Reklama
Pierwotna nazwa wsi Niwice (Niwicze) pojawia się w dokumentach pisanych w 1496 r. Wówczas jej właścicielem został Jan (Iwaszko) Litawor Chreptowicz h. Odrowąż (zm. 1513), syn Bohdana, podskarbi dworny litewski (1482-1493), marszałek hospodarski (1492-1499; 1509-1513) i starosta (namiestnik) drohicki (1509-1513). Wcześniej Niwice były w posiadaniu niejakiego Nizskiego. Pierwotnie osada ta należała do parafii mielnickiej. W 1548 r. król Zygmunt II August (1548-1572) nadał wieś Stanisławowi Niemirze (Niemierze) h. Gozdawa (zm. ok. 1580), dziedzicowi Ostromęczyna i Kamionki (od 1539), stolnikowi podlaskiemu (1576), który rozpoczął intensywną kolonizację w swoich dobrach. Jego wnuk - Stanisław Niemira (zm. 1648), dziedzic Niwic (od 1609), chorąży mielnicki (1613-1617) i kasztelan podlaski (1617-1634), w 1616 r. uzyskał u króla Zygmunta III Wazy (1587-1632) przywilej lokacyjny oraz prawo miejskie, nazywając nowe miasto - Niemirów (Niemierów). On też 29 września 1620 r., razem z pierwszą żoną Ewą z Mogielnickich, ufundował i uposażył pierwszy, drewniany kościół pw. Narodzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa. Uposażenie kościoła składało się z 6 mórg pod zabudowania, 5 włók z lasem, polami i łąkami w uroczysku Mokry Las. Dokładna data erekcji parafii nie jest znana. W wykazie parafii dekanatu drohickiego diecezji łuckiej z 1630 r. widnieje już parafia Niemirów, ale dokument erekcyjny jest znany tylko z odpisu pochodzącego z 17 listopada 1677 r. W ponowionym akcie fundacyjnym z 1623 r. wspomniany Stanisław Niemira poszerzył nadania i pragnął założyć klasztor Karmelitów, ale fundacja nie doszła do skutku. Kolejne jego uposażenia miały miejsce w 1643 i 1645 r. Pierwszym proboszczem niemirowskim został ks. Wojciech Olędzki. W okresie potopu szwedzkiego kościół został ograbiony (1657).
Pierwszy drewniany kościół spłonął 15 maja 1775 r. Przez 15 lat ks. Stanisław Piotrkowski odprawiał nabożeństwa w prowizorycznej kaplicy. Obecny, murowany kościół został zbudowany w latach 1780-1791, kosztem Fryderyka Michała księcia Czartoryskiego (1696-1775), kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego (1752-1775), przypuszczalnie według projektu arch. Jana Samuela Beckera. Po śmierci księcia Fryderyka Michała prace kontynuowała jego żona Eleonora Monika z Waldsteinów Czartoryska (1712-1795) i bratanek Adam Kazimierz książe Czartoryski (1734-1823), generał ziem podolskich (od 1758), marszałek sejmu konwokacyjnego (1764).
W ramach represji popowstaniowych - z rozkazu (nr 12420/1866) Konstantego von Kaufmana (1818-1882), generał-gubernatora grodzieńskiego i wileńskiego (1865-1866), w dniu 17 września 1866 r. kościół został zamknięty na 40 lat. Dobra kościelne przejęła cerkiew prawosławna, a wierni musieli uczęszczać do Wysokiego Litewskiego. Dopiero po wyjściu carskiego ukazu tolerancyjnego z 30 kwietnia 1905 r., na rozkaz cara z dnia 11 listopada 1905 r., kościół został zwrócony katolikom 13 grudnia 1905 r. Jego restauracją zajął się z wielkim zaangażowaniem ks. Bolesław Teżyk (1880 - ok. 1928), ówczesny proboszcz niemirowski (1907-1911). Po wstępnym odnowieniu świątyni pierwszą Mszę św. odprawił dnia 27 grudnia 1905 r. ks. Antoni Kaczyński (1871-1947), proboszcz z Wysokiego Litewskiego i dziekan brzeski (od 1904). Dalsze prace budowlane były prowadzone w latach 1907-1911 pod kierunkiem wspomnianego ks. Bolesława Teżyka.
W czasie przechodzenia frontu podczas I wojny światowej kościół zamieniono na prowizoryczny lazaret. Natomiast w czasie II wojny światowej, po utworzeniu przez sowietów strefy nadgranicznej (połosy) kościół został zamknięty dla kultu od 10 kwietnia 1940 r. do 22 czerwca 1941 r. i mocno zdewastowany. W czasie cofania się frontu niemieckiego, 28 lipca 1944 r. kościół został podminowany. Od wysadzenia uratował go Stanisław Szymański, który 30 lipca poprzecinał kable (był zatrudniony przy zaminowywaniu). W 1944 r. Niemirów stracił prawa miejskie.
Dzwonnica znajduje się w bramie wejściowej i została zbudowana w 1823 r., staraniem ówczesnego proboszcza ks. Marcina Niemyjskiego (ur. 1764), ówczesnego proboszcza (od 1800).
Po drugiej stronie drogi stoi murowana plebania zbudowana w latach 1962-63 przez ks. Tadeusza Białego (1926-1988), proboszcza niemirowskiego (1957-1980).
Bibliografia
M. Dolistowska, Niemirów. Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa, Białystok 1987 (mps);
M. Kałamajska-Saeed (red.), Województwo Białostockie. Siemiatycze. Drohiczyn i okolice (Katalog Zabytków w Polsce, t. XII z. 1), Warszawa 1996; D. Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002; A. Olendzka, Dzieje miejscowości i parafii Niemirów w XX wieku, Drohiczyn 1994 (mps); M. Olszewski, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Kościół na Podlasiu 39 (1996) 21/74, s. 12; tenże, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 22/75, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów. Na przełomie stuleci, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 23/76, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Ślady wojny, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 24/77, s. 13; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Budowa świątyni, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 25-26/78-79, s. 13; Spis kościołów i duchowieństwa Diecezji Pińskiej w R. P. 1933 i 1934, Pińsk 1933; T. Tararuj (oprac.), Spis kościołów, parafii oraz duchowieństwa Diecezji w Drohiczynie n. Bugiem, Drohiczyn 1976; S. Ulaczyk (oprac.), Rocznik Diecezji Drohiczyńskiej. Spis parafii i duchowieństwa 1999, Drohiczyn 1999.
Kaplice:
Sutno - w przeszłości istniała tutaj kaplica dworska. W 1951 r. - w 10. rocznicę pacyfikacji wsi - mieszkańcy zbudowali małą kapliczkę. W latach 1982-83 została ona rozbudowana, według projektu inż. Stanisława Smacznego, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego (proboszcz w latach 1980-85). Jej poświęcenia dokonał 14 listopada 1992 r. ks. Władysław Jędruszuk (1918-94), biskup drohiczyński (1992-94), nadając wezwanie Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia i udzielając pozwolenia na przechowywanie Najświętszego Sakramentu.
Adamowo - na placu ofiarowanym przez Józefę Ciepłą - z racji na utrudnienia władz komunistycznych - został zbudowany w latach 1982-84 „budynek gospodarczy”, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego. W latach 1985-95 staraniem ks. Michała Olszewskiego (1935-96), ówczesnego proboszcza (1985-95), budynek ten został rozbudowany na kaplicę - według projektu inż. Zdzisława Kazimierczuka z Białegostoku.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 8.45
- kaplica w Adamowie: 10.15
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 15.30
- kaplica w Adamowie: 17.00
Odpust w parafii: św. Stanisława Biskupa i Męczennika; rocznica odzyskania kościoła - 27 grudnia
Nabożeństwo adoracyjne: piątek - niedziela po wspomnieniu św. Augustyna
Księgi metrykalne:
Księgi chrztów: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi małżeństw: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi zmarłych: od 1921 r. (brak 1934-41)