Reklama

Historia

Ambasador RP w Turcji: Zofia Ryży, mieszkanka Adampola pielęgnowała polskość i ratowała Żydów

Zofia Ryży całe życie mieszkała w Adampolu - osadzie koło Stambułu założonej przez emigrantów z Polski. "Ciocia Zosia" była człowiekiem instytucją, pielęgnowała polską kulturę i język; dokumenty pokazują, że pomagała także w ratowaniu Żydów uciekających z okupowanej przez Niemców Europy - mówi PAP ambasador RP w Ankarze dr Jakub Kumoch.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

"To dzięki działalności Zofii Ryży język polski w Adampolu nie wymarł. Była główną krzewicielką polskiej kultury i języka, jej dom był miejscem spotkań dzieci i młodzieży, które dzięki jej zaangażowaniu zapoznawały się z polską literaturą i językiem" - przypomina Kumoch.

"Ciocia Zosia" do śmierci była człowiekiem instytucją, kilkakrotnie gościła w Polsce, była zarówno przed, jak i po II wojnie bardzo szanowaną działaczką polonijną - dodaje polski ambasador.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zofia Ryży urodziła się w Adampolu (Polonezkoy) w 1903 r. i tam zmarła w 1986 r. Jej przodkowie byli jednymi z pierwszych polskich osadników w Adampolu. Jej dom rodzinny mieści obecnie Dom Pamięci Zofii Ryży - lokalne muzeum dokumentujące polską historię osady.

"Zofia Ryży występuje także jako matka chrzestna w wydanej przez ks. Antoniego Wojdasa w 1940 r. metryce chrztu Leopolda Mueckenbrunna, polskiego Żyda z Bielska. Odkryto kilka takich świadectw chrztu, podpisanych przez sprawującego posługę w Adampolu ks. Wojdasa. Prawdopodobnie wszystkie były fałszywe i miały na celu ułatwienie Żydom zdobycie wiz umożliwiających im ucieczkę z Europy przez neutralną Turcję do Palestyny, USA czy Brazylii" - zaznacza polski ambasador.

Reklama

Kumoch podkreśla, że Zofia Ryży była jedyną realną osobą, która występowała w tych dokumentach, nazwiska pozostałych rodziców chrzestnych zostały prawdopodobnie zmyślone. Bliscy "Cioci Zosi" i obecni mieszkańcy Adampola nie wiedzieli o tym, że Ryży była zaangażowana w pomoc Żydom. Dotąd nieznana była również związana z tym działalność ks. Wojdasa.

Konsul generalny RP w Stambule Wojciech Rychlewicz w pierwszych latach II wojny światowej wydał setkom, być może tysiącom Żydów fałszywe zaświadczenia o tym, że są katolikami, dzięki czemu mogli zdobyć wizę i wyjechać do Palestyny i obu Ameryk - przypomina polski dyplomata. Chodziło o to, by uratowć Żydów przed Niemcami. Niedawno odnalezione dokumenty pokazują, że w tym wysiłku najprawdopodobniej pomagał mu ks. Wojda.

Polacy stanowią obecnie zdecydowaną mniejszość mieszkańców Adampola. Jednak wciąż tworzą bardzo prężną wspólnotę, są szanowaną, wykształconą i wpływową grupą, która odgrywa dużą rolę w życiu społecznym tej miejscowości, a także Stambułu i Turcji - mówi PAP Kumoch. Dodaje, że tradycyjnie tureccy wyborcy od lat wybierają Polaka na wójta Adampola.

Konsul Rychlewicz został uhonorowany tablicą pamiątkową na cmentarzu katolickim w Stambule, którą odsłonił prezydent RP Andrzej Duda. Trwają prace nad innymi projektami przypominającymi postacie Rychlewicza i ks. Wojdasa, a polscy dyplomaci w Turcji dołożą wszelkich starań, by ich bohaterska działalność została odpowiednio upamiętniona i w Turcji, i w Polsce - zaznacza Kumoch.

Jerzy Adamiak (PAP)

adj/ kgod/

2021-07-01 16:42

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Broglio: syryjscy uchodźcy potrzebują naszej pomocy

[ TEMATY ]

pomoc

Syria

konflikt

wojna

Turcja

„Wzywam wszystkich uczestników konfliktu do dialogu w sprawie pokoju. Bez szczerej debaty działania wojskowe spowodują zaostrzenie przemocy, niestabilności i głodu w tym regionie” – powiedział amerykański biskup polowy.

Abp Timothy Broglio zauważył, że ofiarami ataku Turcji na Syrię są nie tylko zabici i ranni, ale także ponad 100 tys. osób, które musiało opuścić swoje domy. „Oni potrzebują konkretnej pomocy, a my musimy być gotowi jej udzielić. Będzie to bardzo trudne bez udziału obu stron w pokojowym dialogu” – dodał hierarcha.
CZYTAJ DALEJ

Panie! Ucz mnie miłości do Eucharystii!

2025-03-19 10:44

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Sakrament spowiedzi i Eucharystia są nam bardzo pomocne w tej drodze do poprawy, do nawrócenia, do rozpoczęcia lepszego życia.

W tym czasie przyszli jacyś ludzie i donieśli Jezusowi o Galilejczykach, których krew Piłat zmieszał z krwią ich ofiar. Jezus im odpowiedział: «Czyż myślicie, że ci Galilejczycy byli większymi grzesznikami niż inni mieszkańcy Galilei, iż to ucierpieli? Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie. Albo myślicie, że owych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloam i zabiła ich, było większymi winowajcami niż inni mieszkańcy Jeruzalem? Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie». I opowiedział im następującą przypowieść: «Pewien człowiek miał zasadzony w swojej winnicy figowiec; przyszedł i szukał na nim owoców, ale nie znalazł. Rzekł więc do ogrodnika: „Oto już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym figowcu, a nie znajduję. Wytnij go, po co jeszcze ziemię wyjaławia?” Lecz on mu odpowiedział: „Panie, jeszcze na ten rok go pozostaw, aż okopię go i obłożę nawozem; i może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz go wyciąć”».
CZYTAJ DALEJ

Toruń/Prezydent: Polakom za pomoc Żydom groziła kara śmierci

2025-03-24 15:00

[ TEMATY ]

kara śmierci

Prezydent Andrzej Duda

pomocy Żydom

PAP

Prezydent Andrzej Duda

Prezydent Andrzej Duda

Polakom za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Nie tylko dla tego, kto bezpośrednio pomagał, ale także dla jego najbliższych, całej rodziny - powiedział w Toruniu prezydent Andrzej Duda. Podkreślił, że jest to "coś niewyobrażalnego" współcześnie żyjącym osobom.

Prezydent wziął udział w uroczystości odsłonięcia kolejnych nazwisk na Tablicach Pamięci poświęconych pomordowanym Polakom ratującym Żydów pod niemiecką okupacją w Kaplicy Pamięci w Sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu. W poniedziałek w kaplicy prezydent odsłonił nazwiska Kornelii Mazurkiewicz, Wojciecha Lecha i Tadeusza Paziuka.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję