Na rok 2000 w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łaniętach przypadała 120. rocznica konsekracji świątyni. Jednak z racji obchodów Roku Jubileuszowego uroczystości rocznicowe proboszcz ks. Stanisław Mordoń i jego parafianie przesunęli na rok 2001. Teraz nadszedł czas na podsumowanie działań, którymi w Łaniętach uczczono tak piękną rocznicę. Najpierw jednak zapoznajmy się choć pokrótce z bogatą historią parafii łanięckiej. Pomocne będzie nam w tym opracowanie, przygotowane staraniem ks. Mordonia - jako jeden z akcentów obchodów jubileuszu 120-lecia konsekracji świątyni. Autorem pracy o tytule: Łanięta - sześć wieków osady i parafii jest Janusz Ziemacki; wydano ją w Kutnie, w serii Biblioteka Kuriera Niebieskiego.

Z dziejów parafii

Zrozumiałe, że w przypadku parafii tak starych, jak parafia w Łaniętach, niemożliwe jest zbadanie wszystkich okoliczności jej powstania, ani też ustalenie daty budowli pierwszego kościoła. Wykaz kościołów archidiecezji warszawskiej podaje, że parafia w Łaniętach powstała w roku 1416, podobnie czytamy w Informatorze diecezji łowickiej 2000-2001.

Jednak istnieją źródła historyczne, nakazujące przesunięcie tej daty na rok 1469. Wcześniej Łanięta były filią, z wydzielonym okręgiem parafii Białotarsk, należącej do dekanatu brzesko-kujawskiego. Wyodrębiona filia musiała mieć oczywiście swój kościół lub kaplicę, a także stałą obsługę duszpasterską, bo do Białotarska z Łaniąt było daleko, a drogi niepewne.

Pierwszy kościółek, na pewno niewielki i drewniany, pobudowano zatem najprawdopodobniej w 1416 r. i od tej pory parafia w Łaniętach istnieje de facto. Osada istniała niewątpliwie jeszcze wcześniej. Po pięćdziesięciu latach funkcjonowania parafii "de facto" nadszedł czas uprawomocnienia tego faktu, czyli usamodzielnienia się parafii " de jure".

Były to czasy królowania Kazimierza Jagiellończyka, kiedy likwidowano ostatnie skutki rozbicia dzielnicowego. Po wygaśnięciu lokalnych dynastii książęcych do Polski przyłączono m.in. ziemie mazowieckie. Ziemia łanięcka wraz z całą ziemią gostynińską i rawską zostały włączone do Korony w 1462 r. i znalazły się w powiecie gostynińskim. Łanięta wkrótce przekształciły się w samodzielną parafię i przeszły do nowo utworzonego dekanatu kowalskiego. Stało się to na skutek działań bp. Jakuba z Sienna oraz wojewody Mikołaja z Kutna.

Właśnie na prośbę wojewody Mikołaja erygowano w roku 1469 parafię w Łaniętach, powstałą z następujących wsi, odłączonych z parafii białotarskiej: Łanięta, Rajmundów, Suchodębie, Juków, Bienigniew, Lipie, Franciszków, Budy Stare, Budy Nowe. Pamiątką owego wyłączenia nowej parafii były zapiski o zwyczajowych opłatach na rzecz parafii w Białotarsku.

Staraniem i sumptem wojewody Mikołaja i jego żony Barbary w 1469 r. wzniesiono w Łaniętach nowy kościół parafialny, pod wezwaniem św. Mikołaja i św. Barbary. Był to kościół drewniany, ale budowany solidnie, dzięki czemu przetrwał 175 lat. Jednak z początkiem XVII w. i on zaczął popadać w ruinę i trzeba było pomyśleć o budowie nowego. Były to czasy, kiedy Rzeczypospolita po pokoju z Rosją (1634 r.) wkraczała za rządów króla Władysława IV w okres "złotego pokoju", trwała cisza przed burzą potopu szwedzkiego.

W tych spokojnych czasach, w roku 1643, sumptem Katarzyny Nieborowskiej, został wystawiony w Łaniętach nowy kościół. Była to świątynia murowana, w kształcie kwadratu, mała i niewysoka. Przetrwała w tej formie kolejnych 200 lat.

Nowy - stary kościół

Obecna forma kościoła datuje się na rok 1866. Wówczas to, staraniem ks. kanonika Franciszka Marmo i sumptem dziedzica Łaniąt, Rudolfa Skarżyńskiego, do pierwszego kościoła murowanego dobudowano prezbiterium, kruchtę, zakrystię i lożę. Z XVII-wiecznych murów starego kościoła zachowano, ile się tylko dało.

Ks. kanonik Franciszek Marmo zapisał w kronice parafialnej: " W następnym roku, tj. 1867, urządzono groby familijne pod kościołem dla familii fundatora z wejściem po schodach marmurowych z zakrystii brackiej. W następnym - 1868 roku wybudowano wielki ołtarz, we wspaniałym stylu korynckim, z drzewa, ozdobiony prześliczną rzeźbą.(...) Wybudowano nowy ołtarz boczny, a drugi przerobiono tylko. Urządzono nową, ozdobną bardzo ambonę, przybraną wyborową rzeźbą. Gradusy wszystkie przy ołtarzach, jako też gradus do prezbiterium dano marmurowe, wszystkie kropielnice marmurowe wmurowano przy drzwiach kościelnych, w liczbie sześć. Urządzono galerię nową, oddzielającą prezbiterium od nawy kościoła. Zacheusze nowe, robotą rzeźbiarską odrobiono i całe pozłocono.

W roku 1869 Rudolf Skarżyński odrestaurował organy, którą to robotę wykonał organmistrz z Warszawy Leopold Blumberg.(...) W roku 1867 urządziłem dobrowolną składkę w parafii, uzbierałem 375 rubli, z których to pieniędzy sprawiono ozdobny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej malarza Luksa z Częstochowy, który obecnie znajduje się w wielkim ołtarzu zasłonięty obrazem Matki Bożej Sykstyńskiej.

W roku 1874 Rajmund Skarżyński wybudował wspaniałą plebanię wartości rubli 4 tysiące. W roku 1877 kosztem Rudolfa Skarżyńskiego sprawiono trzy nowe dzwony: Rudolf - 1300 funtów, Rajmund - 1700 funtów, Jan - 300 funtów. W roku 1879 kosztem Rudolfa Skarżyńskiego wybudowano wspaniałą dzwonnicę wieżową. Kosztowała 5 tysięcy rubli. W roku 1880 cmentarz grzebalny powiększono o połowę i ogrodzono pięknym parkanem z cegły". Nowo przebudowaną świątynię konsekrował 15 sierpnia 1880 r. biskup kujawsko-kaliski Wincenty Chościak Popiel, wielki patriota.

Pośród wielu księży, pracujących z oddaniem w parafii łanięckiej, nie można pominąć ks. Piotra Frankiewicza. Objął on parafię 12 marca 1907 r. i pracował w Łaniętach prawie 35 lat, aż do 6 października 1941 r. Był wielce zasłużonym dla parafii i Kościoła kapłanem. Zginął jako męczennik w Dachau, 15 listopada 1941 r.

Właśnie podczas duszpasterzowania ks. Frankiewicza parafia w Łaniętach przeżyła ważne wydarzenie. 24 września 1918 r. złożył tu wizytę delegat apostolski Achille Ratti (późniejszy papież Pius XI). Przemówił do licznie zgromadzonych wiernych i udzielił im apostolskiego błogosławieństwa. Wydarzenie to upamiętnia płaskorzeźba, wmurowana w ścianę kościoła.

Z wydarzeń najnowszych

Od 1994 r. obowiązki proboszcza w Łaniętach pełni ks. Stanisław Mordoń. Jak czytamy we wspomnianym już opracowaniu Janusza Zimackiego Łanięta - sześć wieków osady i parafii, postawił on sobie za cel opracowanie i zrealizowanie długofalowego planu inwestycji, tak aby kościół i jego otoczenie mogły stawać się coraz piękniejsze. "Ksiądz Stanisław Mordoń widział w marzeniach kościół piękny swą materią i piękny swym duchem, kościół będący ośrodkiem wiary, kultury i życia społecznego ziemi łanięckiej. Wiele z tych marzeń się spełniło, wiele czeka na spełnienie".

Nie było i nie jest łatwo. Na kartach kroniki parafialnej znajdujemy opisy różnorakich zmagań, głównie z trudnościami finansowymi. Położenie posadzki w kościele, złocenie kościoła i drogi krzyżowej, odnowienie przejścia za ołtarzem, wymiana ławek, parking przy cmentarzu pochłonęły wiele pieniędzy. A na swoją kolej czekała jeszcze plebania, bardzo potrzebująca generalnego remontu. Gdy nie było czym płacić, Ksiądz Proboszcz wykładał pieniądze z własnej kieszeni. Na przykład aby zapłacić za posadzkę, sprzedał własny samochód. Posadzka została uroczyście poświęcona przez bp. Józefa Zawitkowskiego 6 grudnia 1996 r.

Wierni parafii i ks. Mordoń brali udział w pracach Synodu Diecezjalnego w Łowiczu, w latach 1995-96. W 1995 r. rozpoczął działalność w parafii Zespół Charytatywny Caritas, a w 1998 r. powstało koło Akcji Katolickiej.

Obchody jubileuszowe

Ks. Mordoń wspomina, że przygotowania parafii do roku jubileuszowego konsekracji świątyni rozpoczęto w Łaniętach rok wcześniej, już w Adwencie 1999 r. W odpust parafialny św. Mikołaja Koło Gospodyń z Witoldowa, Bud Starych i Bud Nowych złożyło w darze złoty kielich do sprawowania Mszy św. O jubileuszu konsekracji kościoła wspominano także podczas Świąt Bożego Narodzenia.

Rok 2000 rozpoczął się od zakupienia już w styczniu ponad 20 metrów dębu, wykorzystanego następnie pod fundament ogrodzenia. W myśl zaleceń konserwatora drewniana podłoga pod ogrodzeniem ma uchronić zabytkowy kościół i dzwonnicę od drgań ruchu samochodowego.

Ciąg dalszy budowy ogrodzenia odbywał się w roku 2001 - roku szczególnego dziękczynienia za sześć wieków Łaniąt i 585 lat istnienia parafii. Firma "Szamel" kończy remont organów.

W maju 2001 r. parafia i Zarząd Gminy zwrócili się do Biskupa Łowickiego o pozwolenie na sprzedaż 1 ha ziemi parafialnej na boisko-stadion dla gimnazjum. Ksiądz Biskup wyraził zgodę, a za otrzymane pieniądze ks. Mordoń wraz z Radą Ekonomiczną i Duszpasterską postanowili zakonserwować i pozłocić ołtarz boczny Przemienienia Pana Jezusa. Dzieci komunijne pozłociły w darze kinkiety w kościele. Odnowiono także epitafium senatora Królestwa Polskiego Antoniego Gliszczyńskiego.

3 maja pielgrzymka młodzieżowa do sanktuarium Matki Bożej w Głogowcu szła jako wotum wdzięczności za 120-lecie konsekracji kościoła. Główne uroczystości jubileuszowe w parafii Łanięta odbyły się 15 sierpnia.

Z kolei jubileusz 600-lecia osady uczczono oddaniem gimnazjum, wybudowanego w ostatnim roku jako dar od społeczności i władz gminnych i oświatowych. 1 września uroczystego poświęcenia i otwarcia gimnazjum dokonał ks. prał. Wiesław Wronka - wikariusz biskupi do spraw katechetycznych, który odprawił najpierw Mszę św. w tej intencji. Asystowali mu ks. prał. Stanisław Pisarek - dziekan kutnowski oraz ks. Jan Dobrodziej. W uroczystościach brali udział liczni goście, na czele z władzami oświatowymi wojewódzkimi, władzami powiatowymi i gminnymi. W Mszy św. uczestniczyli wszyscy uczniowie, natomiast mało było, niestety, rodziców - nad czym bardzo ubolewa ks. Mordoń.

Jak podkreśla Ksiądz Proboszcz, są to wszystko trwałe zewnętrzne pamiątki roku jubileuszowego w parafii w Łaniętach. Podobnie rzecz się ma z wyremontowaniem zaplecza ołtarza - już wcześniej wrócono do tradycji obchodzenia ołtarza na kolanach, nie tylko z racji uroczystości odpustowych i maryjnych, ale także przy chrztach i zaślubinach. Parafia w Łaniętach posiada tzw. ołtarz z przywilejami - od czasu przybycia Achille Rattiego w 1918 r. - każdy, kto przybywa tutaj w stanie łaski, modląc się przed nim, otrzymuje odpust cząstkowy lub zupełny.

Na zakończenie oddajmy jeszcze raz głos proboszczowi ks. Stanisławowi Mordoniowi, który w przedmowie do książki Łanięta - sześć wieków osady i parafii napisał: "Chciałbym wszystkim podziękować za zaufanie i cierpliwość w tym wieloletnim planie przeobrażeń w łanięckim kościele i wokół. Wyrażam wdzięczność wielu, wielu osobom za pomoc w trudnych początkach pracy w parafii. Wyrażam też wdzięczność władzom gminy, szkołom, strażom, radom parafialnym i wielu, wielu innym instytucjom. Zwykle mówiłem ´Bóg zapłać´, teraz poświęcając te kilkadziesiąt godzin przy tworzeniu tej książki chcę Wam w pewien symboliczny sposób wynagrodzić to, co ofiarowaliście z serca dla mnie, parafii i Pana Boga. Ta książka to mała iskierka wiedzy o Łaniętach - niech młode pokolenie zadba, aby nie zgasła, ale rozrosła się i rozświetlała te okolice i naszą chrześcijańską tożsamość".