"Pawełki" - to popularna nazwa nowenny do św. Pawła Pierwszego Pustelnika - Patriarchy Zakonu Paulinów. Nowenna jest odprawiana co roku w styczniu we wszystkich paulińskich klasztorach. Wyjątkowo uroczysty charakter mają zawsze "Pawełki" jasnogórskie. Wszyscy ojcowie i bracia paulini w dniach nowenny gromadzą się codziennie w kaplicy św. Pawła Pierwszego Pustelnika i śpiewają hymny pawełkowe. Podczas nabożeństwa głoszone są specjalne kazania ascetyczne. Tegoroczne " Pawełki" rozpoczną się 12 stycznia - codzienne nabożeństwa będą odprawiane o godz. 18.00.
Zakon Paulinów, dokładnie Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika,
po łacinie: Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae (stąd skrót - OSPPE),
wywodzi się z ruchu eremickiego. Ruch ten odwoływał się do życia
pustelniczego w pierwszych wiekach historii Kościoła, zwłaszcza do
znanych postaci tego ruchu - św. Antoniego i św. Pawła. Paulini,
którzy przez pierwszych braci doświadczali dobroczynnych skutków
ucieczki na pustynię, starali się żyć jej duchem i na niej dojrzewać
duchowo.
Pustynią paulinów były klasztory, które chociaż stawały
się ośrodkami kultu i słynnymi sanktuariami, gdzie gromadziły się
wielkie rzesze pielgrzymów, stanowiły, i nadal stanowią, miejsce
modlitwy i samotnego przebywania z Bogiem.
Wywodzący się z ruchu pustelniczego Zakon Paulinów powstał
na początku XIII wieku na Węgrzech. Właściwy założyciel zakonu, bł.
Euzebiusz, kanonik ostrzyhomski (zm. 20 stycznia 1270 r.), zebrał
w jedną wspólnotę pustelników żyjących na terenie dzisiejszych Węgier.
Około 1250 r. zbudował klasztor i kościół pw. św. Krzyża, a zgromadzeni
w tej wspólnocie bracia przyjęli nazwę pustelników św. Krzyża. Tak
było aż do połączenia się dwu klasztorów - św. Jakuba w Patacs i
św. Krzyża na górze Pilis. Mnisi przyjęli wówczas nazwę Zakon Braci
Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika i w 1256 r. wybrali bł. Euzebiusza
na swego pierwszego prowincjała. Zakon został zatwierdzony przez
papieża Klemensa V w 1308 r.
Zasadą organizacji życia zakonnego stała się dla paulinów
reguła św. Augustyna. Za patriarchę Zakonu obrali św. Pawła z Teb,
nazywanego Pierwszym Pustelnikiem. Św. Pa weł urodził się około 230
r. w Tebach, w Egipcie. W czasie prześladowania chrześcijan za panowania
cesarza Decjusza, mając szesnaście lat, schronił się na pustyni,
gdzie - według tradycji spisanej przez św. Hieronima - przebywał
przez dziewięćdziesiąt lat. Żywił się owocami palmy daktylowej oraz
chlebem, który codziennie przynosił mu kruk. Wodę czerpał ze źródełka
tryskającego u wejścia do groty, w której mieszkał. Pod koniec życia
odwiedził go inny pustelnik żyjący w tamtych okolicach - św. opat
Antoni. To on pochował ciało św. Pawła w grobie, który - jak podaje
św. Hieronim - wykopały dwa lwy. Stąd też w herbie Zakonu Paulinów
widnieją: palma daktylowa, dwa lwy i kruk z bochenkiem chleba w dziobie.
Z Węgier i z Chorwacji, gdzie powstawały pierwsze klasztory,
paulini rozeszli się po całej Europie. Do Polski sprowadził ich w
1382 r. książę Władysław Opolczyk, obdarowując jasnogórskim wzgórzem
z maleńkim kościółkiem oraz Cudownym Obrazem Matki Bożej.
Paulini od początku prowadzili życie modlitwy i podejmowali
pracę duszpasterską we własnych kościołach. Z czasem stawały się
one ośrodkami, które szeroko promieniowały na poszczególne kraje.
Wzrastała liczba sanktuariów, zwłaszcza maryjnych, które stawały
się ośrodkami pielgrzymkowymi, co zmuszało Zakon do intensywnej pracy
duszpasterskiej. Szczególnym miejscem stała się Jasna Góra - główne
sanktuarium Zakonu.
Paulini obecni byli nie tylko w krajach cesarstwa austro-węgierskiego
i w Polsce, gdzie znajdowały się najliczniejsze i najważniejsze ośrodki,
ale również przez jakiś czas - w Portugalii i w Hiszpanii. W placówkach
zlokalizowanych w Europie Środkowej oprócz pracy duszpasterskiej
rozwijali szkolnictwo i sprawowali mecenat nad sztuką. Najlepszym
tego przykładem jest Jasna Góra, gdzie przez ponad sześć wieków gromadzono
różnorodne dzieła sztuki, w tym również o charakterze wotywnym. Wiele
dzieł sztuki znajdujących się zwłaszcza na Węgrzech uległo zniszczeniu
podczas najazdów tureckich. Do tego doszło rozczłonkowanie Polski
między trzech zaborców. Zakon doznał totalnej zagłady. W XIX wieku
nastąpiła kasata większości klasztorów w Polsce. Ocalały tylko dwa
- na Jasnej Górze w Częstochowie i na Skałce w Krakowie. Z tych klasztorów
po I wojnie światowej Zakon zaczął się odradzać.
Obecnie paulini pracują przede wszystkim w Polsce, gdzie
na Jasnej Górze znajduje się główna siedziba Zakonu. Po upadku komunizmu
odrodziła się też prowincja węgierska. Oprócz tego paulini pracują
w Belgii, na Białorusi, w Czechach, w Chorwacji, w Niemczech, na
Słowacji, Ukrainie i we Włoszech. Poza Europą pracują w Afryce Południowej
i w Kamerunie, w Australii i w Stanach Zjednoczonych, m.in. w Doylestown
- Amerykańskiej Częstochowie.
Jasna Góra jest najważniejszym klasztorem w dziejach
Zakonu. Odegrała ważną rolę integracyjną placówek paulińskich, zwłaszcza
po wspomnianej kasacie. Jej szczególne miejsce wypływa z faktu, że
jest jednym z największych sanktuariów maryjnych świata.
Tekst jest fragmentem książki pt. Jasna Góra, wydanej
przez Wydawnictwo Dolnośląskie w serii: "A to Polska właśnie". Książkę
prezentujemy poniżej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu