Wrzesień to czas dożynek. Dlatego chcemy się przyjrzeć pracy na roli w ojczyźnie Pana Jezusa. Żadna forma ludzkiej aktywności nie jest tak silnie obecna w Biblii jak rolnictwo, które było zaszczytnym powołaniem. Rolnik traktował ziemię jako dar Boży. Był przekonany, że jego obowiązkiem jest być wiernym zarządcą. Wydarzenia z hebrajskiego kalendarza religijnego łączyły się z uprawą podstawowych płodów rolnych, a główne święta wyznaczały pory siewu i zbiorów. Paschę świętowano na początku cyklu żniwnego. Święto Tygodni łączyło się ze zbiorem pierwszych owoców i końcem żniw. Święto Namiotów (inaczej Święto Zbiorów) było radosnym dziękczynieniem za plony zbierane we wrześniu lub październiku. Wydarzenia sakralne wzmacniały u rolników poczucie własnej wartości. Współdziałali z Bogiem, by ziemia wydała jak największe plony. Rozpoczynali rok postem, a kończyli ucztowaniem oraz wielbieniem Boga. Każdy rolnik oddawał Bogu piątą część swoich zbiorów. Co siedem lat przypadał rok szabatowy, w którym nie obsiewano pól, by ziemia mogła odpocząć. Rolnicy wyzbywali się wówczas zapasów żywności, co było podkreśleniem zależności od Boga.
Rolnictwo było trudnym przedsięwzięciem z powodu zróżnicowanych warunków glebowych i ilości opadów. Rolnicy byli uzależnieni głównie od opadów, a pora deszczowa była stosunkowo krótka. Często natomiast występowały susze. Specjalnie przystosowany system kanałów, wałów, cystern pomagał przechowywać odpowiednie zapasy wody. W skrajnych przypadkach trzeba było transportować wodę bezpośrednio na pole, np. przy pomocy osła. Przeważała gleba skalista i nierówna, a rolnicy musieli najpierw oczyścić grunt, aby uczynić go uprawnym. Czasami kawałek pola trzeba było poddać kilkukrotnej orce.
Najważniejszymi roślinami uprawnymi były zboża (pszenica i jęczmień), winogrona i oliwki. W kwietniu i maju nadchodziła pora zbiorów jęczmienia. Pszenica dojrzewała trzy, cztery tygodnie później. Potem następowało winobranie (i produkcja wina), zbieranie oliwek (i tłoczenie oleju). Żniwa różnych zbóż były tak ważne w rolniczym świecie Starego Testamentu, że niektóre określały pory roku: „gdy żęto pszenicę” (Rdz 30, 14); „na początku żniw jęczmienia” (Rt 1, 22); „po winobraniu” (Iz 24, 13). Jest ok. 100 biblijnych wzmianek na temat żniw i plonów. Zboża wyrywano rękami lub ścinano sierpem i układano w snopy. Czasami obcinano sierpem tuż przy kłosie, łodygi wyrywano, a kłosy zbierano do koszy. Zebrane snopy układano na równej, twardo ubitej ziemi lub na kamiennym podłożu, czyli na klepisku. Młócono za pomocą depcących zwierząt, cepów lub sań młockarskich (ciężka deska z przymocowanymi od spodu ostrymi kamieniami), do których zaprzęgano woły lub osły. Prawo Mojżeszowe zakazywało zawiązywania pyska młócącym zwierzętom, by i one miały udział w żniwach. Następnie ziarno przewiewano, podrzucając w powietrze, pod wiatr, co powodowało, że plewy oddzielały się od ziarna. Czasami przewiewano nocą, by wykorzystać sprzyjający wiatr. Jeszcze bardziej dokładne czyszczenie polegało na przesiewaniu ziarna przez sito. Większość plonów rolnicy magazynowali dla własnych potrzeb, cześć zazwyczaj sprzedawano, a plewy palono. Duże ilości ziarna przechowywali w dołach wydrążonych w ziemi o średnicy ok. 8 m i podobnej głębokości. Trzymali również zapasy (ziarno, oliwę i wino) w glinianych dzbanach i bukłakach umieszczanych w mniejszych dołach wykopanych w najbardziej bezpiecznej części domostw. Pan Jezus opisał bogatego człowieka, który zgromadził zboże w spichlerzach. Królowie często budowali miasta - spichlerze, w których znajdowały się takie budowle.
Sianie i zbieranie zbóż, warzyw i owoców nie były jedynymi zajęciami gospodarskimi. Rolnictwo obejmowało także hodowlę zwierząt, głównie owiec i kóz. Orkę i zasiew wykonywali mężczyźni, ale przy żniwach pomagały kobiety, które trzymały się razem i pracowały w oddzielnych grupach. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogli wypasać stada, niemniej jednak poszczególne zwierzęta symbolicznie kojarzono z określoną płcią: owce z mężczyznami, a kozy z kobietami. Typowe było trzymanie mlecznej kozy przy domu, domenie kobiet.
Rolnictwo było tak bardzo dominującym zajęciem, że prawie każdy aspekt tej pracy posiadał przenośne znaczenie. W ten sposób przedstawiono obrazowo również zadowolenie Boga z wierności Ludu Wybranego: „Jeśli więc pilnie będziesz słuchał głosu Pana, Boga swego, wiernie wypełniając wszystkie Jego polecenia, które ja ci dziś daję, wywyższy cię Pan, Bóg twój, ponad wszystkie narody ziemi. (…) Pan otworzy dla ciebie bogate swoje skarby nieba, dając w swoim czasie deszcz, który spadnie na twoją ziemię, i błogosławiąc każdej pracy twoich rąk” (Pwt 28, 1.12).
Pomóż w rozwoju naszego portalu