Abp Polak przedstawił biskupom główne kierunki działań istniejącej od początku roku Fundacji Świętego Józefa powołanej przez Episkopat Polski z myślą o osobach skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym.

Prymas poinformował, że na dziś projekty finansowane przez fundację koncentrują się na dwojakim rodzaju wsparcia. Pierwszy rodzaj polega na współfinansowaniu terapii osobom pokrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym w okresie małoletności lub stanie bezradności. – Fundacja nie zwalnia z odpowiedzialności przełożonych kościelnych, którzy powinni zapewnić taką pomoc osobie zranionej w Kościele. Działalność Fundacji w tym zakresie polega na wsparcia diecezji w przedłużających się terapiach lub też finansowaniu psychoterapii w sytuacjach niejasnych kompetencji diecezji zaistniałych w wyniku nowego podziału administracyjnego Kościoła - wyjaśnia abp Polak.

Drugi rodzaj działań Fundacji Świętego Józefa polega na finansowania działań instytucjonalnych, które świadczą pomoc w wymiarze diecezjalnym i ogólnopolskim. Jak zaznaczył Prymas, w ramach tego obszaru zostały już wsparte finansowo m.in. projekty dziewięciu diecezji. Wsparcie to ma na celu podniesieniu poziomu jakości świadczenia pomocy dla ofiar wykorzystania seksualnego, m.in. finansowane są studia dla pracowników instytucji diecezjalnych z zakresu m.in. seksuologii klinicznej czy psychoterapii.

– Przykładem takiego diecezjalnego projektu jest regionalny punkt konsultacyjny dla osób zranionych w Kościele tworzony przez Archidiecezję Poznańską we współpracy z Archidiecezją Gnieźnieńską oraz innymi sąsiednimi diecezjami, przy merytorycznym wsparciu Centrum Ochrony Dziecka w Krakowie. Punkt będzie do dyspozycji wszystkich osób potrzebujących pomocy z regionu zachodniej Polski. Ma on być miejscem pierwszego kontaktu osób skrzywdzonych z przedstawicielami Kościoła, którzy pragną pomóc i towarzyszyć m.in. poprzez udzielenie informacji, wsparcia podczas postępowania państwowego i kościelnego czy umożliwienie kontaktu z prawnikiem, psychologiem lub duszpasterzem – wyjaśnia abp Polak. Dodaje, że punkt tworzą odpowiednio przeszkolone osoby, głównie świeccy, ponieważ dla niektórych osób zranionych wykorzystaniem seksualnym w Kościele spotkanie z duchownym może być trudne.

Inną instytucją wspieraną przez Fundację Świętego Józefa jest Centrum Ochrony Dziecka działające od przeszło 6 lat przy Akademii Ignatianum w Krakowie. – Nie chodzi tylko o finansowanie poszczególnych projektów nad którymi aktualnie pracują eksperci COD oraz koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży Adam Żak SJ, takich jak budowanie systemu prewencji wykorzystywania seksualnego osób z niepełnosprawnością czy tworzenie kursów e-learningowych w zakresie prewencji dla dorosłych i młodzieżowych liderów grup duszpasterskich. Chodzi o bardziej strategiczne i perspektywiczne zabezpieczenie tej instytucji, aby możliwe było realizowanie całościowej wizji odpowiedzi Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego osób małoletnich, zarówno w wymiarze interwencji, jak i profilaktyki uniwersalnej. Dlatego właśnie Episkopat Polski jako fundator rekomendował stałe finansowanie przez Fundację Świętego Józefa funkcjonowania Centrum Ochrony Dziecka jako struktury eksperckiej koniecznej do kontynuowania w sposób profesjonalny budowy systemowej odpowiedzi na wyzwanie, tak aby Kościół w Polsce stał się liderem ochrony dzieci i młodzieży – poinformował abp Polak.

Jak poinformował abp Polak, do tej pory Fundacja przeznaczyła na realizację projektów w sumie przeszło 600 tys. zł.

Delegat Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży zwrócił również uwagę na rosnące fachowe wsparcie, jakie działania przełożonych kościelnych otrzymują ze strony świeckich specjalistów. – Myślę przede wszystkich o ekspertach zaangażowanych we współpracę z COD w realizacji programu studiów podyplomowych i w prowadzenie szerokiej działalności szkoleniowej Centrum, a także o środowisku katolików świeckich tworzących telefon zaufania oraz grupę wsparcia w ramach Inicjatywy „Zranieni w Kościele” – podkreślił abp Polak.

Prymas zauważył, że ważnym elementem podejmowanej przez Kościół w Polsce walki z wykorzystaniem seksualnym dzieci i młodzieży należy również stosowanie motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi”. To obowiązujące od 1 czerwca 2019 r. prawo kościelne nakłada obowiązek zgłaszania oraz ustanawia konkretną procedurę postępowania w przypadku rażących zaniedbań przełożonych kościelnych w sprawach przestępstw seksualnych popełnionych przez członków duchowieństwa na szkodę małoletnich i osób bezradnych. Zgodnie z tym prawem każda osoba duchowna oraz konsekrowana, która posiada wiarygodną informację o możliwości popełnienia takich zaniedbań, jest zobowiązana do zgłoszenia tego Metropolicie albo Stolicy Apostolskiej. Takiego zgłoszenia może także dokonać osoba świecka.

- Przykładem zastosowania tego prawa jest zwrócenie się abp Wiktora Skworca do metropolity krakowskiego abp Marka Jędraszewskiego, aby przekazał Kongregacji ds. Biskupów prośbę o wyjaśnienie sprawy ks. Stanisława P., kapłana diecezji tarnowskiej oskarżanego o molestowanie nieletnich. Innym przykładem jest złożenie przeze mnie zawiadomienia do Stolicy Apostolskiej w sprawie biskupa kaliskiego po filmie braci Sekielskich – powiedział abp Polak.

- Pragnę jasno podkreślić, że samo złożenie zawiadomienia nie rozstrzyga o winie biskupa, bo osądzenie sprawy należy do wyłącznej kompetencji Stolicy Apostolskiej. Wobec zaistnienia publicznych i tak poważnych zarzutów, uruchomienie kościelnej procedury daje rzeczywistą możliwość bp. Edwardowi Janiakowi na przedstawienie argumentów w swojej obronie. Z drugiej strony daje też szansę Ludowi Bożemu w naszej Ojczyźnie na utrzymanie zaufania do swoich pasterzy – zaznaczył Prymas.

Według Delegata Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży, oczyszczenie Kościoła w Polsce jest możliwe tylko na drodze uczciwego i konsekwentnego rozliczenia samych przestępstw wykorzystywania małoletnich przez członków duchowieństwa, jak również wyjaśnienia i oceny zaniedbań ze strony przełożonych kościelnych. – Tylko stając w prawdzie i biorąc odpowiedzialność za wyjaśnienie wszystkich przestępstw i zaniedbań, odbudujemy naszą wiarygodność, a Kościół w Polsce odzyska zaufanie – podkreślił abp Polak.