KAI: Głównym tematem obrad księży biskupów są wyzwania duszpasterskie Kościoła w Polsce. Co spowodowało, że właśnie tej tematyce zostało poświęcone październikowe Zebranie Plenarne KEP?

Bp Artur G. Miziński: Jest to wynik rozeznania jakie przeprowadziliśmy wśród księży biskupów. Potwierdziło ono słuszność hasła: „Ecclesia semper reformanda” – konieczne jest ciągłe reformowanie Kościoła. Nie w sensie reformy doktryny, ale nieustannej oceny sytuacji Kościoła oraz form przekazu Dobrej Nowiny w relacji do środowiska, które nas otacza i człowieka, który żyje w określonych uwarunkowaniach. Kilka miesięcy temu została wśród biskupów przeprowadzona kwerenda. Jej celem było znalezienie odpowiedzi na pytania dotyczące najważniejszych kierunków posługi ewangelizacyjnej Kościoła w Polsce. Zostało wybranych 5 konkretnych zagadnień, nad którymi będziemy teraz obradować.

Ponadto abp Stanisław Gądecki, Przewodniczący KEP, zaproponował, aby tym razem zmienić formułę Zebrania Plenarnego i jego część przeprowadzić w formie spotkań biskupów w równoległych grupach tematycznych. Chodzi o to, aby więcej czasu poświęcić na głębszą refleksję i dyskusję nad poszczególnymi tematami. Wnioski wypracowane w grupach zostaną później zaprezentowane przez przewodniczących tych grup na sesji ogólnej wszystkim uczestnikom zebrania plenarnego.

KAI: Ksiądz Biskup mówi o pięciu kluczowych zagadnieniach, nad którymi teraz Konferencja Episkopatu będzie obradować. Jakie one są?

- Zagadnienia wybrane dla poszczególnych grup tematycznych wskazują na szczególny charakter czasu, jaki przeżywamy. Każda z grup będzie miała swego moderatora, który wprowadzi w temat i poprowadzi dyskusję. Pierwszym zagadnieniem jest „strategia działania Kościoła w czasie i po pandemii”. W tematykę wprowadzi i pokieruje dyskusją ks. Roman Chromy, sekretarz Komisji Duszpasterskiej KEP, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Kurii Metropolitalnej w Katowicach. Pandemia jest zupełnie nową sytuacją dla Kościoła nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Będzie to okazja do zastanowienia się nad tym, jak ten czas przeżywamy, jakie są szanse i zagrożenia oraz jakie mamy postulaty na najbliższy czas. Zauważa się potrzebę podejmowania różnych działań i inicjatyw, które pozwolą nam wrócić do „w miarę normalnego” posługiwania Kościoła.

Druga grupa, pod przewodnictwem ks. prof. Jerzego Szymika, skoncentruje się na temacie „Kościół w Polsce wobec przemian kulturowych”. Kościół zawsze był mecenasem kultury. Dzisiaj trzeba się zastanowić, czy jest nim dalej, a jeśli tak, to w jakim stopniu. Konieczna do przemyślenia jest również aktualna relacja między Kościołem a kulturą. Na przestrzeni dziejów relacja ta miała podstawowe znaczenie w przekazie kulturowym, a kultura europejska korzystała z inspiracji chrześcijańskiej. Dzieła sztuki czy inne dokonania w sferze kultury były odzwierciedleniem życia duchowego określonej epoki. Dzisiaj mamy w tej sferze ogromną różnorodność. Przekaz artystyczny niejednokrotnie odbiega od tematyki religijnej. Ważne jest jednak, aby Kościół także dziś nie przestał być obecny w kulturze i umiejętnie prowadził dialog ze środowiskami ją tworzącymi.

Kolejnym tematem, który zostanie podjęty jest „obecność Kościoła w sferze społeczno-politycznej”, czyli krótko mówiąc jak Kościół powinien być obecny wobec szeroko pojętego świata polityki, zachowując należytą autonomię, tak jak to podkreśla Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską. Zawsze Kościół musi być w dialogu ze społeczeństwem, z wiernymi, którzy zarazem są obywatelami państwa. Chodzi też o pewne nowe inicjatywy ustawodawcze i stan ich wdrażania. Wspomniana tematyka dotyczy również kwestii jak Kościół odnajduje się w sferze coraz większego pluralizmu, z jakim mamy do czynienia w Polsce, także na scenie politycznej. Wiąże się z tym ocena szans i zagrożeń, jakie stawia przed nami życie społeczno-polityczne, a dotyczą one naszych wiernych, uczestniczących w życiu Kościoła i podlegających jego duszpasterskiej trosce. Grupę tę będzie animował ks. prof. Piotr Mazurkiewicz.

Inna grupa tematyczna, kierowana przez ks. dr. Wiesława Kamińskiego, dyrektora Wydziału Duszpasterstwa Kurii Metropolitarnej w Łodzi, będzie zastanawiać się nad „duszpasterstwem parafialnym w kontekście przemian”. Jej refleksja odnosić się będzie do sytuacji wywołanej Covid-19, ale także do wpływu jaki na życie parafialne mogą wywierać różne nurty obecne w kulturze czy w życiu społeczno-politycznym. Grupa ta będzie się również zastanawiać nad językiem i bezpośrednią adaptacją wskazań Ewangelii, a szczególnie wezwaniem do nawrócenia duszpasterskiego i misji ewangelizacyjnej, w posłudze duszpasterskiej na poziomie parafialnym. Pragnieniem naszym jest, aby wnioski z tej pracy były pomocne w podejmowaniu działań mających na celu pogłębienie wiary i kształtowanie odpowiedzialnych postaw katolików w Polsce.

Ostatnim tematem, który zostanie poruszony, jest zawsze aktualny problem „komunikacji Kościoła”. Nie chodzi tu jedynie o komunikowanie w mediach, ale o język komunikowania Ewangelii dzisiejszemu człowiekowi, żyjącemu w konkretnych uwarunkowaniach kulturowo-społeczno-politycznych. Chodzi o to, by odnajdywać w Ewangelii Słowo żywego Boga, które jest nam dawane każdego dnia. Jak dotrzeć z tą Dobrą Nowiną do ludzi współczesnych? Jak ją przekazać odpowiednim językiem zwłaszcza młodzieży? Bardzo szybkie przemiany społeczno-kulturowe wpłynęły na sposób percepcji, przeżywania, komunikowania się ludzi młodych. To wszystko pokazuje nam, jak ma bardzo istotne znaczenie ma właściwy język i forma komunikowania w Kościele.

Solidnej refleksji wymaga także kwestia komunikowania Kościoła w sferze medialnej. Kluczowe znaczenie ma wiarygodność komunikatów przesyłanych przez Kościół do świata mediów oraz umiejętność współpracy Kościoła z mediami niekościelnymi, które mają duży wpływ na opinię publiczną. Chodzi o to, aby Kościół był obecny także w tych mediach i aby ich przekaz, odnoście do tematyki religijnej był w miarę obiektywny.

KAI: Czy szansą jest tu nowy rzecznik Konferencji Episkopatu?

- Z pewnością tak. Jest nim od kilku tygodni ks. dr Leszek Gęsiak, jezuita, posiadający bardzo dobre przygotowanie, odpowiednie wykształcenie oraz bogate doświadczenie medialne. Oprócz prowadzenia grupy tematycznej ksiądz rzecznik przedstawi Konferencji Episkopatu swego rodzaju „exposé”. Ufam, że zaprezentuje dobrą wizję pracy jako rzecznika i szefa Biura Prasowego KEP i wierzę głęboko, że przyniesie to błogosławione owoce.

KAI: Drugim istotnym tematem obrad Konferencji Episkopatu jest „Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia”, czyli nowy dokument o formacji kapłańskiej.

- Część tę poprowadzą abp Wojciech Polak jako przewodniczący Komisji KEP ds. Duchowieństwa oraz bp Damian Bryl, członek tejże Komisji. Prace nad „Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia” trwają od kilku lat i znajdują się na etapie końcowym. Polskie „Ratio” zostało opracowane z uwzględnieniem nowego, „Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis” Kongregacji ds. Duchowieństwa. Zostało już przetłumaczone na język włoski i wysłane do Kongregacji celem przejrzenia i uzyskania tzw. recognitio, na które obecnie czekamy. Być może otrzymamy pewne uwagi ze strony Stolicy Apostolskiej, które trzeba będzie uwzględnić. Dokument ten stanowić będzie podstawę formacji i kształcenia duchowieństwa w Polsce.

KAI: Jest to więc dokument o kapitalnym znaczeniu?

- Tak. Stanowić on będzie podstawę do formacji nie tylko w seminariach diecezjalnych, ale także zakonnych. Podczas obrad biskupi nie tyle zapoznają się z treścią dokumentu, bo już ją znają, ale przede wszystkim zastanawiać się będą nad jego zastosowaniem w praktyce. Oznacza to konkretne decyzje, jakie trzeba będzie podejmować w każdej diecezji czy zgromadzeniu zakonnym. Chodzi tu m. in. o cały proponowany w dokumencie cykl formacji ludzkiej, duchowej i intelektualnej przyszłych kapłanów. Ponadto dokument ten dostosowuje formację seminaryjną do aktualnych przepisów prawa polskiego w zakresie kształcenia uniwersyteckiego obowiązujących na uniwersytetach i wydziałach teologicznych, a wynikających z nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, potocznie znanej jako „ustawa 2.0, Konstytucja dla nauki”.

KAI: Czy jest to pierwsze spotkanie całego Episkopatu w Łodzi?

- Drugie, gdyż pierwsze miało miejsce 25 lat temu z okazji 75-lecia diecezji łódzkiej. Tym razem spotykamy się w przededniu jubileuszu 100-lecia tej diecezji. Zebraniu Plenarnemu towarzyszyć będą celebracje liturgiczne, które zapowiedzą rychłe otwarcie jubileuszu, który obchodzony będzie przez cały rok poczynając od grudnia br.

KAI: Dziękuję za rozmowę.