawi, że będziemy szli razem” – stwierdził Franciszek na zakończenie swego przemówienia. Jego słowa kilkakrotnie nagrodzono oklaskami.

Na znak drogi, którą trzeba przebyć razem oddał przedstawicielce Pierwszych Narodów mokasyny, które otrzymał kilka miesięcy temu w Watykanie od rdzennej ludności Kanady z prośbą o zwrot, gdy przyjedzie na ich ziemie.

W czasie indiańskiej pieśni papież otrzymał okazały pióropusz i bęben. Przy kolejnej pieśni i tańcu Franciszek witał się z przywódcami rdzennej ludności.

Spotkanie zakończyły: modlitwa „Ojcze nasz” w języku angielskim i papieskie błogosławieństwo.

Z Maskwacis Ojciec Święty odjechał na obiad do seminarium św. Józefa w Edmonton. Po północy czasu polskiego odwiedzi parafię dla ludności tubylczej w Edmonton.