Obowiązkiem mediów katolickich jest, między innymi, dopomagać wiernym we właściwym przeżywaniu liturgicznych „świętych czasów”. W naszym patrzeniu na świat poprzez Biblię, które też temu celowi służy, ze względu na okres Wielkiego Postu, przypomnimy w niniejszych rozważaniach wypowiedzi autorów natchnionych na temat praktyk postno-pokutnych.

1. Niewierzącym ludziom naszych czasów post wydaje się być anachronizmem, który świadczy o zacofaniu Kościoła, o jego nie podążaniu za rozwojem cywilizacji. Niektórzy też sądzą - choć coraz rzadziej, bo innego zdania są lekarze - że posty szkodzą naszemu zdrowiu. Do wielu „średnio wierzących” też trudno dziś mówić o praktyce postu. Na usprawiedliwienie mają oni to, że pokarmy niemięsne kosztują dziś więcej niż mięso, że wielu stołuje się poza domem, gdzie wybór dań bezmięsnych jest ciągle bardzo skromny itp., itd. Świadomi tych trudności w sposobie myślenia naszych wiernych, kaznodzieje katoliccy też coraz częściej unikają w swoich publicznych wystąpieniach nawet takich terminów jak „umartwienie”, „pokuta”, „asceza” itp.
2. Nie trudno dostrzec, że większość tych oporów ma swoje źródło w niewłaściwym rozumieniu tego, na czym polega istota chrześcijańskiego postu. Otóż post dobrze rozumiany to wcale nie jest tylko powstrzymanie się od pokarmów mięsnych. W encyklice Reconciliatio et poenitentia post jest określony „jako znak nawrócenia, skruchy i osobistego nawracania w łączności z Chrystusem ukrzyżowanym, z głodującymi i cierpiącymi” (26). Człowiek to nie tylko sprawy jego ciała, lecz także ducha, przy czym te ostatnie zdają się posiadać nawet wyższą rangę. W związku z tym należy bardzo mocno podkreślać to, że Wielki Post to przede wszystkim czas innego myślenia. Przedmiotem tej „inności” ma być Bóg, ja sam i moi bliźni, zaś sama „inność” to odmienny sposób myślenia i działania w stosunku do dotychczasowej przeszłości. Może szczególnie wypadałoby się skoncentrować na sobie samym, dokładniej mówiąc, na własnej małości moralnej i na krzywdach, jakie przez grzeszne życie wyrządzamy Bogu i bliźniemu, bo każdy grzech powoduje taką podwójną szkodę. Uświadomienie sobie tych krzywd powinno nas napełniać uczuciem smutku i skłaniać do wymierzenia sobie przynajmniej symbolicznej kary właśnie w postaci dobrowolnego postu.
3. Tak rozumiany post Biblia nazywa „upokorzeniem własnej duszy” (Kpł 16, 29). Stary Testament zaleca często jako najważniejsze trzy praktyki religijne: modlitwę, jałmużnę i post, przy czym modlitwy i rozdawania jałmużny zwykły towarzyszyć praktykom postu. Okoliczność, w których był zalecany tak rozumiany post bywały bardzo zróżnicowane.
Poszczono, gdy trzeba było podjąć się jakiegoś bardzo ważnego zadania po to, aby uprosić sobie u Boga niezbędną pomoc. Przed bitwą z Benianitami „Izraelici przybyli do Betel, gdzie usiadłszy płakali, pościli aż do wieczora...” (Sdz 20, 26). Pościł ten, kto sobie uświadomił wielkość swoich przewinień i odczuwa wewnętrzną potrzebę pojednania się znów z Bogiem. O królu Achabie tak czytamy w 1 Krl 21, 27 n: „Gdy usłyszał słowa Eliasza, rozdarł swoje szaty, wdział na siebie wór pokutny i zaczął pościć. Kładł się spać w tym worze i chodził bardzo przygnębiony. Jahwe tak przemówił do Eliasza z Tiszbe. Zauważyłeś, jak Achab ukorzył się przede Mną? Ponieważ tak się ukorzył, nie ześlę na niego tego nieszczęścia...”. Poszczono, gdy chciało się dać wyraz wielkiego zasmucenia po śmierci najbliższych. Judyta przywdziała wór pokutny i nosiła strój wdowi, po śmierci swego małżonka „pościła każdego dnia” (Jdt 8, 5 n). Poszczono, gdy jakieś nieszczęście spotkało cały naród. Po klęsce w wojnie z Filistynami, „Izraelici zgromadzili się w Mispa, gdzie czerpali wodę i rozlewali ją przed Jahwe, pościli tego dnia i mówili: Zgrzeszyliśmy przeciwko Jahwe” (1 Sm 7, 6). Poszczono, gdy odczuwało się potrzebę specjalnego oświecenia z góry. Anioł tak podtrzymuje na duchu Daniela: „Nie bój się Danielu! W momencie bowiem kiedy postanowiłeś umartwić się postem wobec Boga, aby uzyskać więcej światła dla swego umysłu, twoja prośba została wysłuchana” (Dn 10, 12). Poszczono wreszcie, gdy ktoś osobiście lub jego najbliżsi pragnęli powrotu do zdrowia a nikt spośród ludzi nie mógł im w tym dopomóc. „Modlił się Dawid do Boga za swoje dziecko i pościł a znalazłszy się we własnej izbie padł na ziemię i trwał tak przez całą noc” (2 Sm 12, 16).

(Cdn.)