Wizyta kard. Sodano w Polsce

29 kwietnia 1998 r. na zaproszenie Konferencji Episkopatu Polski i nuncjusza abp. Józefa Kowalczyka przybył do Polski z czterodniową wizytą sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Angelo Sodano.

30 kwietnia spotkał się z premierem Jerzym Buzkiem i prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim. Prezydent podziękował „za wsparcie, jakiego Stolica Apostolska udziela polskim aspiracjom i naszej dyplomacji wobec tak historycznych celów jak wejście do NATO i Unii Europejskiej”.

Tego samego dnia kard. Angelo Sodano poświęcił nową kaplicę znajdującą się w dobudowanym skrzydle Nuncjatury, a wieczorem wydał koktajl dla Korpusu Dyplomatycznego oraz innych ważnych osobistości.

1 maja w gmachu Sekretariatu Episkopatu Sekretarz Stanu Stolicy Apostolskiej wygłosił przemówienie do biskupów zgromadzonych na 294. zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski.

Papież w polskim Parlamencie

11 czerwca 1999 – podczas siódmej pielgrzymki do Ojczyzny - Jan Paweł II wystąpił w Parlamencie, gdzie spotkał się z przedstawicielami wszystkich władz: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. W swym przemówieniu poruszył centralne problemy współczesnej demokracji. Przypomniał, że choć demokracja i wolny rynek zawierają duży potencjał dobra, to nie można jej uważać za ustrój idealny. Skrytykował postrzeganie demokracji wyłącznie jako zespołu mechanizmów służących osiągnięciu chwilowej większości. Ostrzegł przed możliwością zanegowania na tej drodze podstawowych praw osoby ludzkiej. Wskazał, że Parlament nie powinien służyć celom partykularnym, lecz być wyrazicielem interesów całego narodu. Wyraźnie poparł też starania Polski na polu integracji z UE.

Nowe zadania polskiej ambasady

Ratyfikacja konkordatu w 1998 r. symbolicznie zakończyła etap relacji między Polską a Stolicą Apostolską, skoncentrowany na zbudowaniu prawnych ram obecności Kościoła w warunkach demokratycznego państwa. Od tego momentu relacje polsko-watykańskie mogły nabrać nowego kształtu i bardziej skoncentrować się na współpracy w płaszczyźnie międzynarodowej. Ambasada Polski przy Stolicy Apostolskiej ewoluowała wówczas od modelu „ambasady bilateralnej”, obsługującej relacje polsko-watykańskie, a stała się „ambasadą multilateralną”, analogicznie jak placówki dyplomatyczne przy najważniejszych organizacjach międzynarodowych.

Taką rolę polskiej ambasady zainicjował amb. Stefan Frankiewicz a nabrała ona nowych kształtów kiedy tę funkcję pełniła b. premier Hanna Suchocka (2001 – 2013). Przedmiotem pracy ambasady stały się wówczas m. in. takie sprawy jak: prześladowanie katolików ze względów religijnych, kwestie zagwarantowania wolności religijnej, miejsce i rola religii w Unii Europejskiej, dialog z prawosławiem czy judaizmem, obecność Kościoła katolickiego w państwach o dominacji muzułmańskiej, dialog Stolicy Apostolskiej z Chinami i Wietnamem, jak również zapewnienie duszpasterstwa polskiego dla Polaków na terenach Związku Radzieckiego.

Wsparcie Stolicy Apostolskiej dla integracji Polski z UE

Jan Paweł II przemawiając w 1988 r. w Parlamencie Europejskim, kiedy jeszcze żadne oznaki nie wskazywały na możliwość upadku ZSRR, ukazywał przedstawicielom Wspólnoty Europejskiej potrzebę rozszerzenia jej na Wschód. „Pragnieniem moim jako pasterza Kościoła powszechnego, który pochodzi ze wschodniej Europy i zna aspiracje ludów słowiańskich, tego drugiego »płuca« naszej wspólnej europejskiej ojczyzny, jest to, by Europa suwerenna i wyposażona w wolne instytucje rozszerzyła się kiedyś aż do granic, jakie wyznacza jej geografia, a bardziej jeszcze historia” - mówił.

„Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha” ‒ powiedział z kolei do prezydentów siedmiu krajów europejskich przybyłych na spotkanie z nim u grobu św. Wojciecha w Gnieźnie 3 czerwca 1997 r., w czasie, kiedy Polska rozpoczynała pierwsze negocjacje na rzecz akcesji do UE. O wsparciu dla integracji Polski z UE mówił podczas wizyty w polskim Parlamencie w 1999 r.

A kiedy ważyły się losy referendum akcesyjnego w Polsce, 19 maja 2003 r. zwrócił się z gorącym apelem do swych rodaków zgromadzonych w Rzymie. „Wiem, że w Polsce jest wielu jest przeciwników integracji ‒ mówił. ‒ Doceniam ich troskę o zachowanie kulturalnej i religijnej tożsamości naszego Narodu. (...) Muszę jednak podkreślić, że Polska zawsze stanowiła ważną część Europy i dziś nie może wyłączać się z tej wspólnoty. (...) Wejście w struktury Unii Europejskiej, na równych prawach z innymi państwami, jest dla naszego narodu i bratnich narodów słowiańskich wyrazem jakiejś dziejowej sprawiedliwości, a z drugiej strony może stanowić ubogacenie Europy. Europa potrzebuje Polski. Kościół w Europie potrzebuje świadectwa wiary Polaków. Polska potrzebuje Europy. Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej!”

Jan Paweł II konsekwentnie przypominał, że zjednoczenie Europy nie może dokonać się tylko na płaszczyźnie politycznej i ekonomicznej, ale że niezbędny jest głębszy podkład kulturowy nawiązujący do jej korzeni duchowych.

A kiedy rozpoczęła się debata nad konstytucją europejską i powołano Konwent przygotowujący jej projekt, Jan Paweł II postulował, aby w jej preambule nawiązano chrześcijańskiego dziedzictwa Europy. W latach 2001 – 2002 rozmawiał na ten temat podczas audiencji z czołowymi politykami państw europejskich, w tym z prezydentem i premierem Polski.

Nuncjusz abp Celestino Migliore

Zastąpił abp. Józefa Kowalczyka na tym stanowisku 15 września 2010. Obejmując nuncjaturę w Warszawie był jednym z najbardziej zasłużonych dyplomatów Stolicy Apostolskiej: od 1995 r. podsekretarzem do spraw relacji Stolicy Apostolskiej z Państwami, przewodniczył delegacjom Stolicy Apostolskiej na rozmowy z władzami Chin, Wietnamu, Korei Północnej a także uczestniczył w konferencjach organizowanych przez ONZ. Od 2002 r. był nuncjuszem apostolskim i stałym obserwatorem Stolicy Apostolskiej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku.

Abp Celestino Migliore był zdecydowanym obrońcą polskiego konkordatu. Z zainteresowaniem obserwował także dialog, jaki przedstawiciele polskiego Episkopatu prowadzili z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, czego zwieńczeniem było podpisanie 17 sierpnia 2012 r. przez abp. Józefa Michalika i patriarchę Cyryla „Wspólnego przesłania do narodów Polski i Rosji”.

W ramach troski o Kościół w Polsce abp Migliore dużą uwagę przywiązywał m. in. do kwestii prawidłowego rozwiązywania problemu pedofilii. Wspierał Episkopat w sprawie opracowania wytycznych, regulujących postępowanie w tej sferze.

Nuncjusz Migliore dokonał pokoleniowej wymiany w Kościele w Polsce. W czasie jego urzędowania połowa z wszystkich 44 diecezji otrzymała nowych rządców. Przez jego biuro przeszły także 33 nominacje biskupów pomocniczych.

Ambasador Piotr Nowina-Konopka

9 września 2013 r. funkcję Ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej objął Piotr Nowina-Konopka. W rządzie Jerzego Buzka pracował jako sekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, pełnił też funkcję Zastępcy Głównego Negocjatora. Od 2006 r. pracował jako dyrektor Parlamentu Europejskiego w Brukseli, będąc pierwszym Polakiem na tak wysokim stanowisku w strukturze PE. W 2010 r. został dyrektorem przedstawicielstwa PE w Waszyngtonie.

Szczególnym kontekstem jego misji był nowy, dopiero rozpoczęty pontyfikat papieża Franciszka. Utrzymywał bliskie kontakty z kard. Piero Parolinem, sekretarzem stanu Stolicy Apostolskiej, z abp. Dominique Mambertim, sekretarzem ds. relacji z państwami oraz z abp. Paulem Gallagherem. W swych kontaktach z dykasteriami watykańskimi obsługiwał nie tylko sprawy polskie ale i świadczył istotną pomoc w kwestiach międzynarodowych.

Ambasada RP pod kierownictwem amb. Nowiny-Konopki kontynuowała funkcjonowanie polskiej placówki jako ambasady multilateralnej, budującej nie tylko relacje ze Stolicą Apostolską, ale aktywnie działającej w ramach Korpusu Dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej. Podczas ukraińskiego „Majdanu” i rosyjskiej agresji, polska ambasada aktywnie relacjonowała watykańskiemu Sekretariatowi Stanu i akredytowanemu tam Korpusowi Dyplomatycznemu przebieg zdarzeń, pozostając w stałym kontakcie z ukraińską diasporą.

Wizyta sekretarza stanu kard. Pietro Parolina w Polsce

Pięciodniowa jego wizyta (31 maja ‒ 3 czerwca 2014) była związana z 25. rocznicą polskiej wolności i wznowienia stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską oraz z dziękczynieniem za kanonizację św. Jana Pawła II. Kard. Parolin przewodniczył uroczystej Mszy św. przy Świątyni Opatrzności Bożej z okazji 25-lecia odrodzenia wolnej Polski. Z prezydentem Bronisławem Komorowskim rozmawiał o zaplanowanej wizycie Franciszka do Polski oraz o perspektywach rozwiązania kryzysu rosyjsko-ukraińskiego. Kard. Parolin uczestniczył także w jubileuszowej sesji w Sekretariacie Episkopatu upamiętniającej wznowienie stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską a Polską oraz spotkał się z polskimi biskupami.

Ponownie kard. Parolin przybył do Polski 14–15 kwietnia 2016 r. jako legat papieski na obchody 1050-lecia chrztu Polski w Gnieźnie i Poznaniu.

Nuncjusz abp Salvatore Pennacchio

Złożył listy uwierzytelniające 3 listopada 2016 r. Wcześniej był (od 1998 r.) był nuncjuszem apostolskim w Rwandzie, a od 2003 r. nuncjuszem apostolskim w Tajlandii, Singapurze i Kambodży oraz delegatem apostolskim w Mjanmie, Laosie, Malezji i Brunei. Od 2010 r. był nuncjuszem apostolskim w Indiach i Nepalu.

Ambasador Janusz Kotański

Polski historyk, nauczyciel, urzędnik państwowy i publicysta. Złożył listy uwierzytelniające 23 czerwca 2016 r.

Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej – jak przyznaje ambasador Kotański - działa pod jego kierunkiem na rzecz kształtowania pozytywnego wizerunku Polski i właściwego rozumienia polityki rządu RP przez Stolicę Apostolską. Wyjaśnia, że chodzi o podkreślanie pozycji Polski jako członka Unii Europejskiej i lidera państw Europy Środkowo-Wschodniej, jak również o prezentowanie polskiego stanowiska w takich sprawach – jak np. pomocy społecznościom i prześladowanym mniejszościom religijnym na Bliskim Wschodzie.

Ponadto – zaznacza amb. Kotański – jego misja służy nie tylko pogłębianiu relacji bilateralnych, ale i podtrzymywaniu kontaktów z dyplomatami akredytowanymi przy Santa Sede, gdzie reprezentowane są 183 państwa. Dodaje, że szczególnie bliska jest współpraca w ramach Grupy Wyszehradzkiej, cieszą też konstruktywne i przyjazne relacje z ambasadami innych państw europejskich, azjatyckich i afrykańskich, latynoamerykańskich oraz bliskie relacje z ambasadą Stanów Zjednoczonych. Wyjaśnia, że „coraz bardziej jest doceniana rola Polski jako kraju konsekwentnie dającego świadectwo wartościom chrześcijańskim i zachęcającego narody dawnego christianitatis do wierności swym korzeniom”.

Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej kierowana przez amb. Kotańskiego zorganizowała ważne konferencje naukowe, np.: „Wartości europejskie dzisiaj” (Papieski Uniwersytet Santa Croce, 2017) i „Święty Jan Paweł II i jego dziedzictwo. W 40 rocznicę jego wyboru na tron Świętego Piotra” (Papieski Uniwersytet Angelicum, 2018). A konferencji „Cuda eucharystyczne dzisiaj”, towarzyszyła wystawa fotografii autorstwa Janusza Rosikonia, prezentowana następnie w Bolsenie – mieście, gdzie miał miejsce jeden z pierwszych cudów eucharystycznych.