Maria Konopnicka, wybitna polska poetka i nowelistka, urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach. Dokładnie w 165. rocznicę o jej urodzinach pamiętał Oddział Miejski Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Szczecinie. Wiązankę kwiatów i znicze zapalono pod tablicą pamiątkową poświęconą autorce słów „Roty” „Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród”. Marmurowa tablica z powyższą inskrypcją znajduje się na budynku Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Szczecińskiego mieszczącym się przy ulicy Adama Mickiewicza nr 16. W 1946 r. od 11 lutego mieściło się w nim I Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych im. Marii Konopnickiej. Szkoła funkcjonowała do 1956 r., dając możliwość uzupełnienia wiedzy tym, którym wojna przerwała edukację. Już 22 lipca 1946 r. odbył się egzamin dojrzałości dla 25 uczniów. Absolwentem tej pierwszej matury był m.in. Roman Kostynowicz.
Uroczystość pod tablicą poprowadził Edmund Glaza, prezes Oddziału Miejskiego „Civitas Christiana”. Historyk prof. Franciszek Łuczko przedstawił trudny czas zaborów, w którym przyszło żyć poetce. Obecni odśpiewali „Rotę”, jedną z najważniejszych polskich pieśni narodowych XX wieku, do której muzykę napisał Feliks Nowowiejski.
Następnie udano się do katedry pw. św. Jakuba. Tam w kaplicy Mariackiej Mszę św. odprawili ks. inf. Roman Kostynowicz i ks. Piotr Leśniak. Ksiądz Infułat przypomniał życiorys poetki. Modlono się w jej intencji oraz Ojczyzny, którą tak ukochała.
Jako uczestnik tej uroczystości miałem mieszane uczucia. Cieszyłem się, że pamiętano w Szczecinie o rocznicy narodzin poetki. Jednocześnie spotkanie pod tablicą zgromadziło grono osób niezbyt liczne, w dojrzałym już wieku, których życie było służbą dla Ojczyzny (m.in. Stanisław Lagun, Franciszek Łuczko, Antoni Adamczak oraz wcześni absolwenci szkoły). Zabrakło mi wyraźnie najmłodszych, tych dla których wiele utworów napisała Maria Konopnicka, czyli uczniów szczecińskich szkół.
W swojej bibliotece Szkoły Podstawowej nr 14 w Szczecinie dysponowałem lekturami: „Na jagody” i „Co słonko widziało”, które były omawiane w I klasie. Korzystano też niekiedy z tytułów: „O Janku Wędrowniczku”, „O krasnoludkach i sierotce Marysi” i „Nasza szkapa”.
Stawiałem znajomym polonistom (m.in. Maria Łuczak i I wicekurator oświaty Krzysztof Komorowski) pytania na temat aktualności twórczości Marii Konopnickiej. Utwierdzali mnie w przekonaniu, że jej pisarstwo zaliczone do kanonu klasyki poetyckiej i prozatorskiej, nie dezaktualizuje się, ponieważ niesie w swej twórczości wartości ponadczasowe i uniwersalne. Jej twórczość sprzyja kształtowaniu odczuć estetycznych, uczy patriotyzmu i miłości do przyrody. Ta „malarka polskiej rzeczywistości swoich czasów” uwrażliwia na wartości tkwiące w ofiarności, miłosierdziu, współczuciu, tolerancji i moralnej odpowiedzialności. Pisarka była inicjatorką nowego modelu poezji religijnej dla dzieci.
Sięgnę do własnych wspomnień. Pamiętam z lat szkolnych czytany w mojej Szkole Podstawowej nr 9 w Grudziądzu utwór „Mendel Gdański”. Słuchając go, nie mogłem pogodzić się z krzywdą wyrządzoną staremu Żydowi i jego wnuczkowi sierocie przez tłum działający pod wpływem antysemickich haseł. Myślę, że w formowaniu wrażliwości na los mniejszości narodowych wpływ wywarła także ta lekcja sprzed wielu już lat.
Jest jeszcze sporo szkół podstawowych w Szczecinie, których wyróżnikiem jest tylko numeracja, nie posiadają żadnego patrona. Może zechcą one rozważyć, czy nie byłoby celowe przyjęcie imienia Marii Konopnickiej?