Seminarium - współczesny wieczernik

Seminarium duchowne, jak przypomina adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, to określony czas i miejsce, w którym przygotowują się przyszli kapłani. Przede wszystkim jednak to wspólnota wychowawcza w drodze (PDV 60). Zakłada ją biskup, aby powołanym przez Pana do kapłaństwa umożliwić przeżycie doświadczenia formacji, jaką Jezus Chrystus dał Dwunastu. Seminarium Duchowne zgodnie ze swoim celem jest w Kościele swoistą kontynuacją wspólnoty Apostołów zgromadzonych wokół Jezusa, słuchających Jego słów, przygotowujących się do przeżycia Paschy, oczekujących na dar Ducha, by podjąć powierzoną sobie misję (PDV 60). Dlatego też Wyższe Seminarium Duchowne Najświętszego Serca Pana Jezusa w Drohiczynie od pięćdziesięciu lat jako szczególna wspólnota kościelna realizuje dokładnie określony program, który ma służyć specyficznemu celowi, jakim jest formacja przyszłych prezbiterów, pasterzy Kościoła.

Seminarium sercem diecezji w Drohiczynie

Historia drohiczyńskiego Seminarium rozpoczyna się w roku 1952, kiedy to we współpracy z Seminarium siedleckim powstał tu fakultet filozoficzny dla kleryków diecezji siedleckiej i diecezji w Drohiczynie. Utworzenie fakultetu było pierwszym krokiem zmierzającym do stworzenia samodzielnego i w pełni niezależnego seminarium duchownego. Zamierzenie to zrealizowano już w roku 1957. Wyższe Seminarium Duchowne w Drohiczynie powołane zostało dekretem administratora diecezji ks. dr. Michała Krzywickiego. Rektorem Seminarium został mianowany ks. dr Władysław Hładowski - teolog apologeta i jeden z najznamienitszych uczniów ks. prof. Wincentego Kwiatkowskiego, twórcy apologetyki totalnej. Obowiązki ojca duchownego powierzono natomiast ks. dr. Michałowi Wilniewczycowi, niezapomnianemu pedagogowi i wychowawcy wielu pokoleń kapłanów.
W 1963 r. sakrę biskupią otrzymał wykładowca WSD ks. Władysław Jędruszuk, który po śmierci ks. inf. Michała Krzywickiego w roku 1967 objął pieczę nad diecezją. 5 czerwca 1991 r. decyzją Jana Pawła II powołana została do istnienia diecezja drohiczyńska. Wcześniej nazywana była diecezją w Drohiczynie, na skutek niefortunnych historycznych losów sięgających czasów II wojny światowej. Kres wojny przyniósł ustanowienie nowej granicy na Bugu, dzieląc tym samym ówczesną diecezję pińską na dwie części. Większa część wraz z Pińskiem pozostała po stronie radzieckiej, mniejsza nazywana odtąd diecezją w Drohiczynie - po stronie polskiej. Nadzieja na ich ponowne połączenie powodowała, że przez wiele lat formalnie nie ustanawiano nowej diecezji. Dopiero wydarzenia roku 1989 oraz zmiany na geopolitycznej mapie Europy Środkowo-Wschodniej dały Stolicy Apostolskiej impuls do akceptacji wschodniej granicy Polski i powołania obecnej diecezji.
W 1992 r. naszą diecezję powiększono o część parafii należących do diecezji siedleckiej, a biskupem pomocniczym został ustanowiony ks. dr Jan Chrapek CSMA. W roku 1994 zmarł bp Władysław Jędruszuk, a jego następcą został o. Antoni Pacyfik Dydycz OFMCap. W 1995 r. do użytku został oddany nowy gmach Seminarium, studiowanie stało się łatwiejsze i przyjemniejsze zarazem. Wielkim przeżyciem dla seminaryjnej wspólnoty i całej diecezji była wizyta Jana Pawła II w Drohiczynie 10 czerwca 1999 r. Papież, prócz liturgii sprawowanej z 250-tysięczną rzeszą wiernych, spotkał się również podczas liturgii i wizyty w drohiczyńskiej katedrze z gronem alumnów i profesorów, błogosławiąc na dalszą drogę powołania. Umocnieni spotkaniem z Piotrem naszych czasów i świadomi wielu łask otrzymanych podczas papieskiej pielgrzymki, co roku tego właśnie dnia wspominamy Ojca Świętego i celebrujemy specjalnie z tej okazji ustanowiony Dzień Podlasia, dziękując Bogu za wszelkie dobrodziejstwa.
Przez okres 50 lat Seminarium miało czterech rektorów, sześciu ojców duchownych, dziewięciu prefektów oraz dziewięciu dyrektorów administracyjnych. Był to czas, w którym wyświęconych i posłanych do pracy na niwach serc ludzkich zostało kilkuset kapłanów. Jesteśmy dumni, że nasi wychowankowie - kapłani - pracują dzisiaj w wielu innych diecezjach i krajach, jak również, że wyjeżdżają na misje, głosząc światu Zmartwychwstałego Chrystusa. Swoją posługę pełnią zarówno wśród prostych, zwykłych ludzi, jak i w środowisku intelektualnych elit, na różnych uczelniach i w różnorakich instytucjach, tak w kraju, jak i poza nim.

Wiara i rozum - fundamenty seminaryjnej formacji

12 grudnia 1994 r. podpisana została umowa pomiędzy biskupem drohiczyńskim dr. Antonim Dydyczem a Wielkim Kanclerzem ks. Józefem Kardynałem Glempem, Prymasem Polski, gwarantująca, że w czteroletnim studium teologicznym Wyższego Seminarium drohiczyńskiego nauczanie dyscyplin odpowiada kanonicznym normom i jest pilnie prowadzone. Na podstawie tego dekretu 3 marca 1995 r., na 5 lat, tytułem eksperymentu, Kongregacja Wychowania Katolickiego dla Seminariów i Instytutów kształcenia dała prawo Papieskiemu Fakultetowi Teologicznemu w Warszawie przyznawania akademickiego stopnia magisterium tym studentom, którzy po ukończeniu przepisanego kursu studiów zdadzą specjalne egzaminy pod kierunkiem i z aprobatą tegoż Fakultetu, zachowując przepisy prawa, a przede wszystkim szczegółowe normy rządzące afiliacją, przyjęte przez obie strony i potwierdzone przez tę Kongregację.
Celem afiliacyjnej umowy jest wzajemna współpraca i pomoc na odcinku dydaktycznym, naukowym i wydawniczym, zmierzająca do pogłębienia i lepszego zrozumienia współczesnej myśli teologicznej w Kościele. Wydział uznaje cykl studiów w Seminarium za równorzędny ze swoim studium podstawowym, które obejmuje 12 semestrów. Absolwenci Seminarium mogą otrzymywać stopień magistra teologii, jeśli spełnią następujące warunki: wysłuchają wykładów filozofii i teologii przez 12 semestrów i złożą przepisane regulaminem studiów egzaminy; przedstawią przygotowaną osobiście pracę magisterską, która uzyska aprobatę profesora promotora i profesora recenzenta wyznaczonego przez Wydział; złożą ustny egzamin ex universa theologica z dyscyplin teologicznych.
10 grudnia 1999 r. Kongregacja Wychowania Katolickiego dla Seminariów i Instytutów przedłużyła na następne 5 lat (do 3 marca 2005 r.) afiliację naszego Seminarium do Papieskiego Fakultetu Teologicznego w Warszawie. W okresie sprawozdawczym (1995-1999) tytuł magistra uzyskało: 8 alumnów i jeden kapłan na Papieskim Wydziale Teologicznym; 10 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, ponieważ przed afiliacją rozpoczęli pisanie swoich prac na KUL-u i z tego powodu tam je obronili.
4 kwietnia 2005 r. Kongregacja Wychowania Katolickiego dla Seminariów i Instytutów przedłużyła na 10 lat afiliację naszego Seminarium do Papieskiego Fakultetu Teologicznego w Warszawie (do 3 marca 2015 r.). W okresie sprawozdawczym 2000-2004 tytuł magistra na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie Sekcja św. Jana Chrzciciela uzyskało 54 alumnów i 10 kapłanów.
Seminarium duchowne jest uczelnią wyższą, która nie tylko realizuje program naukowo-dydaktyczny, ale nade wszystko formacyjny w wymiarze osobowościowym oraz duchowym. Pierwszym odpowiedzialnym w formacji przyszłych prezbiterów jest biskup. Jego obecność pośród kleryków ma szczególne znaczenie, nie tylko dlatego, że pomaga wspólnocie seminaryjnej włączyć się w życie Kościoła lokalnego i zacieś nić więź z pasterzem, ale nade wszystko dlatego, że umacnia duszpasterski charakter całej formacji kandydatów do kapłaństwa. Ojciec Święty w Pastores dabo vobis przypomina, że biskup przez swą obecność wśród alumnów i przeżywanie razem z nimi wszystkich problemów duszpasterskich Kościoła lokalnego przyczynia się w zasadniczy sposób do kształtowania zmysłu Kościoła jako wartości duchowej i duszpasterskiej o centralnym znaczeniu dla posługi kapłańskiej (por. PDV).

Struktura i organizacja

Wspólnota wychowawcza Seminarium jest skupiona wokół osób odpowiedzialnych za przygotowanie kandydatów do kapłaństwa: rektora, wicerektora, ojca duchownego, prefekta oraz dyrektora administracyjnego (prokuratora), przełożonych, wychowawców i profesorów. Wszyscy są ściśle złączeni ze swoim biskupem, z którego mandatu w różny sposób współpracują ze sobą w duchu wzajemnej odpowiedzialności. Ich głównym zadaniem jest troska o rozwój seminarium. Jedność wśród wychowawców jest dla alumnów budującym przykładem oraz konkretnym wprowadzeniem we wspólnotę kościelną. Skuteczność formacji seminaryjnej w ogromnej mierze zależy od postawy i silnej osobowości wychowawców (PDV 66).
Rektor z ramienia biskupa diecezjalnego jest bezpośrednim przełożonym Seminarium i jego kierownikiem pod względem wychowawczym, naukowym, administracyjnym i gospodarczym. Jego zadaniem jest przyjmowanie kandydatów do Seminarium, przedstawianie biskupowi kandydatów do posługi i święceń, zwoływanie konferencji naukowych i wychowawczych, przewodniczenie egzaminom komisyjnym. Wygłasza także do alumnów konferencje wychowawcze i przedstawia księdzu biskupowi sprawozdanie ze wszystkich ważniejszych wydarzeń i spraw dotyczących Seminarium.
Wicerektor jest współpracownikiem rektora w dziedzinie wychowania i jego zastępcą w razie nieobecności lub choroby. W szczególności do obowiązków wicerektora należy czuwanie nad dyscypliną życia seminaryjnego przez wdrażanie alumnów do przestrzegania regulaminu. Kierownictwu wicerektora podlegają sprawy zdrowotne alumnów oraz wszelkie imprezy kulturalne i rozrywkowe. W porozumieniu z rektorem wygłasza także konferencje na tematy wychowawcze. Ponadto organizuje sesje naukowe. W naszym Seminarium funkcję wicerektora pełni prefekt studiów.
Ojciec duchowny jest współpracownikiem rektora w dziedzinie kierowania życiem wewnętrznym alumnów. Z punktu widzenia formacji jest to funkcja niezwykle ważna, gdyż ma decydujący wpływ na integralne kształtowanie ich osobowości. Szczególną troską i zadaniem ojca duchownego jest zaprawianie alumnów do modlitwy i rozwoju żywej relacji z Jezusem. Spoczywa na nim odpowiedzialność za prowadzone życie liturgiczne seminaryjnej wspólnoty. Kieruje lekturą duchowną alumnów, a ponadto przeprowadza dla kleryków dni skupienia oraz prowadzi rekolekcje przed święceniami. Prócz tego ojciec duchowny troszczy się o kaplicę, a także wraz ze specjalnie do tego wyznaczonymi przez biskupa kapłanami pełni funkcję spowiednika alumnów.
Dyrektor administracyjny jest współpracownikiem rektora w sprawach administracyjnych, gospodarczych i wychowawczych Seminarium. Do jego najważniejszych zadań należy: bezpośrednie kierowanie sprawami gospodarczymi Seminarium, prowadzenie spraw finansowych, troska o wyżywienie alumnów i całego personelu, remont budynków, zatrudnianie personelu pomocniczego oraz sprawowanie nad osobami zatrudnionymi opieki moralnej, prowadzenie spraw meldunkowych i ubezpieczeniowych, uczestnictwo w naradach i konferencjach profesorów.
Prowadzenie wykładów, seminariów naukowych oraz ćwiczeń biskup diecezjalny powierza osobom odznaczającym się odpowiednimi kwalifikacjami naukowymi, dydaktycznymi i pedagogicznymi. Za odpowiednie kwalifikacje do nauczania przedmiotów filozoficznych i teologicznych uważa się stopień doktora.

Szczególna odpowiedzialność

Na wykładowcach spoczywa wyjątkowa odpowiedzialność. Profesorowie przez solidne nauczanie teologii wprowadzają kandydatów do kapłaństwa w studia nad świętą nauką, dopomagają w jej zgłębianiu i rozumieniu. Problem odpowiedzialności profesorów filozofii i teologii odnosi się do relacji nauczyciel-uczeń, ale jeszcze mocniej do koncepcji wykładanej teologii i posługi kapłańskiej, jaką winni posiadać, oraz do ducha i stylu, według którego winni nauczać. Profesorowie zobowiązani są do działu w zjazdach i kongresach organizowanych przez Komisję Studiów Episkopatu Polski. Wskazane jest także ich uczestnictwo w innych sympozjach organizowanych w kraju i za granicą.
Studia filozoficzno-teologiczne w Seminarium trwają przez sześć lat w systemie stacjonarnym. Pierwsze dwa lata obejmują przedmioty filozoficzne, a kolejne cztery lata teologiczne. Program dydaktyczny studiów w Seminarium obejmuje przedmioty filozoficzne, teologiczne, psychologiczne, pedagogiczne, pastoralne, a ponadto ćwiczenia, seminaria naukowe oraz lektoraty. Program pracy naukowo-dydaktycznej zgodny jest z nowym ratio studiorum, czyli Programem studiów w wyższych seminariach duchownych w Polsce, oraz z rocznym planem studiów przyjętym przez Sesję Księży Profesorów na początku nowego roku akademickiego, a zatwierdzonym przez Biskupa Drohiczyńskiego.

Za wszelkie dobrodziejstwa dziękujemy najpierw Bogu...

Świętując jubileusz pięćdziesięciolecia istnienia naszego Seminarium naszą wielką wdzięczność za wszelkie dobrodziejstwa i łaski wyrażamy przede wszystkim Panu Bogu, dawcy wszelkiego życia i naszemu umiłowanemu Ojcu. Pragniemy również dziękować tym wszystkim, którzy przyczyniali się do tego, aby drohiczyńskie Seminarium mogło powstać, rozwijać się i wypełniać jak najlepiej swoje zadania. Naszą pamięcią obejmujemy wszystkich dobrodziejów naszej uczelni zarówno zmarłych, jak i żyjących.
W szczególny sposób wyrażamy wdzięczność księżom profesorom, moderatorom i wychowawcom z naszej i innych diecezji, a szczególnie siedleckiej, białostockiej i warszawskiej, którzy przez mijające pięćdziesiąt lat pracowali z wielkim poświęceniem w naszym seminarium. Dziękujemy wszystkim kapłanom, siostrom zakonnym - zwłaszcza bliskim nam Siotrom Sercankom i wszystkim wiernym, którzy na różne sposoby wyrażali swoją jedność i okazywali konkretną pomoc naszej uczelni.
Za to wszystko, czego Pan Bóg dokonał w naszym Seminarium przez ostatnie pięćdziesiąt lat, niech będzie uwielbiony. Jemu także wyśpiewujemy radosne Te Deum laudamus za wszystkich, którym dane było z Jego łaską tutaj współpracować. Niech Jego opieka, miłosierdzie i łaska nieustannie spoczywają na tym miejscu, aby zawsze mogła tu rozbrzmiewać Jego chwała i aby z tego miejsca zawsze wychodzili święci kapłani. Na następne lata działania naszego Seminarium - za Janem Pawłem II wołamy: „Przyjdź, Duchu Stworzycielu! Przyjdź i rozpal w nowych pokoleniach ludzi młodych, wezwanych do pracy w winnicy Pańskiej, pragnienie szerzenia królestwa Bożego aż po krańce ziemi”.
Niechaj Matka Kościoła, Patronka naszej diecezji, czuwa nieustannie nad naszym Seminarium i nad każdym powołaniem. Niechaj będzie z nami - z alumnami, wychowawcami, moderatorami, profesorami i pracownikami administracyjnymi naszej uczelni. Niech dopomaga nam wszystkim jak najlepiej wypełniać wolę Jezusa Chrystusa, Najwyższego Kapłana.

Oprac. ks. dr hab. Tadeusz Syczewski, rektor WSD