Druhu Naczelniku, Druhu Stanisławie, Druhu "Orszo", Panie Pułkowniku, wstań, larum Ci grają!
Trudno o piękniejsze zamknięcie życia człowieka XX wieku. Pan Broniewski przeżył 85 lat. Rok urodzin: 1915 - to oczekiwanie na zrzucenie jarzma niewoli, rozbrzmiewające wszędzie: na ulicach, w koszarach, w każdej polskiej rodzinie, a szczególnie na terenach bardziej zniewolonych. Lata 1918 i 1920 przyniosły młodemu chłopcu, jego rodzinie i wszystkim Polakom upragnioną wolność; tą wartością nasycony był dom rodzinny. Czas młodzieńczy spędził w Warszawie, studiował w Poznaniu. Młody Stanisław wszędzie spotykał ludzi dążących do rozwoju Ojczyzny i chętnych do służby Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Studia ekonomiczne były przygotowaniem do pracy dla Ojczyzny, której do końca życia był wierny. Postawa ta czasami rodziła rozterki, kiedy trzeba było wybierać między domem, rodziną a właśnie Ojczyzną. Miałem szczęście spotkać jeszcze p. Marię Broniewską i zaprzyjaźnić się z nią. To wspaniałe zobaczyć stojące obok siebie dwie wielkości, dwa filary, które mogły stać oddzielnie, ale w sposób konieczny wspierały się nawzajem. W efekcie tych więzów rósł Naczelnik Szarych Szeregów, symbol patriotyzmu, ostoja ruchu harcerskiego, Człowiek XX wieku.
Rok 1939. Nie ma wątpliwości, jesteśmy w ruchu oporu: ZWZ, AK, Szare Szeregi czy Wawer. Obrona Ojczyzny, ale Ojczyzna to młodzież: trzeba jej strzec, trzeba nią pokierować na dziś, jutro i na pojutrze. Wielkopolska piosenka o organizacji życia pszczół przez ule, roje i pasieki przydała się do języka konspiracji. Dh Florian Marciniak doskonale wykorzystał znane struktury organizacyjne w konspiracyjnym życiu Szarych Szeregów. Bezpieczeństwo, wykształcenie i wychowanie młodzieży na pierwszym miejscu. Szkoła braterstwa, odpowiedzialności, współdziałania ciągle rozrastała się. Sytuacja okupacyjna zmuszała do działania roztropnego. Podwaliny tej idei dali: Marciniak, Kamiński i Broniewski. Kamienie na szaniec do dziś są czytane przez młodzież z wielkim zainteresowaniem, a łzę wyciska postawa pełna przyjaźni i ofiary.
Rok 1945. Świadomość przegranej. Na miejsce jednej okupacji przychodzi druga - bardziej okrutna, bo zakłamana. Dh Kamiński i Broniewski świadomi, z jaką konsekwencją podjęto niszczenie etosu wychowania harcerskiego, usiłują go bronić. Często oddziaływanie ich ogranicza się do wspierania duchowego nie wyrzuconych jeszcze ze struktur organizacyjnych starych instruktorów harcerskich. Hufce lub drużyny zwane imieniem Szarych Szeregów lub ich bohaterów stają się nośnikami odnowy etosu harcerskiego. Autorytety są siłą, której nie można lekceważyć. Ta forma pracy, zwana drugą konspiracją, świadomie prowadzona była przez Naczelnika Szarych Szeregów, o czym doskonale wiedzą instruktorzy harcerscy.
Przełom lat 1989 i 1990. Przyszło nowe. Radość niedługo gościła w sercu Przewodniczącego Stowarzyszenia Szarych Szeregów. Głęboko zakorzeniony ideał wartości harcerskich i myśl ożywienia Ruchu Harcerskiego jako istotnego elementu samowychowywania młodzieży zaczęły pękać, ginęło braterstwo, zapomniano o sile zawartej w jedności. Msze św. w niedziele i święta, a często w dni powszednie, dawały Druhowi siłę do działania. Stanisław Broniewski doskonale znał tekst Modlitwy Arcykapłańskiej, gdzie głównym motywem jest Ut unum sint. Ponadto był przekonany, że sukcesy osiąga się w jedności, a może również ślady tego myślenia tkwią w Mickiewiczowskim Razem, młodzi przyjaciele, w szczęściu wszystkiego są wszystkich cele.
Dzisiaj odchodzi Człowiek, który zostawił nam w testamencie jasny przekaz prowadzący do wyraźnie nakreślonego celu: abyśmy siły i sukcesu szukali w braterstwie i jedności. Oddany idei wychowania harcerskiego, do końca w służbie Ojczyźnie; Kanclerz Kapituły Orła Białego i Wicekanclerz Kapituły Orderu Virtuti Militari, Przewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa...
Wspomnienie to pragnę zakończyć bardzo osobistym akcentem. Pana Stanisława cechowała wierność raz zdeponowanym uczuciom. Jak kochał, to do końca. W gronie wyróżnionych było sporo osób, za którymi Pan Pułkownik tęsknił, na które czekał i na których widok się ożywiał. Wszyscy oni żegnają Pana Stanisława. Jestem również jednym z nich. Na miejsce odchodzącego kapelana Szarych Szeregów - ks. Jana Ziei zgłosił mnie Druh "Orsza". Miałem objąć tę funkcję w Stowarzyszeniu Szarych Szeregów - w nowej już organizacji. Bez trudności zaakceptował tę decyzję Ksiądz Prymas - kard. Józef Glemp. Więzy przyjaźni z Druhem Stanisławem i synowskie oddanie ostatnich lat, a w szczególności ostatnich miesięcy, zostawiły duży ślad na moim życiu. Pozostały serdeczne kontakty z dziećmi Pana Broniewskiego i jego przyjaciółmi. Zostało mi jedno słowo: Dziękuję. I harcerskie: Czuwaj, Druhu "Orszo"!

Kapelan Stowarzyszenia Szarych Szeregów