Dlaczego Kapituła została powołana w Jaworznie? Odpowiedź jest bardzo prosta. Jaworzno swoją pierwszą świątynią chrześcijańską i pierwszą katolicką wspólnotą związane jest od początku swojego istnienia z osobą św. Wojciecha, zajmującego naczelne miejsce wśród polskich świętych.
Czym jest Kapituła kolegiacka? Stanowi ona kolegium kapłanów diecezjalnych, którego zadaniem jest sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych w kościele kolegiackim oraz troska o szerzenie kultu głównych patronów Polski. Kapituła jaworznicka w szczególny sposób ma również zabiegać o kult św. Wojciecha w diecezji poprzez ukazywanie jego roli w dziejach narodu, a także przez podkreślenie jego znaczenia w ciągle jednoczącej się Europie.
„W skład Kapituły wchodzi 14 kanoników gremialnych i dowolna liczba kanoników honorowych. Wszystkich kanoników powołuje biskup sosnowiecki. Mają to być kapłani odznaczający się prawością życia, formacją naukową i osiągnięciami w pracy duszpasterskiej. Ścisłe kolegium kanonickie tworzą kanonicy gremialni i oni też są obciążeni wszystkimi obowiązkami kapitulnymi” - wyjaśnia ks. prepozyt Eugeniusz Cebulski. Kanonicy honorowi mają mniej obowiązków, ale prepozyt może na nich nałożyć, za zgodą kanoników gremialnych, dodatkowe zadania. Z chwilą ukończenia 75 roku życia każdy kanonik traci przynależność do kolegium kanonickiego i urząd kanonicki. Jednak każdy kanonik, tak gremialny jak i honorowy, mimo utraty przynależności zatrzymuje tytuł kanonika oraz prawo do noszenia stroju i oznak kanonickich.
Na czele kolegium kapitulnego stoi prepozyt, czyli przewodniczący. Do jego obowiązków należy: zwoływanie sesji kapitulnych przynajmniej raz w roku, proponowanie porządku obrad, zgłaszanie uchwał, przewodniczenie obradom, informowanie biskupa o podjętych uchwałach, reprezentowanie Kapituły na zewnątrz. Oprócz niego w Kapitule istnieją jeszcze 3 inne ważne urzędy: penitencjarza, kustosza i sekretarza. Funkcję kustosza pełni ks. kan. Zdzisław Hopciaś, zaś penitencjarza - ks. kan. Władysław Strojek.
Ale obowiązki ma nie tylko prepozyt, kustosz czy penitencjarz. Członkowie Kapituły mają obowiązek uczestniczyć w uroczystych liturgiach sprawowanych w kościele kolegiackim Świętych Wojciecha i Katarzyny przez biskupa sosnowieckiego. Zaś wszyscy kanonicy mają szczególny obowiązek uczestniczenia w głównym nabożeństwie w uroczystość św. Wojciecha, która jest patronalnym świętem Kapituły.
Raz w roku Kapituła odbywa swoją sesję generalną. Miejscem sesji jest zazwyczaj parafia kolegiacka, chyba że prepozyt ustali inaczej. „Zawsze rozpoczyna ją Msza św. Później odbywają się obrady. W posiedzeniu biorą udział i mają głos decydujący kanonicy gremialni. Kapituła może zdecydować, że w określonym posiedzeniu wezmą udział także kanonicy honorowi. Wówczas mają oni głos doradczy. W głosowaniach Kapituła postępuje według zasad ustalonych przez biskupa sosnowieckiego, założyciela Kapituły. Jeśli chodzi o wybory prawne, to wybrany zostaje ten, kto przy obecności większości uprawnionych do głosowania uzyskał bezwzględną większość głosów. Gdy chodzi o inne sprawy, to podobnie jak w przypadku wyborów prawnych, uchwała zapada przy obecności większości uprawnionych do głosowania - bezwzględną większością głosów, z tym, że gdy liczba głosów jest równa, przewodniczący swoim głosem może rozstrzygnąć sprawę” - tłumaczy zawiłości procedury ks. Cebulski.
Kanoników wyróżnia strój. Przysługuje im strój chórowy i strój używany podczas uroczystości o charakterze oficjalnym, lecz nie sakralnym. Strój chórowy składa się z czarnej sutanny z obszywkami i guzikami koloru fioletu rzymskiego, z fioletowego pasa, rokiety z podbiciem fioletowym, mucetu koloru czarnego z fioletowymi obszywkami i guzikami, czarnego biretu z fioletowym pomponem i pierścienia. Ponadto strój kanonicki uzupełnia dystynktorium, w które stanowi krzyż równoramienny. Na jego awersie w części centralnej znajduje się wizerunek św. Wojciecha. Na rewersie umieszczony jest herb pierwszego biskupa sosnowieckiego i data erygowania Kapituły: „25 marca 1997 roku”. Strój kanonicki używany podczas uroczystości o charakterze oficjalnym, lecz nie sakralnym, składa się z czarnej sutanny z guzikami i obszywkami koloru fioletu rzymskiego, fioletowego pasa oraz dystynktorium i pierścienia. Kanonicy mają prawo do zasiadania w stallach w kolegiacie św. Wojciecha. Kanonicy honorowi zajmują miejsca po kanonikach gremialnych.
W naszej diecezji istnieją 3 kapituły - 1 katedralna i 2 kolegiackie: jaworznicka i olkusko-pilicka. Kapituły kolegiackie powołał do istnienia w 5. rocznicę istnienia diecezji bp Adam Śmigielski. Zaś kapitułę katedralną ustanowił Ojciec Święty Jan Paweł II również w 1997 r.
Pomóż w rozwoju naszego portalu