Pierwsza konferencja naukowa Fundacji została zorganizowana w Bydgoszczy w dniach 27-28 października 2011 r. Podejmując temat „Pielgrzymi prawdy, pielgrzymi pokoju. Dialog kultur, cywilizacji, religii w dobie globalizacji”, konferencja wpisała się w problematykę dialogu międzyreligijnego w kontekście 25. rocznicy spotkania Jana Pawła II z przedstawicielami religii świata w Asyżu.

Jednym z doniosłych owoców tej konferencji była decyzja Ojca Świętego Benedykta XVI o utworzeniu w Polsce Centrum Studiów Ratzingera. Jego uroczystego otwarcia dokonał kard. Tarcisio Bertone, Sekretarz Stanu Stolicy Apostolskiej 11 czerwca 2012 r., poświęcając siedzibę Centrum i wygłaszając wykład pt. „Wkład Józefa Ratzingera/Benedykta XVI w refleksję etyczną nad współczesną ekonomią”. Pierwszym dyrektorem Centrum Studiów Ratzingera został kapłan diecezji bydgoskiej ks. Mariusz Kuciński.

Wydarzenia te stanowiły kontekst dla dwudniowej międzynarodowej konferencji na temat: „Etyka i ekonomia w świetle nauczania Benedykta XVI”. Odbyła się ona w dniach 11-12 czerwca 2012 r. w Bydgoszczy.

Cele Centrum Studiów Ratzingera

Celem Centrum Studiów Ratzingera jest promowanie wiedzy i studiów z zakresu teologii i nauczania kard. Józefa Ratzingera, organizowanie i wspieranie konferencji naukowych, wyróżnianie naukowców, koordynowanie współpracy uczelni w Polsce zagranicą. Centrum nie jest kolejną uczelnią wyższą, lecz ośrodkiem koordynującym współpracę i dialog między uczelniami i ośrodkami naukowymi i kulturowymi.

Centrum Studiów Ratzingera prowadzi badania naukowe i kulturowe zachęcając do studiowania teologii ze szczególnym uwzględnieniem Pisma Świętego, Patrystyki, Teologii, Nauk Społecznych, Prawnych i Ekonomicznych.

Centrum mieści się w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy, z którą Fundacja Watykańska Józefa Ratzingera - Benedykta XVI podpisała umowę o współpracy w kwietniu 2012 r. Podobna umowa została zawarta również w 2012 r. między Diecezją Bydgoską reprezentowaną przez bp. Jana Tyrawę, ordynariusza diecezji, a Fundacją Watykańską reprezentowaną przez ks. prałata Giuseppe Scottiego, przewodniczącego Fundacji Watykańskiej. Bp Jan Tyrawa dekretem z 14 maja 2012 r. oddał do dyspozycji Fundacji ks. Mariusza Kucińskiego, kapłana diecezji bydgoskiej.

Fundacja Watykańska poprzez Centrum Studiów Ratzingera w 2016 r. zorganizowała Międzynarodową Konferencję Naukową inicjującą cykl Interdyscyplinarnych Seminariów dedykowanych działalności naukowo-badawczej Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Tematem konferencji była: „Chrześcijańska koncepcja Polski i Europy w perspektywie nauczania Kard. J. Ratzingera/Benedykta XVI”. Odbyła się ona w 6 kwietnia 2016 r. w Bydgoszczy. Konferencja została objęta Honorowym Patronatem przez Premier Beatę Szydło, Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski oraz Arcybiskupa Wojciecha Polaka, Prymasa Polski.

W kwietniu 2017 r. z okazji 90. urodzin emerytowanego Papieża Benedykta XVI została zorganizowana wraz z Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski Arcybiskupem Stanisławem Gądeckim i Marszałkiem Sejmu RP Markiem Kuchcińskim, konferencja naukowa „Koncepcja państwa w perspektywie nauczania J. Ratzingera/Benedykta XVI”. Odbyła się ona w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski 19 kwietnia 2017 r. Fundację Watykańską J. Ratzinger - Benedykt XVI reprezentował jej przewodniczący o. Federico Lombardi SJ. W konferencji wziął udział również przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Węgier László Kövér, który wygłosił przemówienie na temat roli, jaką spełnia państwo w dzisiejszym społeczeństwie. W czasie konferencji odczytano list od przewodniczącego Bundestagu prof. Norberta Lammerta.

W czerwcu 2017 r. zakończył się pierwszy okres pięcioletniej pracy ks. Mariusza Kucińskiego jako dyrektora Centrum Studiów Ratzingera. Decyzją Rady Fundacji nominacja została przedłużona na kolejne pięć lat. Rozszerza ona kompetencje dyrektora, zlecając mu koordynację i rozwój współpracy między uniwersytetami i centrami akademickimi w Europie środkowej i środkowo-wschodniej dla pogłębienia znajomości myśli Józefa Ratzingera - Benedykta XVI i aplikacji jego nauczania do zagadnień teologicznych, kulturowych, kościelnych i społecznych.

Centrum realizuje swoje cele poprzez następujące działania:

a) promowanie nauczania kard. J. Ratzingera/Benedykta XVI;

b) realizowanie i wspieranie działań edukacyjnych;

c) rozwijanie międzynarodowej współpracy badawczej i edukacyjnej;

d) realizowanie i wspieranie działań w zakresie rozwoju społecznego;

e) realizowanie i wspierania międzynarodowej kooperacji w dziedzinie rozwoju społeczeństw;

f) dbanie o tradycje narodowe.

Dzięki współpracy z wieloma uczelniami wyższymi w Polsce i zagranicą Centrum zdołało w tym dziesięcioleciu zorganizować lub współorganizować przeszło 40 konferencji naukowych w Polsce, 5 konferencji w krajach europejskich (Madryt, Rzym, Budapeszt) i 2 w Ameryce Łacińskiej (Medelin i Rio de Janeiro). Czas współpracy naukowej pozwolił również na wydanie około 20 publikacji naukowych.

Współpraca z instytucjami samorządowymi różnych stopni, pozwoliła organizować działalność kulturową i popularno-naukową (m.in. wystawy, konkursy, promocja współpracy międzynarodowej).

Jednym z ostatnich owoców działalności jest podpisanie współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Owocem tej współpracy jest ustanowienie Nagrody „Ratio et Spes”, która jest corocznie przyznawana 19 lutego, w dniu urodzin M. Kopernika i w dniu Święta Uczelni. Ideą tej nagrody jest promocja dialogu miedzy nauką, filozofią i teologią, szczególnie w środowisku kulturowym Europy. W tym roku już po raz trzeci została ona wręczona w Dniu Nauki Polskiej.

Okazją do głębszej refleksji nad 10-leciem naszej działalności będzie konferencja naukowa, która odbędzie się 10 czerwca w Bydgoszczy. Podejmie ona próbę odpowiedzi na pytania o współczesne wyzwania dla społeczeństwa i Kościoła w świetle nauczania kard. Ratzingera-Benedykta XVI. Będzie to również okazja, aby lepiej spojrzeć na to, przed jakimi wyzwaniami staje dzisiaj Fundacja Ratzingera, a szczególnie Centrum Studiów w Bydgoszczy.