Biskupi zebrali się w Płocku w związku z obchodzoną w tym roku 450. rocznicą śmierci św. Stanisława Kostki, który urodził się w Rostkowie, właśnie na terenie diecezji płockiej.

Młodzież i „duszpasterstwo obecności”

Głównym tematem obrad było duszpasterstwo młodzieży w Polsce przed Synodem Biskupów, który odbędzie się w dniach 3-28 października w Rzymie pod hasłem „Młodzież, wiara i rozeznawanie powołania”.

Podczas zebrania przedstawiono tematy wystąpień polskich uczestników Synodu. W skład polskiej delegacji wchodzą: przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Rady KEP ds. Młodzieży bp Marek Solarczyk, przewodniczący Zespołu KEP ds. Nowej Ewangelizacji abp Grzegorz Ryś i delegat episkopatu ds. duszpasterstwa sportowców bp Marian Florczyk.

Abp St. Gądecki będzie mówił o ideologii ponowoczesnej i sekularyzmie, które otaczają współczesną młodzież. Bp M. Solarczyk omówi spostrzeżenia odnoszące się do nauczania religii w szkole. Abp G. Ryś w swoim wystąpieniu poruszy formy i wyzwania ewangelizacyjne w duszpasterstwie młodzieży, natomiast bp M. Florczyk opowie o młodzieży w perspektywie duszpasterstwa sportu.

Bp Marek Solarczyk w rozmowie z KAI wskazał, że lekcja religii w szkole jest ważna i bardzo potrzebna. "Bogactwo, płynące z dzieł, które szkoła inicjuje, a mają swoją kontynuację w późniejszym życiu młodych ludzi, potwierdza, że warto temu poświęci siły i czas" – powiedział hierarcha, który nieprzerwanie od 26 lat uczy religii. Podkreślił, że nauczanie religii w szkole, jest wprawdzie częścią szeroko rozumianej katechezy, ale też jest jednym z elementów misji nauczycielskiej Kościoła.

Zgodnie z przyjętą formułą obrad Synodu Biskupów, każdy z uczestników ma możliwość wygłoszenia czterominutowego przemówienia, nawiązującego do opublikowanego przed Synodem "Instrumentum laboris".

Ks. Emil Parafiniuk, dyrektor Krajowego Biura Organizacyjnego Światowych Dni Młodzieży, powiedział, iż z przeprowadzonych w Polsce ankiet przedsynodalnych wynika wyraźnie, że młodzi potrzebują dziś duszpasterstwa obecności. Chcą, by ksiądz był obecny i dostępny. "Młodzieży potrzeba duszpasterstwa indywidualnego, którego czasami brakuje na poziomie poszczególnych parafii czy diecezji. Należy zadbać też o struktury duszpasterstwa młodzieży, żeby miało ono większy wpływ na zaangażowanie księży" – stwierdził duchowny.

Podkreślił, że ważnym i dobrze ocenionym elementem duszpasterstwa młodzieży są grupy i wspólnoty organizowane na poziomie parafialnym, zwłaszcza ruchy parafialne: Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży czy Ruch Światło-Życie. "Tak rozwinięte ruchy parafialne są wyróżnikiem Kościoła w Polsce. Jest to coś, czego nie ma na zachodzie Europy" – wskazał ks. Parafiniuk.

Docenił także duszpasterstwo sakramentalne oraz zaangażowanie Kościoła w organizację masowych wydarzeń religijnych, ogólnopolskich, takich jak Lednica i licznych inicjatyw diecezjalnych, rejonowych i zakonnych. "Grupa księży zaangażowanych w duszpasterstwo młodzieży jest wielka. To dzięki ich wytężonej pracy duszpasterstwo ma jakąś dynamikę" – dodał mówca.

Cechy współczesnego pokolenia młodych scharakteryzował ks. prof. Krzysztof Pawlina. "Dla pokolenia milenialsów wiara nie jest czymś potrzebnym. To wyzwanie dla Kościoła, by odkryć ścieżkę do ich serc" – podkreślił pedagog, rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. Zaznaczył, że milenialsów - ludzi urodzonych na przełomie XX i XXI wieku - wyróżnia nowa mentalność, zakorzeniona w świecie nowych sieci technologicznych i świecie wirtualnym, a także stosunek do otaczającego świata. "Wychowali ich rodzice, którzy zapewnili im wszystkie dobra. Czują się bardzo pewni, nie dbają o to, by posiąść własność, lecz by czasowo używać" – zauważył ks. Pawlina.

Wyraził przy tym ubolewanie, że duszpasterze nie mogą odnaleźć klucza do serc młodych ludzi. "Autorytety instytucjonalne przestały działać, młodzi nie słuchają odgórnych nakazów. Dziś bardziej potrzebne jest towarzyszenie w ich przeżywaniu życia. Młodzi nie słuchają kazań, chcą, by ktoś ich wysłuchał i zrozumiał" – stwierdził ks. rektor.

Podkreślił, że milenialsi nie potrzebują wiary. "Wiara w Boga i Ewangelia nie są dla nich wartością. Zastąpiły je rzeczy użyteczne «na dziś»” – przekonywał ks. prof. Pawlina. Według niego "młodzi ludzie żyją wydarzeniami, dlatego szansą dla duszpasterzy są chwile, gdy młodzi doświadczają w swoim życiu trudnych momentów, bo wtedy dopiero wchodzi się w ich świat". A gdy się im pomoże, wtedy odzyskujemy ich dla Chrystusa i Kościoła - jest przekonany mówca.

Natomiast Prymas Polski abp Wojciech Polak podkreślił w rozmowie z KAI, że młodzież nie jest przedmiotem, lecz podmiotem duszpasterskiej troski Kościoła i to jest podstawowy kierunek. Chodzi o ożywienie postaw młodych ludzi, którzy będą czuć się odpowiedzialni za Kościół – powiedział KAI metropolita gnieźnieński. „Nasze największe nadzieje, które się wiążą z duszpasterstwem młodzieży, to ukazywanie młodym, że Kościół jest przestrzenią, którą to oni zagospodarowują i że są odpowiedzialni za Kościół, w którym dorastają, dojrzewają i który tworzą” – powiedział abp Polak.

Ochrona dzieci – program w diecezjach, list pasterski i statystyka

Episkopat przygotuje raport pokazujący skalę nadużyć seksualnych ze strony duchownych wobec dzieci i młodzieży, w listopadzie natomiast ogłoszony zostanie list pasterski na ten temat. O decyzjach Konferencji Episkopatu Polski poinformował na zakończenie obrad Płocku abp Wojciech Polak, prymas Polski i przewodniczący Komisji Duchowieństwa.

W każdej polskiej diecezji zostanie całościowo opracowany i wdrożony w życie program prewencji przed przestępstwami wykorzystywania dzieci i młodzieży na tle seksualnym – zapowiedział prymas. Program dotyczyć będzie wszystkich instytucji Kościoła, które pracują z dziećmi i młodzieżą. Chodzi tu min. o wydziały katechetyczne, duszpasterstwo rodzin, Caritas, seminaria duchowne. W środowiskach tych prowadzone będą specjalistyczne szkolenia, także pod kątem przygotowania diecezjalnego programu zapobiegania nadużyciom.

„Chodzi o to, by księża i świeccy wzajemnie się uwrażliwiali na problem ochrony dzieci i młodzieży, na krzywdę ofiar” – tłumaczył prymas. Celem tych działań jest także budowanie takiego systemu, w którym młodzi będą czuć się bezpiecznie. Dlatego w każdej diecezji ma powstać specjalny zespół zajmujących się prewencją. Abp Polak wspomniał, że od strony szkoleniowej Episkopatowi pomaga Centrum Ochrony dziecka, kierowane przez o. Adama Żaka SJ, koordynatora KEP.

Prymas zapowiedział też wydanie listu pasterskiego na temat wykorzystywania nieletnich, który ma ukazać wszystkie działania – począwszy od Wytycznych, które biskupi podjęli i zamierzają podjąć w tej dziedzinie. „Ciągle odczuwamy deficyt w komunikowaniu tej rzeczywistości” – stwierdził abp Polak. "Nie potrafimy o tym mówić społeczeństwu w pełny sposób” – dodał. Dokument taki powstanie prawdopodobnie do końca listopada.

Biskupi zadecydowali też, że powstanie raport, który da wyobrażenie o rozmiarach zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży przez duchownych. Opracowanie, które zgromadzi dane statystyczne, ma przyczynić się do komunikacji z ofiarami oraz udoskonalenia systemu prewencji. Nie wiadomo jeszcze, kiedy dokument ten zostanie ogłoszony, jednakże, jak zapowiedział Prymas, prace ruszą niezwłocznie.

Rodzina

Biskupi postanowili, że Niedziela Świętej Rodziny będzie dniem modlitw o świętość małżeństw i rodzin. „Poprosimy duszpasterzy o to, by w tym dniu, w każdej polskiej parafii wierni mieli możliwość odnowienia przyrzeczeń małżeńskich” – poinformował KAI bp Wiesław Śmigiel, przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny. Obecnie trwają prace nad powołaniem specjalnej komisji, której zadaniem będzie przygotowanie nowego dyrektorium duszpasterstwa rodzin. Opracowanie zajmie się m.in. odnowionym sposobem prowadzenia przygotowań do sakramentu małżeństwa.

Bp Śmigiel zaznaczył, że Kościół w Polsce ma sprawdzony wzorzec duszpasterstwa rodzin. Działa on w parafiach, oprócz tego istnieją poradnie specjalistyczne w wymiarze ponadparafialnym, dekanalnym albo miejskim. Niemniej jednak biskupi zastanawiają się nad wprowadzeniem nowych, uzupełniających form przygotowania do życia w małżeństwie i rodzinie.

„Jest to konieczne, bo problemów w tej dziedzinie jest mnóstwo" – przyznał bp Śmigiel. Zaznaczył, że po pierwsze bardzo wiele małżeństw nie wytrzymuje próby czasu, bo nie jest w stanie rozwiązywać stojących przed nimi problemów. "Dlatego tak wiele małżeństw się rozpada” – zaznaczył hierarcha, dodając, że plaga rozwodów, która dotknęła Zachód, przeniosła się także do Polski.

„Trzeba pomyśleć, jakie narzędzia dać tym młodym ludziom, by przygotować ich do tego, żeby zdawali sobie sprawę, jakie są skutki sakramentu małżeństwa oraz żeby potrafili rozwiązywać pojawiające się problemy” – powiedział KAI przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny. Poinformował, że biskupi szukają rozwiązań, mając do dyspozycji wspólnoty, które od dawna prowadzą działalność na rzecz narzeczonych i małżeństw, np. Spotkania Małżeńskie.

Projekty charytatywne

Dyrektor Caritas Polska ks. Marcin Iżycki przedstawił sprawozdanie z działalności Fundacji „Pro Caritate”. Prowadzi ona działalność wydawniczą na rzecz Caritas w Polsce. Są to m.in. periodyki poświęcone pracy charytatywnej i socjalnej, bezdomności, ubóstwu, marginalizacji społecznej, wolontariatowi czy bezrobociu.

Mówca poruszył też sprawę dostosowania standardów tej kościelnej organizacji charytatywnej w Polsce do wymogów Caritas Internationalis. "Chodzi przede wszystkim o standardy zarządcze, wszelkiego rodzaju sprawy regulujące całą działalność Caritas" – wyjaśnił.

Caritas Polska włącza się ponadto w kampanię Caritas Internationalis „Share the Journey”. Celem tej dwuletniej akcji jest promowanie spotkań międzykulturowych, pozwalających katolikom spotykać się z uchodźcami i imigrantami oraz wysłuchać historii ich podróży. Kampania będzie prowadzona do 2019 r. Organizacje katolickie oraz ponad 160 narodowych oddziałów Caritas, w tym w Polsce, będą organizować krajowe i lokalne wydarzenia, aby umożliwić wysłuchanie często dramatycznych historii uchodźców i imigrantów, stwarzając im tym samym przestrzeń do poznania się.

Ks. Iżycki przypomniał, że Caritas Polska tradycyjnie realizuje wiele projektów charytatywnych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. "Działamy jako 44 oddziały diecezjalne, prowadzonych jest ponad tysiąc różnych dzieł: od okien życia po seniorów" – oznajmił.

Za ważny projekt uznał wsparcie ludzi starszych i ubogich. Projekt jest realizowany we współpracy z Jeronimo Martins, czyli właścicielem sieci dyskontów „Biedronka". "Ludzie najbiedniejsi otrzymują na codzienne zakupy dodatkowe 200 zł do budżetu domowego, to dla nich bardzo dużo" – zaznaczył ks. dyrektor.

Sztandarowym już projektem Caritas Polska jest program „Rodzina Rodzinie”, polegający na finansowym wsparciu przez polskie rodziny syryjskich rodzin, które ucierpiały na skutek konfliktu wojennego w ich kraju. Caritas wspomaga za pośrednictwem tego programu rodziny należące do wszystkich wspólnot chrześcijańskich w Aleppo. "To są bardzo duże kwoty. Przez ostatni rok udało nam się na ten cel przekazać około 30 mln zł" – dodał ks. Iżycki.

Duszpasterstwo polonijne

Sprawy duszpasterstwa Polonii relacjonował bp Wiesław Lechowicz. "Polacy żyjący na świecie, który jest globalną wioską, często nie lubią być nazywani emigrantami. Granice mają dla nich charakter umowny i wcale nie czują się wykorzenieni, gdyż podtrzymują kontakt z ojczyzną" – powiedział KAI delegat KEP ds. Emigracji Polskiej. Dodał, że wśród Polonii na całym świecie pracuje obecnie ok. 2 tys. polskich kapłanów. W ub. roku wyjechało w tym celu 18 księży, w tym roku będzie ich trzynastu.

W Polsce w tym roku, m.in. z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości, odbywały się liczne wydarzenia o charakterze polonijnym, jak II Kongres Młodzieży Polonijnej (lipiec-sierpień) i V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy (wrzesień). Wzięli w nim udział młodsi i starsi Polacy z całego świata.

W ramach Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy odbyło się Światowe Forum Duszpasterstw Polonijnych. "Była to okazja do wymiany doświadczeń i zastanowienia się, w jaki sposób możemy nadal troszczyć się w ośrodkach polonijnych o ducha religijnego i patriotycznego. Chodzi też o podtrzymywanie kontaktów nie tylko od święta, ale systematycznie – wyjaśnił bp Lechowicz.

Jego zdaniem, nie ma z tym problemu w Europie, gdzie dobrze działają Polskie Misje Katolickie. Nieco słabiej więź z ojczyzną jest podtrzymywana za oceanem: w obu Amerykach czy w Australii.

Biskup przypomniał, że współcześnie żyjemy w świecie, który jest globalną wioską. Najnowsza fala polskiej emigracji ma charakter nie ideowy, ale ekonomiczny. Polacy jednak często nie obawiają się osłabienia swoich więzi z krajem, uważając, że mogą podtrzymywać tożsamość narodową równie dobrze mieszkając poza Polską. "Oni często nie lubią, jak się ich nazywa emigrantami. Żyją bowiem w świecie, granice mają dla nich charakter umowny, mogą niemal w każdej chwili wrócić do kraju i nie czują się wykorzenieni" – dodał biskup.

Studia nt. migracji

Do popularyzacji nowego kierunku studiów na UKSW „Współczesne migracje. Tożsamość i bezpieczeństwo Europy” zachęcał podczas zebrania bp Krzysztof Zadarko. Przewodniczący Rady KEP ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek podkreślił, że Kościół będzie potrzebował coraz większej liczby osób dobrze znających problematykę współczesnych migracji.

„Mamy coraz więcej przybyszów, co widać gołym okiem, a polski rynek będzie potrzebował coraz więcej rąk do pracy” – powiedział KAI biskup. W związku z tym niezbędne jest przygotowanie odpowiedniej liczby osób znających tę tematykę, także w Kościele. „Jeśli mamy cokolwiek robić dla migrantów, to musimy wiedzieć jak to się robi” – stwierdził rozmówca agencji. Podczas wystąpienia na zebraniu plenarnym KEP opowiedział się także za specjalnymi szkoleniami w seminariach na ten temat.

Bp Zadarko wyraził nadzieję, że w ciągu roku uda się wypracować przewodnik po duszpasterstwie migrantów i uchodźców dla parafii. Ma on zostać wydany przed przyszłorocznym Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy, który planowany jest na 29 września 2019 r.

Przypomnijmy, że dwuletnie studia podyplomowe „Współczesne migracje. Tożsamość i bezpieczeństwo Europy” uruchomił w tym roku Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Są one przeznaczone dla osób, które w jakikolwiek sposób zajmują się obcokrajowcami, migrantami czy uchodźcami w Polsce. Adresatami są zarówno duchowni i osoby zakonne, jak i świeccy, pracownicy i wolontariusze Caritas, pracownicy socjalni samorządów i innych instytucji oraz dziennikarze.

Studia dostarczą sporej dawki wiedzy o zjawiskach migracyjnych w Europie i na świecie. Słuchacze poznają zarówno sytuację społeczną w krajach pochodzenia imigrantów, jak i lepiej rozpoznają obawy występujące po stronie społeczeństw przyjmujących – tłumaczy bp Zadarko. „Chodzi m.in. o to, żeby przeciwdziałać lękom, w wielu sytuacjach sztucznie wywołanym, co uniemożliwia normalne, chrześcijańskie spojrzenie na obcokrajowca, migranta czy uchodźcę jako na człowieka” – powiedział KAI bp Zadarko.

Dokument społeczny

Jak ujawnił w rozmowie z KAI abp Stanisław Gądecki, biskupi pracują nad obszernym 20-stronicowym listem społecznym, który zostanie ogłoszony po wyborach. Będzie on zawierał gruntowną analizę kwestii wolności, odpowiedzialności i dialogu. Szkic listu został przygotowany przez Radę ds. Społecznych KEP.

Wybory

Biskupi wybrali nowe składy niektórych gremiów KEP. Powołali m.in. Radę Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia kolejnej kadencji, zatwierdzili też aktualny skład Rady ds. Ekumenizmu i Rady ds. Rodziny.

Oto listę decyzji Zebrania Plenarnego KEP:

Rada Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia” siódmej kadencji (2018-21):

Kard. Kazimierz NYCZ

Abp Wojciech POLAK

Abp Marek JĘDRASZEWSKI

Bp Marek MENDYK

Ks. Henryk ZIELIŃSKI

Katarzyna CHAŁASIŃSKA-MACUKOW

Joanna KRUPSKA

Zbigniew CIEŚLAK

Piotr GAWEŁ

Jerzy OLĘDZKI

Andrzej ROŚCISZEWSKI

Adam TAŃSKI

Przewodniczący Rady ds. Apostolstwa Świeckich

Bp Ignacy DEC (wybór na kolejną kadencję)

Przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji „Opoka”

Bp Marek SOLARCZYK (wybór na kolejną kadencję)

Zatwierdzenie składu Rady ds. Ekumenizmu

Członkowie:

Abp Grzegorz RYŚ

Bp Andrzej CZAJA

Bp Bronisław DEMBOWSKI

Bp Jacek JEZIERSKI

Konsultorzy:

Ks. Stefan BATRUCH

Ks. Zygfryd GLAESER

Ks. Wojciech HANC

Ks. Tadeusz KAŁUŻNY SCJ

Ks. Radosław KIMSZA

Piotr KOPIEC

Ks. Sławomir PAWŁOWSKI SAC

Konsultorzy Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego

Leszek MĄDZIK, prof. KUL, twórca teatru i scenarzysta – zatwierdzenie

Stanisław NIEMCZYK, architekt, twórca wybitnych kościołów – zatwierdzenie

Delegat KEP na Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne

Bp Andrzej Franciszek DZIUBA (wybór na kolejną kadencję)

Delegat KEP ds. Duszpasterstwa Polskich Przetwórców Żywności

Bp Piotr SAWCZUK (wybór na kolejną kadencję)

Protektor Ruchu Szensztackiego w Polsce

Bp Paweł CIEŚLIK (wybór na kolejną kadencję)

Duszpasterz Krajowy Stowarzyszenia Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego

Ks. Mariusz SOBKOWIAK (zatwierdzenie)

Asystent Kościelny Stowarzyszenia Katechetyków Polskich

Ks. Andrzej OFFMAŃSKI (zatwierdzenie na kolejną kadencję)

Dyrektor Apostolstwa Chorych

ks. dr Wojciech BARTOSZEK, Duszpasterz Krajowy Apostolstwa Chorych (powołanie)

Duszpasterz Krajowy Katolickiego Stowarzyszenia Energetyków „Nazaret”

Ks. dr Sławomir ZYGA (powołanie)

Zatwierdzenie kandydatury na Koordynatora Duszpasterstwa Polskojęzycznego na terenie Australii i Nowej Zelandii

Ks. Tadeusz PRZYBYLAK SChr – zatwierdzenie

Zatwierdzenie kandydatury na Rektora Polskiej Misji Katolickiej we Francji

Ks. Bogusław BRZYŚ – zatwierdzenie

Zatwierdzenie składu Rady ds. Rodziny

Członkowie:

Abp Andrzej DZIĘGA

Abp Grzegorz RYŚ

Bp Damian BRYL

Bp Romuald KAMIŃSKI

Bp Grzegorz KASZAK

Bp Jan SZKODOŃ

Bp Jan WĄTROBA

Bp Adam WODARCZYK

Bp Józef WRÓBEL

Konsultorzy:

Ks. Sławomir AŁASZEWSKI

Bożena BASSA

Ks. Przemysław DRĄG

Ks. Paweł GAŁUSZKA

Ks. Jacek GOLEŃ

Irena GRZYBOWSKA

Jerzy GRZYBOWSKI

Mieczysław GUZEWICZ

Kazimierz KAPERA

Katarzyna MACIEJEWSKA

Paweł MACIEJEWSKI

Paulina MICHALSKA

Michał MICHALSKI

Maria SMERECZYŃSKA

Anna WARDAK

Janusz WARDAK

Barbara WIATER

Marta WIERZBICKA-KUCZAJ

Henryk KUCZAJ

Paweł WOSICKI

Zakończenie kadencji Opiekuna Duchowego Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce.

***

Zakończone w środę dwudniowe zebranie plenarne KEP odbyło się w Płocku w związku z obchodzonym w tym roku jubileuszem 450. rocznicy śmierci św. Stanisława Kostki, który urodził się w Rostkowie na terenie diecezji płockiej.