"Wszystko ma swój czas (...). Jest czas rodzenia i czas umierania, czas sadzenia i czas wyrywania tego, co zasadzono" (Koh 3, 1-2)

Dzisiejszy człowiek coraz intensywniej przeżywa czas. Nasze oczy nieustannie wpatrzone są we wskazówki zegarków, sekundników, stoperów. Jesteśmy świadkami ciągłego wyścigu z czasem. Może dlatego, że chcemy mieć coś na własność, coś bardzo cennego. Tylko, co wówczas z nim zrobimy? Nie potrafimy go oprocentować ani pomnożyć. Cieszymy się nim jak ubogi, który trzyma w pończosze nieużyteczne pieniądze. Czy tak było zawsze? Dla ludzi żyjących dawniej, których życie związane było z jakąś przestrzenią, z miejscem, gdzie człowiek rodził się, pracował, realizował swoje plany i marzenia, gdzie odkrywał swoje powołanie i w nim wzrastał, czas nie posiadał tak dramatycznego wymiaru jak dzisiaj. My bardziej niż nasi przodkowie jesteśmy wrażliwi na czas: na jego wartość, na jego przemijanie i na to, co niesie on ze sobą, na rozwój i kształt historii. Pragniemy nie tylko ustalić fakty, ale także zgłębić ich znaczenie.

Dlatego także my będziemy chcieli pochylić się nad tajemnicą czasu. Powodem, a może raczej przedmiotem tej refleksji, jej przyczyną i okazją jest przypadające w tym roku 400-lecie Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Zajrzymy do seminaryjnych kronik, by nie tylko przywołać wydarzenia z bogatej przeszłości wspólnoty seminaryjnej, ale zastanowić się nad ich znaczeniem i zachwycić bogactwem. Niech obchodzona przez nasze Seminarium rocznica stanie się dla nas wystarczającym powodem do wybrania się na swoistego rodzaju podróż w przeszłość, przeszłość fascynującą i tajemniczą, przeszłość tych wielkich, znanych i tych zwykłych ludzi, którzy tworzyli historię tego miejsca.

Pierwsza dostępna nam kronika datowana jest na rok 1927. Rozpoczyna się wzmianką na temat utworzenia w Gnieźnie, decyzją Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda, Seminarium filozoficznego. Tutaj właśnie klerycy diecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej nabierać mieli gruntownego przygotowania z zakresu filozofii. Utworzenie Seminarium filozoficznego spowodowane było bardzo dużą liczbą zgłaszających się kandydatów do stanu kapłańskiego i brakiem wystarczającego miejsca dla studentów w Seminarium w Poznaniu.

Przeznaczony na Seminarium w Gnieźnie budynek wymagał gruntownego remontu. Z wielką pomocą temu dziełu przyszedł bp Antoni Laubitz. Konieczne prace zakończono w błyskawicznym czasie sześciu miesięcy. Naukę rozpoczęło wówczas 87 alumnów. To do nich zwrócił się ze słowami powitania Ksiądz Biskup: "Kochana Młodzieży! Radością ogromną uderza dziś serce moje, kiedy widzę was tu zebranych tak licznie, owianych zapałem i chęcią czystą poświęcenia się dla haseł najwyższych - Boskich. Widzę w tym wyraźne działanie Boga, wylew Jego łask na Rzeczpospolitą Polską, a w szczególności na połacie jej ziem zachodnich, gdzie na ogół z roku na rok wzmaga się liczba powołań kapłańskich. Radość moja tym większa się staje, gdy sobie stawię przed oczy owe nieprzeliczone tłumy dusz zbłąkanych, które żyją już i oczekują z utęsknieniem, aby usłyszeć z ust waszych Słowo Boże, ów zdrój wytryskającej wody żywej, której macie dać napić się waszym braciom, aby w dzisiejszych czasach materializmu, zakrywających ducha w kamienne śmierci okowy - ocknęli się na skutek słów waszych i nie poginęli w ciemności. (...) Wielki spotkał was zaszczyt, że jako pierwsi w Gnieźnie, w tej macierzy odwiecznej, kolebce kultu Boga prawdziwego na ziemiach polskich, zaczynacie poić swe umysły i dusze u najgłębszych zdrojów filozofii chrześcijańskiej, pod kierownictwem światłych i znakomitych powag profesorskich". Pierwszą grupę wychowawców stanowili: rektor Żychliński, wicerektor Kowalski i ojciec duchowny Krzak. Dalej kronika przywołuje datę 1 lutego 1928 r. jako dzień rozpoczynający pierwszy zimowy semestr w Seminarium gnieźnieńskim. Właśnie tak pierwsze chwile odnotowała kronika seminaryjna, która będzie nam towarzyszyć w wędrówce przez dzieje Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie.