Reklama

Święta Wielkanocne w tradycji

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wielka Sobota jest dniem nadziei i modlitewnego oczekiwania na zmartwychwstanie spoczywającego w grobie Pana. W tym dniu, zwykle do południa, udajemy się do kościoła, aby poświęcić pokarmy przeznaczone na stół wielkanocny. Obrzęd poświęcenia pokarmów rozpowszechnił się w Kościele ok. VIII w. Do dziś zachowały się starożytne formy modlitwy za ofiarujących baranka paschalnego oraz specjalna forma błogosławienia go. Te modlitwy pochodzą ze starego rytuału greckiego i ormiańskiego. W Polsce zwyczaj błogosławienia pokarmów przyjął się w XIV w. Najstarsza w naszym kraju zapisana benedykcja pokarmów wielkanocnych pochodzi z 1300 r. i znajduje się w Mszale Gnieźnieńskim. W przeszłości księża święcili pokarmy w domach. Całe świątecznie zastawione stoły lub wielkie kosze pełne pokarmów wystawiano przed budynek mieszkalny lub przynoszono pod krzyże bądź kapliczki. Poświęcone bowiem musiało być wszystko, co zostało przygotowane na święta. Z czasem wprowadzono zwyczaj święcenia pokarmu w kościele. Dzisiaj do koszyków wyłożonych ozdobną serwetką wkłada się po odrobinie najważniejszych dań świątecznych. W zależności od regionu, zawartość koszyków jest różna. Jednak tych najbardziej podstawowych produktów nie powinno zabraknąć, tj. chleba, baranka, wędliny, chrzanu, pieprzu, soli, sera, masła, miodu oraz pisanek. W koszyczku musi się znaleźć także jedno jajko, które powinno być bez skorupki, by w czasie śniadania wielkanocnego podzielić się nim przy składaniu sobie życzeń. Każdy święcony pokarm ma swą symbolikę - baranek i wędlina przypomina o ofierze Baranka, jajka są symbolem zmartwychwstania i życia, chleb - symbolizuje Jezusa, sól - przypomina o Jego słowach: „Wy jesteście solą....”, chrzan - cierpienie, ale i to, że Jezus uleczył nasze dusze, jabłko symbolizuje grzech pierworodny, a buraczki - krew przelaną za nas.
Ze świętami wielkanocnymi najczęściej kojarzymy jajko. Było ono od zawsze symbolem filozoficznych rozważań nad początkiem świata i życia. Symbolika jajka, jako źródła wszelkiego początku, występuje w wielu kulturach na świecie. Uważa się je za metaforę ukrytego życia, tajemniczej siły istnienia i odradzania się życia w przyrodzie. Stąd też wywodzi się powiązanie symbolu jajka ze Zmartwychwstaniem.
W ludowych wierzeniach jajo było lekarstwem na chorobę, urok, chroniło przed pożarem, pomagało zdobyć upatrzoną dziewczynę albo chłopaka, zapewniało urodzaj, szczęście i pomyślność. Kościół początkowo zabraniał jedzenia jajek w okresie wielkanocnym. Dopiero w XII w. zakaz ten cofnięto, nakazując jednak odmawianie przed posiłkiem specjalnej modlitwy. Zwyczaj zdobienia jaj ma swoją historię i sięga starożytności. Najstarsze pisanki odnaleziono w grobowcach i wykopaliskach w Asharah na Bliskim Wschodzie. Sztuka zdobienia jajek znana była Egipcjanom, Persom, Chińczykom, Fenicjanom, Grekom i Rzymianom. Najdawniejsze polskie pisanki pochodzą z X w., choć przyjmuje się powszechnie, że zdobienie jaj było znane Słowianom już wcześniej. W XIII w. powstał obyczaj barwienie jaj na kolor czerwony, co miało symbolizować krew Zbawiciela. W naszym kręgu kulturowym spotyka się jaja pokryte pozłotką - na znak pomyślności i bogactwa. Popularne dziś techniki malowania pisanek tuszem, farbami, utrwalania wzorów przy pomocy wosku lub kwasu są stosunkowo nowe. W wielu krajach utrwaliły się też zabawne tradycje, takie jak stukanie się jajkami, aby sprawdzić czyje jest twardsze, rzucanie jajkami lub wrzucanie do skorup monet. Potocznie wszystkie barwne i zdobione wzorami jaja wielkanocne nazywamy pisankami, chociaż ich nazwy są różne w zależności od zastosowanej techniki zdobniczej. Jednobarwne - gotowane np. w wywarze z łupin cebuli, pędów młodego żyta lub świeżych kwiatów fiołka, a ostatnio malowane barwnikami syntetycznymi noszą nazwę malowanek, kraszanek lub byczków. Pisanki natomiast to jaja zdobione techniką batiku, polegającą na „pisaniu” wzoru na skorupce, a następnie zanurzaniu jaja w barwniku. Miejsca pokryte woskiem nie zostają ufarbowane. Pisanki woskowe lub inaczej batikowe występują na ziemiach wschodnich, a także w Polsce centralnej. Rysowanki lub inaczej kraszanki czy skrobanki - to jaja dekorowane techniką rytowniczą. Na ugotowanym, ufarbowanym jajku wyskrobuje się ostrym narzędziem różne, najczęściej kwiatowe wzory. Najpiękniejsze jaja zdobione tą techniką powstają na Śląsku i tam właśnie noszą nazwę kraszanek.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W czwartek w Sejmie debata o zakazie spowiadania osób niepełnoletnich

2025-04-01 09:47

[ TEMATY ]

spowiedź

spowiedź dzieci

Karol Porwich/Niedziela

W najbliższy czwartek sejmowa komisja ds. petycji ma rozpatrzeć petycję, której autorzy postulują wprowadzenie zakazu możliwości spowiadania osób niepełnoletnich. To ostatni moment na to, aby dołączyć do sprzeciwu wobec tego postulatu.

Wprowadzenie zakazu spowiedzi stanowiłoby niedopuszczalną ingerencję w wolność sumienia i wyznania dziecka oraz w prawo rodziców do wychowania go zgodnie z własnymi przekonaniami.
CZYTAJ DALEJ

Wrocław/ Nie żyje 9-letni chłopiec; trzecia ofiara tragedii w Prusicach

2025-03-31 18:26

[ TEMATY ]

policjant

PAP/Krzysztof Ćwik

Nie żyje 9-letni chłopiec, który w ciężkim stanie z obrażeniami odniesionymi od strzału z broni palnej trafiły do wrocławskiego szpitala. To trzecia ofiara rodzinnej tragedii w Prusicach, gdzie ojciec zabił swoją 5-letnią córkę oraz teściową i sam próbował popełnić samobójstwo.

Chłopiec przebywał w stanie krytycznym w Dolnośląskim Szpitalu Specjalistycznym im. T. Marciniaka. W poniedziałek dziecko zmarło na oddziale intensywnej terapii – powiedziała PAP rzeczniczka tego szpitala Agnieszka Czajkowska-Masternak.
CZYTAJ DALEJ

Otwarcie wystawy „Życie jest pielgrzymką ciągłych odkryć”

2025-04-01 13:59

Patrycja Lelakowska

    W poniedziałek 31 marca na Lotnisku Kraków-Balice odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „Życie jest pielgrzymką ciągłych odkryć” w ramach obchodów 20. rocznicy śmierci papieża Jana Pawła II.

Wydarzenie zgromadziło wielu znamienitych gości, którzy wspólnie uczcili pamięć papieża Polaka, reflektując nad jego duchowym dziedzictwem. W uroczystości udział wzięli m.in.: metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski, prezes Lotniska Kraków-Balice - Łukasz Strutyński , zastępca dyrektora Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego ds. rozwoju kultury w regionie - Grzegorz Sobol i dyrektor Instytutu Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie – ks. Sebastian Kozyra.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję