Czy Kościół może zajmować się ekologią? Dlaczego papież o niej pisze? Pewnie nie wszyscy z nas rozumieją, że troska o świat stworzony wynika z przykazania miłości do Boga, do bliźniego i do stworzenia. Encyklika „Laudato si'” to list papieża do wszystkich ludzi dobrej woli i zaproszenie do rozmowy o kondycji świata jako naszego wspólnego i jedynego domu. „Nasz wspólny dom jest jak siostra, z którą dzielimy istnienie, i jak piękna matka, biorąca nas w ramiona” (LS, 1). Papież zatroskany o świat mocnym głosem przypomina o tym i zaprasza każdego z nas do osobistej odpowiedzi, w której ważniejsze są nasze czyny, a nie słowa. „Jaki rodzaj świata chcemy przekazać tym, którzy będą po nas, dorastającym dzieciom?” (LS, 160). „My sami jesteśmy z prochu ziemi. Nasze własne ciało zbudowane jest z pierwiastków naszej planety, jej powietrze pozwala nam oddychać, a jej woda ożywia nas i odnawia” (LS, 2).

„Wyciskana” Ziemia

Obecnie nasza planeta, nasz wspólny dom cierpi z powodu nadmiernej degradacji przyrody wynikającej m.in. z fałszywego przekonania o nieskończonej dostępności dóbr naszej Ziemi, co prowadzi do ich „wyciskania” aż do granic, a nawet ponad granice (LS, 106); cierpi z powodu niesprawiedliwości społecznej oraz naszej pogoni za zyskiem za wszelką cenę (LS, 109), czego skutkiem jest „obsesyjny konsumpcjonizm” (LS, 203). Papież Franciszek zachęca do wsłuchania się w te „jęki”, przynaglając każdego i każdą z osobna do „nawrócenia ekologicznego”. Nawołuje, aby zgodnie z wyrażeniem św. Jana Pawła II „zmienić kurs”, przyjmując piękno i odpowiedzialność zaangażowania się w „troskę o wspólny dom”.

Chcą przywracać harmonię

Szkolne Koło Caritas Zespołu Szkół w Pajęcznie podjęło zaproszenie Franciszka i zapragnęło twórczo realizować propozycje z „Laudato si'”, by mieć swój udział w przywracaniu harmonijnej relacji pomiędzy wszystkimi mieszkańcami Ziemi, pomiędzy ludźmi i światem przyrody. Papież zasugerował, by przewodnikiem naszych działań był św. Franciszek z Asyżu, który był bratem każdego i uczył miłości do całego świata.

Pierwszym krokiem było utworzenie zespołu projektowego, którego zadaniem było poprawne napisanie własnego projektu w konkursie grantowym. Konkurs wyłonił 5 zwycięzców spośród szkolnych kół Caritas Archidiecezji Częstochowskiej, którym przyznano środki finansowe w wysokości 4 tys. zł na realizację inicjatyw ekologicznych w swoich szkołach. W tym gronie znalazł się i nasz projekt: „Troska o nasze siostry pszczoły – wspólną odpowiedzialnością wobec Ziemi”. Wkrótce jego realizacja dobiegnie końca, więc pora na podsumowanie.

Masowe wymieranie

Do wzięcia udziału w tym projekcie skłoniły nas informacje od miejscowych pszczelarzy o licznym wymieraniu pszczół w naszej okolicy. Środowisko naturalne na przestrzeni ostatnich lat uległo dużym zmianom, niestety na gorsze. Znacznie zubożała baza pożytkowa dla pszczół, a degradacji uległy miejsca siedliskowe i lęgowe dla dzikich owadów. Doprowadziły do tego: uprzemysłowienie rolnictwa, uprawy monokulturowe, likwidacja łąk

i przydomowych ogródków kwietnych, częste koszenie łąk i trawników, wypalanie traw, gęsta zabudowa i wycinanie drzew. Brak naturalnego, urozmaiconego pokarmu negatywnie wpływa na odporność pszczół, przez co choroby i pasożyty co roku dziesiątkują populację. Innymi bardzo ważnymi czynnikami mającymi wpływ na śmiertelność pszczół są: chemizacja rolnictwa, stosowanie pestycydów, zanieczyszczenia środowiska, brak wody i zmiany klimatyczne.

Hotel dla latających lokatorów

Głównym celem naszych działań była chęć podniesienia świadomości i upowszechnianie wiedzy wśród uczniów, nauczycieli Zespołu Szkół w Pajęcznie oraz społeczności lokalnej dotyczącej znaczenia i ochrony pszczół w utrzymaniu życia na Ziemi. Chcieliśmy zachęcić do dbania o naturalne środowisko oraz do ochrony i pomocy pożytecznym owadom. Realizując nasz projekt, działaliśmy według wcześniej zaplanowanego harmonogramu. Sztandarowym jego elementem jest hotel dla owadów. Stawiając go w szkolnym ogródku dydaktycznym, chcieliśmy dać przykład, jak chronić owady zapylające przed nieuchronnym wyginięciem. Hotel dla owadów to utworzone przez człowieka siedlisko, które służy do zakładania gniazd m.in. przez pszczoły samotnice, by złożyły tam swoje jaja, wcześniej przynosząc pożywienie.

Nasiona, „stołówka” i poidełka

Z otrzymanego dofinansowania zakupiliśmy nasiona łąk kwietnych i sadzonki kwiatów, by rozdając je uczniom i okolicznym mieszkańcom oraz sadząc w szkolnym ogródku dydaktycznym, przyczynić się do tworzenia „stołówki” dla pożytecznych owadów w szkole i przydomowych ogródkach. Obok hotelu dla owadów umieściliśmy poidełka, by zwrócić uwagę na problem braku wody, którego doświadczają także owady. Chcieliśmy również w ten sposób zainspirować innych do umieszczania na swoich podwórkach i balkonach podobnych i prostych w wykonaniu poidełek.

Bioróżnorodność niezbędna

Poprzez wydrukowanie baneru i plakatów udaje nam się dotrzeć do lokalnej społeczności (w szczególności rolników), uwrażliwiając wszystkich na powszechny problem wymierania pszczół, a w konsekwencji degradacji całego ekosystemu. Ich projekt wyłoniliśmy drogą konkursu „Pszczoły wokół nas” przeprowadzonego wśród naszych uczniów. Na koniec czeka nas jeszcze „Wielki test o pszczołach”, który z pewnością przyczyni się do kształtowania postaw ekologicznych wśród młodzieży i ukaże, jak ważne są przywracanie i ochrona bioróżnorodności .

Odpowiedzialność i hymn pochwalny

Tytuł naszego projektu: „Troska o nasze siostry pszczoły – wspólną odpowiedzialnością wobec Ziemi” nawiązuje do „Pieśni słonecznej” św. Franciszka z Asyżu, do której w swojej encyklice odwołuje się papież Franciszek. Życzymy sobie, by podjęte przez nas działania uwrażliwiły uczestników naszego projektu na potrzebę ekologii integralnej w naszym środowisku, wzbudziły odpowiedzialność wobec najmniejszych stworzeń Bożych i były wspólnym hymnem pochwalnym na cześć Boga Stwórcy.

Żywimy głęboką nadzieję, że nasza młodzież nadal będzie odpowiadała na wezwanie papieża: „Wiem, że jesteście zdolni do gestów wielkiej przyjaźni i dobroci. Jesteście wezwani do budowania w ten sposób przyszłości: razem z innymi i dla innych, nigdy przeciwko komuś innemu! Nie buduje się przeciw innym – wówczas mamy do czynienia ze zniszczeniem. Dokonacie wspaniałych rzeczy, jeśli już teraz dobrze się przygotujecie, w pełni przeżywając wasz wiek bogaty w dary i bez obawy o zmęczenie” (Jubileusz młodych, 24.04.2016 r.).

To ma sens!

Chcieliśmy wezwać wszystkich, a szczególnie tych zdystansowanych i zniechęconych, by podjęli wysiłek na rzecz rozwoju świata w duchu ekologii integralnej i swoimi codziennymi działaniami przyczynili się do ochrony przyrody. Zachęcamy do przeczytania encykliki „Laudato si'”, którą można znaleźć nie tylko w księgarniach, ale i na portalach internetowych. „Nie można myśleć, że te wysiłki i tak nie zmienią świata. Działania takie rzucają w społeczeństwo ziarno dobra, które zawsze owocuje” (LS, 212).