Posty znane były u wyznawców różnych religii i kultów. Pościli np. starożytni Grecy, a chrześcijanie rozwinęli praktykę postu stosowaną w judaizmie. Wielki Post został ustanowiony w II w., jednak wzmianki rzymskiego pisarza chrześcijańskiego Tertuliana o liturgii dwudniowego wówczas postu czy św. Ireneusza o tygodniowym poście wielkanocnym, odprawianym w Galii ok. 190 r. świadczą, że czas jego trwania nie od razu został ustalony. Dopiero w VII w. uznano Środę Popielcową za pierwszy dzień okresu Wielkiego Postu.

Wierni gorliwie wypełniali zalecenia Kościoła, dotyczące sposobu zachowań w czasie wielkopostnym. Przez wieki utrwalała się tradycja, zgodnie z którą m.in. rygorystycznie ograniczano spożywanie tłustych potraw, powstrzymywano się od picia trunków, odmawiano różnych przyjemności podniebieniu. Wszystko po to, by poprzez umartwienie ciała przygotować duszę do godnego uczestnictwa w obchodach święta Zmartwychwstania Pańskiego. Poszczeniu sprzyjał czas przednówkowy, bardzo trudny, zwłaszcza dla mieszkańców wsi. Domy, w których nie jadało się w ogóle mięsa czy nabiału, nie należały do rzadkości. W Wielkim Poście powszechnie spożywano kartofle, chleb, gotowaną rzepę czy jak np. na Kujawach przysłowiowy żur, i co najwyżej nieco potraw przygotowanych z solonych śledzi. W bogatszych domach, szlacheckich czy mieszczańskich, spożywano więcej dań rybnych, jednak odmawiano sobie picia wina czy kurzenia fajki. Nie urządzano głośnych przyjęć, a instrumenty muzyczne zamykano na klucz. W ludowej tradycji był nawet zwyczaj, że po szaleństwach zapustnych w symboliczny sposób " zabijano" grajka lub wieszano skrzypce na drzewie. Po karnawałowych rozrywkach nastawał czas na skupienie, wyciszenie, gorliwą modlitwę, czynienie rachunku sumienia, spowiedź i pokutę.

Czas ten przerywały hałaśliwe obchody półpościa, zwanego też śródpościem. Drewniane młoty z hukiem "wybijały" połowę postu. Tam, gdzie były urodziwe panny na wydaniu, o drzwi domów rozbijano garnki z popiołem. Na Kujawach w Wielki Czwartek zgodnie ze zwyczajem " wybijano" żur, którego ciągłe spożywanie musiało się wszystkim porządnie naprzykrzyć, a garnki z wapnem, mazią, błotem rzucano na progi domów, gdzie były młode dziewczęta; była to swego rodzaju forma zalotów. Dla psot pod drzwi domów panien mających we wsi złą reputację lub słynących z nieporządku rzucano garnki z nieczystościami...

Dziś nie praktykujemy tego rodzaju obyczajów. Przetrwały na kartach kronik, zapisów, w tekstach pieśni, do których nie każdy zagląda. Człowiek współczesny nieustannie się spieszy. Lecz - czy w tym pośpiechu dąży do właściwego celu? Myślę, że czas Wielkiego Postu należy wykorzystać na uporządkowanie własnej codzienności, na krytyczne pomyślenie o tym, co nas pochłania, i poświęcenie więcej czasu na głębszą refleksję nad sobą.