Wystawa przez pryzmat dokumentów i zdjęć powraca pamięcią do milenijnego programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce, w tym również do odnowionych Ślubów Narodu Polskiego i Wielkiej Nowenny. Jak podkreśla Mariusz Krzysztofiński, historyk IPN i współautor wystawy, czas, w którym rozpoczynał się rok obchodów milenijnych był szczególnie trudny dla Kościoła katolickiego w Polsce. - Trzeba pamiętać, że obchody rozpoczynały się podczas zmasowanej kampanii propagandowej związanej z Orędziem, jakie biskupi polscy wystosowali do niemieckich, rozpętanej tuż po jego ogłoszeniu. Ataki te koncentrowały się głównie na krytyce listu i wykazaniu społecznego poparcia dla oficjalnego stanowiska ówczesnych władz partyjno-państwowych - wyjaśnia historyk. Uroczystości milenijne w diecezji przemyskiej poprzedziły ogólnopolskie obchody, które 3 maja 1966 r. odbyły się na Jasnej Górze. Główne obchody diecezjalne poprzedzone specjalnym dekretem ówczesnego ordynariusza bp. Ignacego Tokarczuka z dnia 1 marca, z udziałem Prymasa Wyszyńskiego i abp. Wojtyły miały miejsce 20 i 21 sierpnia w Przemyślu. Z kolei 7 i 8 września uroczystości religijne odbyły się w Tarnobrzegu a na terenie ówczesnej administracji apostolskiej w Lubaczowie 22 i 23 października. Ze względu na sąsiedztwo Rzeszowszczyzny z granicą ZSRS, obchodom religijnym w diecezji przemyskiej i administracji apostolskiej w Lubaczowie towarzyszyło szczególne zainteresowanie a nawet zaniepokojenie władz PRL. Stąd jak pokazano na wystawie IPN, do obchodów, lecz w wymiarze destabilizującym, gotowy był także aparat represyjny PRL-u, w tym Milicja Obywatelska. Podobnie rzeszowska SB 27 czerwca powołała specjalny sztab operacyjny, którego zadaniem była obserwacja, dokumentowanie przebiegu uroczystości i zachowania wiernych. - Inwigilowano biskupów, księży i środowiska inteligenckie. Były też próby ograniczenia zasięgu uroczystości. W tym celu organizowano laickie i konkurencyjne wobec kościelnych uroczystości milenijnych - obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego przygotowywane przez komitety Frontu Jedności Narodu pod kierownictwem miejscowych struktur partyjnych. Miały one podkreślić świecki charakter historii Polski - komentuje Piotr Chmielowiec z IPN w Rzeszowie. Warto zaznaczyć, że w świetle raportów SB, uroczystości milenijne na terenie diecezji przemyskiej zostały uznane za „pewien rodzaj dywersji ideologicznej”. Tymczasem jak wykazują historycy IPN, obchody milenijne okazały się tryumfem polskiego Kościoła. Pokazały jedność i siłę, a z drugiej strony bezsilność komunizmu wobec potęgi Kościoła. Na wystawie można było zobaczyć m.in. unikatowe fotografie Prymasa Stefana kard. Wyszyńskiego z czasu internowania w klasztorze sióstr Nazaretanek w Komańczy a także zdjęcia z obchodów milenijnych w kraju i za granicą. Archiwalne dokumenty i fotografie zaprezentowane podczas wystawy, którą w kościele ojców Karmelitów można było oglądać do 11 marca, pochodziły m.in. ze zbiorów IPN w Rzeszowie, Muzeum Izby Pamięci Kardynała Wyszyńskiego w Komańczy, archiwów parafialnych, Muzeum Kresów w Lubaczowie, Muzeum Diecezjalnego w Zamościu oraz Muzeum - Kamienicy Orsettich w Jarosławiu.
Pomóż w rozwoju naszego portalu