„Gdy w Kościele czyta się Pismo Święte, sam Bóg przemawia do swego ludu, a Chrystus, obecny w swoim słowie, zwiastuje Ewangelię. Dlatego wszyscy winni z szacunkiem słuchać czytań słowa Bożego, które są najważniejszym elementem liturgii.
Chociaż bowiem słowo Boże zawarte w czytaniach Pisma Świętego zwraca się do wszystkich ludzi każdego czasu i jest dla nich zrozumiałe, jego pełniejsze rozumienie i skuteczność pogłębiają się dzięki żywemu wykładowi, czyli homilii, która jest częścią czynności liturgicznej” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 29).
Czytanie Pisma Świętego w czasie liturgii ma znaczenie szczególnie, gdyż w tym słowie jest obecny Chrystus - realnie i rzeczywiście, a przemawiającym jest sam Bóg. Dotyczy to nie tylko czytań biblijnych, lecz także homilii. Ta obecność jest wyjątkowa, bo Boże Słowo, szczególnie wtedy, gdy jest przepowiadanie w Kościele w czasie liturgii, jest słowem działającym. Oznacza to, że nie jest to zwykłe opowiadanie czy pouczenie, ale jest to słowo niosące życie i łaskę, słowo, które może przemienić i zbawić człowieka!
Liturgia Słowa jest czasem szczególnym również dlatego, że nie jest ona jedynie czasem słuchania, ale czasem rozmowy. Świadomość tego może dodać nam motywacji do czynnego udziału w tej części liturgii. Umożliwia nam to zarówno czas milczenia, o którego znaczeniu powiemy za chwilę, jak również śpiew psalmu responsoryjnego, wyznanie wiary i modlitwa powszechna - to miejsca Liturgii Słowa, w których człowiek odpowiada Bogu. Gdy zaangażujemy się w nie (poprzez śpiew, wypowiadanie słów, odpowiadanie na wezwania modlitwy), stajemy się częścią rozmowy - dialogu toczącego się od początku świata: Bóg Zbawiciel wychodzi naprzeciw człowiekowi w swoim słowie; człowiek zwraca się ku Bogu i odpowiada na Jego Słowo życiem przepełnionym wiarą i ukształtowanym przez nią.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego wymienia następujące elementy Liturgii Słowa: milczenie, czytania biblijne, psalm responsoryjny, aklamację przed Ewangelią, homilię, wyznanie wiary, modlitwę powszechną. Co ciekawe na pierwszym miejscu wymienia milczenie, tak jakby autorzy Wprowadzenia chcieli podkreślić jego wyjątkowe znaczenie dla całej Liturgii Słowa. Ujmują to w takich słowach: „Liturgię słowa należy sprawować tak, aby sprzyjała medytacji. Dlatego trzeba unikać jakiegokolwiek pośpiechu, który utrudniałby skupienie. Stosowne są w niej także odpowiednie do poziomu zgromadzenia krótkie chwile milczenia, w których wierni pod wpływem Ducha Świętego mogliby przyjąć słowo sercem i przygotować na nie odpowiedź przez modlitwę. Te chwile ciszy można z pożytkiem zachować np. przed samym rozpoczęciem liturgii słowa, po pierwszym i drugim czytaniu oraz po homilii.” Nie dziwmy się więc, gdy ksiądz po przeczytaniu Ewangelii lub po kazaniu usiądzie na chwilę - nie oznacza to, że jest zmęczony lub że musi na coś czekać, ale jest to czas na jego i nasze spotkanie z Bożym Słowem. Nie marnujmy więc chwil milczenia! To czas dla nas - czas skupienia i medytacji. Nie poganiajmy też usługujących (lektorów, kantorów), gdy podejście i odejście od ambonki zajmie im trochę więcej czasu. Nie zrywajmy się też do czytania w czasie kolekty lub gdy dzieje się coś innego! Czas podejścia lektora czy kantora do ambonki jest elementem Liturgii Słowa. Gdy zaczynamy się ruszać w czasie modlitwy, czytania czy psalmu, rozpraszamy innych i zamiast pomagać im w lepszym przeżyciu liturgii, skupiamy ich uwagę na sobie.
W następnej części zaczniemy omawiać poszczególne elementy Liturgii Słowa. Powiemy m.in. o tym, jak dobiera się czytania do Mszy św., czego może dotyczyć homilia oraz o co powinniśmy się modlić w czasie modlitwy powszechnej.