Dzwonią, ale gdzie?

Okres Wielkiego Postu obfituje w nabożeństwa i praktyki religijne. Wtedy chętnie bierzemy udział w Drodze Krzyżowej, „Gorzkich Żalach”, rekolekcjach wielkopostnych. Jednak wszystkie te nabożeństwa mają jeden cel: prowadzą nas ku owocniejszemu przeżyciu uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego. Św. Paweł podkreśla: „Jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także nasza wiara” (1 Kor 15, 24). Misterium paschalne, czyli tajemnica męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa to centrum całego roku liturgicznego. Dlatego właśnie nasza radość paschalna to jedno wielkie święto, które trwa 50 dni - od Niedzieli Wielkanocnej aż do uroczystości Zesłania Ducha Świętego.
Ale czy rzeczywiście wtedy cieszymy się, że Pan zmartwychwstał? Wydaje się, że z każdym dniem okresu wielkanocnego rezurekcyjne dzwony biją coraz ciszej… W maju skupiamy się już raczej nie na tajemnicy zmartwychwstania, ale na Pierwszej Komunii św. i nabożeństwie majowym. To także ważne wydarzenia, ale w mszalnej liturgii tych dni ciągle rozbrzmiewa wielkanocne „alleluja!”.

Wpatrywać się w Jezusa

Radosne przesłanie liturgii wielkanocnej może przedłużyć nabożeństwo Drogi Paschalnej, zwanej także Drogą Światła (Via Lucis). Polega ono na przeżywaniu czternastu stacji - spotkań Chrystusa Zmartwychwstałego z uczniami (wzorowane jest na znanej nam dobrze Drodze Krzyżowej - Via Crucis).
To niezbyt popularne w Polsce nabożeństwo nie jest jednak zupełnie nowe. W Katakumbach św. Kaliksta w Rzymie znaleziono inskrypcję, która pochodzi z Pierwszego Listu Apostoła Pawła do Koryntian - najstarsze pisane świadectwo o zmartwychwstaniu Chrystusa (por. 1 Kor 15, 3-8). W latach 90. XX wieku o. Sabino Palumbieri, salezjanin rzymski, rozwinął myśl św. Pawła o spotkaniach Chrystusa Zmartwychwstałego z różnymi ludźmi i ułożył zestaw czternastu „stacji zmartwychwstania”. Te spotkania to pełna chrześcijańskiej nadziei kontynuacja Drogi Krzyżowej.
W historii znane są próby rozważania tajemnic chwalebnych przy stacjach bądź kaplicach, przedstawiających te wydarzenia. W siedemnastowiecznym modlitewniku z Góry Kalwarii pod Warszawą, zawierającym rozważania Męki Pańskiej, znajdujemy także modlitwy kontynuujące dróżki pasyjne, np. u grobu Zmartwychwstałego, spotkanie z Magdaleną, w drodze do Emaus. Budowano tam także specjalne kaplice: Wniebowstąpienia czy ukamienowania św. Szczepana (por. A. J. Frankiewic [Frankowicz], Jeruzalem Nowe we wsi z dawna nazwaney Gora, Warszawa 1680, s. 136-167).
Nabożeństwo Via Lucis zostało także umieszczone w oficjalnym modlitewniku Roku Jubileuszowego 2000 pt. „Pielgrzymi na modlitwie”. Potem Jan Paweł II w liście apostolskim „Novo millennio ineunte” zachęcał nas do trwania w klimacie Paschy: „Kontemplacja oblicza Chrystusa nie może zatrzymać się na wizerunku Ukrzyżowanego. Chrystus jest Zmartwychwstały! [...] Właśnie w Chrystusa Zmartwychwstałego wpatruje się dzisiaj Kościół. Czyni to, idąc śladami Piotra... Czyni to, stając u boku Pawła...” (n. 28).

Zacznij od końca…

Ks. Jan Twardowski pisał w wierszu pt. „Od końca”: „Zacznij od Zmartwychwstania/ od pustego grobu/ od Matki Boskiej Radosnej/ wtedy nawet krzyż ucieszy/ jak perkoz dwuczuby na wiosnę/ (…) nie róbcie beksy ze mnie/ mówi Matka Boska/ to kiedyś teraz inaczej/ zacznij od pustego grobu/ od słońca/ ewangelie czyta się jak hebrajskie litery/ od końca”. Droga Światła także rozpoczyna się „od końca” - od pustego grobu, czyli tak naprawdę od początku.
Schemat Via Lucis, zamieszczony w modlitewniku na Rok Święty 2000, zawiera następujące stacje-spotkania: 1. Jezus tryumfuje nad śmiercią; 2. Niewiasty i uczniowie przy pustym grobie; 3. Zmartwychwstały Jezus ukazuje się Marii Magdalenie; 4. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom idącym do Emaus; 5. Jezus objawia się przy łamaniu chleba; 6. Zmartwychwstały ukazuje się uczniom w wieczerniku; 7. Jezus przekazuje uczniom władzę odpuszczania grzechów; 8. Zmartwychwstały umacnia wiarę Tomasza; 9. Jezus ukazuje się uczniom nad Jeziorem Tyberiadzkim; 10. Zmartwychwstały powierza Piotrowi swój Kościół; 11. Rozesłanie uczniów; 12. Wniebowstąpienie; 13. Oczekiwanie z Maryją na Ducha Świętego; 14. Zesłanie Ducha Świętego.
Nabożeństwo można przeprowadzić na wiele sposobów. Najlepiej w godzinach wieczornych, przy blasku świec - wtedy uczestnicy mogą lepiej zrozumieć, co oznacza niesione przez nich światło.
Tak było także podczas modlitwy Via Lucis w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku 24 kwietnia br., przygotowanej przez Koło Naukowe (nabożeństwo to po raz pierwszy zostało odprawione tutaj 9 maja 2006 r.). Klerycy zgromadzili się w seminaryjnym ogrodzie. Jeden z nich niósł na czele krzyż przyozdobiony czerwoną stułą. Niemal wszyscy mieli ze sobą świece lub pochodnie. Podczas przejść między poszczególnymi stacjami śpiewane były pieśni wielkanocne. Rozważania przy każdej z czternastu stacji pozwalały przypatrzeć się wierze, powołaniu i relacji z Bogiem. Noc, która przybliżała się, była rozjaśniona światłem Chrystusa, który jest Drogą, Prawdą i Życiem. Taka sceneria przemawiała do wszystkich. Droga, na której znajduje się krzyż i grób, droga śmierci i ciemności - woła o drogę życia i światła Pana Zmartwychwstałego.

Per crucem ad lucem

O Drodze Światła mówią także dokumenty Kościoła, np. opublikowane przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów „Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii” (2002). Czytamy w nim m.in.: „Przez metaforę drogi Via Lucis prowadzi nas od ukazania rzeczywistości cierpienia, które w planach Bożych nie jest czymś ostatecznym, do nadziei osiągnięcia prawdziwego przeznaczenia człowieka, którymi są wolność, radość i pokój”.
Nabożeństwo Drogi Światła (popularne np. we Włoszech) staje się znane także w wielu miejscach w Polsce. Ks. Kazimierz Wójtowicz, zmartwychwstaniec, opracował książeczkę na ten temat. Co tydzień, w sobotę, Droga Światła odprawiana jest w gdańskim sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Od trzech lat z Wawelu na Skałkę prowadzą ją krakowscy studenci.
Droga Światła - nabożeństwo paschalne Kościoła - pokazuje, czym rzeczywiście jest Kościół. W pierwszych wiekach chrześcijaństwo było nazywane „nową drogą”. Kościół wciąż pokazuję tę drogę spotkań Jezusa z Jego uczniami. On ciągle żyje i woła: „Niech idą do Galilei, tam mnie zobaczą”. I wielu poszło do Galilei, do źródła swojego powołania. Za Zmartwychwstałym poszli męczennicy II wojny światowej - płoccy biskupi bł. Antoni Julian Nowowiejski i bł. Leon Wetmański, podążyli święci: Stanisław Kostka, Siostra Faustyna. Dzisiaj ich naśladowcy także na serio traktują wezwanie Ducha Świętego. A pociąga ich stale blask Zmartwychwstałego. Przez krzyż do światła.